Преглед на кодот на Бугаризација

{{НГТ}}
{{Внимание}}
'''Бугаризација''' се нарекува процесот на наметнување и утврдување на модерниот бугарски национален идентитет каков што постои во современата држава [[Бугарија]]: бугарска национална свест, [[бугарски јазик]], обичаи и друго.

Бугаризацијата е последица на идеологијата на [[бугарштина]]та која се појавува во [[XVIII век]]. Таа е насочена кон населението на територијата каде подоцна се формирала бугарската Егзархија, која се совпаѓа со земјите на подоцна замислената [[Сан-Стефанска Бугарија]], а тоа се [[Тракија]], [[Мизија]] и [[Македонија (регион)|Македонија]]. Приврзениците на бугаризмот се потпираат врз историското минато на [[Балкански]]от [[Полуостров]], при што културно-историското наследство од [[7 век]] до денес, кое се спомнува како бугарско, се прогласува за наследство на денешните Бугари. Според идеологијата на бугаризмот, во времето на [[Прво Бугарско Царство|Првото Бугарско Царство (681 - 971)]] дошло до формирање на [[Бугари|бугарска народност]] во која влегле пред сè [[Стари Словени|Словените]], потоа малубројните [[Прабугари]], а исто така и грцизирани и романизирани антички Балканци - [[Тракијци]], [[Даки]], [[Илири]], а подоцна [[Грци]], [[Ерменци]], [[Власи]], [[Кумани]], [[Печенези]] и мали групи од други племиња и народи, а сите територии на кои се простирало царството станале бугарски земји. Вака од времето на Цар Симеон, (893-927) словенските племиња на широкиот простор од Дунав до Егејот и од Јадран  до Црното Море го прифатиле заедничкиот етникон „Бугари”. Тие го асимилирале византиското население, а Прабугарите се претопиле и исчезнале во словенската етничка маса.

== Бугаризација ==

Во Бугарија за зачетник на Бугарската преродба се смета калуѓерот [[Свети Паисиј Хилендарски|Паисиj Хилендарски]] од [[Банско (град)|Банско]], [[Пиринска Македонија]]. Паисиj се смета за втемелувач и пропагатор на бугарското име и бугарскиот етнички карактер во Македонија.<ref>"Македонска енциклопедија", Македонска академија на науките и уметностите, Скопjе, 2009, том 1, статија "Бугарското име во Македонија", стр. 222.</ref> По [[француска револуција|Големата француска револуција]] (1789 - 1799 година) започнал порастот на [[национализам|национализмот]] во Европа, вклучително и во Отоманското Царство. Бугарската идеја се изразувала во овој период во спорадични акти на црковен протест против денационализаторската политика на Цариградската патријаршија. Меѓу новите идеи кои внеле просветителството меѓу [[Рум-милет]]от, била и идејата за граѓанска нација. На бугарското земјиште започнал процес на национална преродба, и како резултат на тоа почнала борбата за бугарска црковна независност, наречена во тоа време ''Бугарско национално движење''. Ерата на јавни реформи, наречена [[Танзимат]], започнала во 1839 година и завршила со усвојување на првиот отомански устав од 1876 година, но и тоа дало дополнителни надежи на Бугарите. Според [[Георги Раковски]] од 1848 година, отоманска влада започнала во некои официјални документи да ги одделува  Бугарите од Рум-милетот и да им дава народносно име: [[Бугар милет]].<ref>Нѣколко риечи о Асѣню Първому: великому царе българскому и сину му Асѣню Второму, Георги Стојков Раковски во Кн. Србија. Книги-печятницѫ, 1860, стр 2.</ref> Во [[1849]] година бил издаден официјален султански [[ферман]], со кој се овозможило Бугарите во Цариград да имаат свој храм. Во 1860 година бугарските свештеници таму еднострано прогласили независност на Бугарската Црква од Цариградската патријаршија, но тоа довело до репресија и зајакнување на католичката пропаганда. Така на 14 април 1861 година [[Јосиф Соколски]] бил признат од султанот со специјален [[берат]] за  „милет баши на Бугарите унијати со Рим“, што значело формално признавање на бугарскиот народ.<ref>Историја на Бугарите.  Том 2 од Georgi Bakalov, ISBN 954621213X, TRUD Publishers, 2004, стр.</ref><ref>Communities and identities in Bulgaria, Anna Krŭsteva, Longo, 1998, ISBN 8880632108, p. 308</ref> Истовремено во Русија добил замав [[панславизам|панславизмот]], кој влијаел силно на руската надворешна политика, која имала зацртано да ги заштитува националните движења на балканските Словени и да им помага при создавањето на нивните држави. Така, не без помошта на руските дипломати во Цариград, на 28 февруари 1870 година султанот [[Абдул Азиз]] издал [[ферман]] со кој била призната самостојна [[Бугарска егзархија]]. Вака ''де јуре'' било признато постоењето на посебен бугарски народ.

== Бугаризација на Македонците ==
[[File:Taga za Jug.jpg|thumb|Картичка со оригиналниот текст на поемата "Т’га за југ", од [[Константин Миладинов]]]]

Првите појави на бугаризација кај Македонците се забележани пред средината на XVIII век, со разгорувањето на интересот кон словенството и посебно кон старословенскиот јазик. Вака бугарското име почнало да се реактивира во Македонија, бидејќи истражувачите го наоѓале во старите пишани споменици на словенски и други јазици. Тогаш идеите за постоење на „словенска нација со бугарско име на Балканот“ ја прифатиле одреден број македонски интелектуалци. Некои од нив подоцна биле под силно руско влијание (студенти во Русија) или одржувале блиски врски со бугарските национални водачи. Бугаризацијата својот вистински замав го зема по [[1871]] год., кога голем дел од Македонија, бегајќи од асимилаторската политика на Цариградската патријаршија, се има ставено под јурисдикција на Бугарската егзархија, како поблиска и словенска црква. Во матичните книги на родените, крстените, венчаните и починатите сите се запишуваат како „Бугари по род“. Во училиштата кои биле под директна егзархиска управа целата настава била насочена кон воспитување на децата во бугарски национален дух. Во пракса, поголем дел од македонските Словени станале егзархисти по формирањето на Егзархијата.

== Борба против бугаризацијата ==
[[File:Todor Zhivkov and Georgi Dimitrov.jpg|thumb|[[Тодор Живков]] и [[Георги Димитров]] на конгрес на [[Татковински фронт (Бугарија)|Татковинскиот фронт]] во 1946 г.]]

Од самиот почеток се јавил отпор против традициите кои биле внесувани од Бугарија. Отпорот најчесто бил пасивен со тоа што Македонците барале во идниот бугарски национален идентитет да се вградат елементи и од македонските традиции и јазик. Со текот на времето отпорот станува поотворен и поагресивен, изразуван преку [[бунт на македонските ученици и учители]] против политиката на Егзархијата и на бугарската влада{{факт}}. На крај до израз доаѓа отвореното барање за изградба на посебни македонски институции: [[МПЦ|македонска црква]], [[македонски литературен јазик]], македонски училишта.

Меѓу најистакнатите борци против бугаризацијата се [[Ѓорѓи Пулевски]] од [[Галичник]], владиката [[Теодосиј Гологанов]] од [[Неврокоп]]ско, [[Крсте Петков Мисирков]] од [[Пела]] и др. Според некои македонски историчари како ревизионистот [[Зоран Тодоровски]], македонските преродбеници, исто како и дејците на ВМРО, се декларирале како Бугари. Според историчарот  [[Иван Катарџиев]], периодот меѓу двете светски војни претставува „време на зреење“ на македонската национална свест. За Катарџиев, „дефинитивната афирмација“ на македонскиот национален идентитет е овозможена преку „елиминацијата на активноста на соперничките пропаганди, особено на бугарската дури по Втората светска војна.

== Бугаризацијата во XXI век ==
Со влегувањето на [[Република Бугарија]] во [[Европска Унија|Европската Унија]], бугарските власти започнуваат со давање бугарски [[државјанство|државјанства]] и [[пасош]]и на [[Република Македонија|македонски]] граѓани. Најголемиот дел од нив истите ги земаат заради економски причини и работа во странство.<ref>[https://www.dw.com/bg/защо-Македонците-стават-българи/a-16431696 Защо Македонците стават българи] {{bg}}</ref><ref>[https://www.dw.com/bg/Македонци-българският-паспорт-е-унижение/a-37914463 Македонци: "Българският паспорт е унижение"] {{bg}}</ref> Во [[2018]] во Бугарија избива скандал околу издавањето на бугарски пасоши, со обвинение за корупција на високи функционери од Државната агенција за Бугари во туѓина<ref>[https://legalworld.bg/76929.bylgariia-e-raztyrsena-ot-skandal-za-tyrgoviia-s-pasporti.html България е разтърсена от скандал за търговия с паспорти] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20190102172519/http://www.legalworld.bg/76929.bylgariia-e-raztyrsena-ot-skandal-za-tyrgoviia-s-pasporti.html |date=2019-01-02 }} {{bg}}</ref>, за трговија со пасоши издавани на Македонци, Албанци, Молдавци, Украинци кои плаќале и до 5000 евра.<ref>[https://www.dw.com/mk/секој-може-да-купи-бугарско-државјанство/a-46187450 Секој може да купи бугарско државјанство.] {{mk}}</ref><ref>[https://www.dw.com/mk/за-бугарски-пасош-Македонците-плаќале-по-1000-евра/a-46187643 За бугарски пасош Македонците плаќале по 1.000 евра!] {{mk}}</ref><ref>[https://www.dw.com/bg/да-си-купиш-българско-гражданство/a-47184812 Да си купиш българско гражданство] {{bg}}</ref>

По потпишувањето на таканаречениот ''„Договор за пријателство, добрососедство и соработка меѓу Република Македонија и Република Бугарија“'' на 1 август [[2017]] година од страна на премиерите [[Зоран Заев]] и [[Бојко Борисов]], во септември [[2020]] година Бугарија испрати т.н. „објаснувачки меморандум“ до земјите членки на Европската Унија.<ref>[https://mia.mk/novi-uslovi-od-bugari-a-za-pregovorite-so-eu/ Бугарија испрати т.н. „објаснувачки меморандум“ до земјите членки на Европската Унија] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20201127030409/https://mia.mk/novi-uslovi-od-bugari-a-za-pregovorite-so-eu/ |date=2020-11-27 }} {{mk}}</ref> Меѓу другото, во меморандумот Бугарија на најдиректен начин го негира постоењето на македонскиот етнос, македонската нација и [[Македонски јазик|македонскиот јазик]], како и постоењето [[Пирински Македонци|македонско малцинство]] на својата територија.<ref>[https://www.novamakedonija.com.mk/makedonija/politika/бугарскиот-меморандум-поставува-нов/ Бугарскиот меморандум поставува нови услови за Македонија во преговорите со ЕУ] {{mk}}</ref><ref>[https://www.dw.com/mk/захариева-признавањето-на-бугарските-корени-го-ставаат-ад-акта-прашањето-за-македонско-малцинство/a-55456500 Захариева: Признавањето на бугарските корени го ставаат ад-акта прашањето за македонско малцинство] {{mk}}</ref>

== Поврзано ==

* [[Бугарштина]]
* [[Бугарофили]]
* [[Македонски Бугари]]

== Извори ==
* Стефан Влахов Мицов: Филозофски клуч за македонскиот идентитет [http://www.vreme.com.mk/DesktopDefault.aspx?tabindex=0&tabid=1&EditionID=1090&ArticleID=71062] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070927220906/http://www.vreme.com.mk/DesktopDefault.aspx?tabindex=0&tabid=1&EditionID=1090&ArticleID=71062 |date=2007-09-27 }}[http://www.vreme.com.mk/DesktopDefault.aspx?tabindex=0&tabid=1&EditionID=1091&ArticleID=71118] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070927221821/http://www.vreme.com.mk/DesktopDefault.aspx?tabindex=0&tabid=1&EditionID=1091&ArticleID=71118 |date=2007-09-27 }}[http://www.vreme.com.mk/DesktopDefault.aspx?tabindex=0&tabid=1&EditionID=1092&ArticleID=71174] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070927220921/http://www.vreme.com.mk/DesktopDefault.aspx?tabindex=0&tabid=1&EditionID=1092&ArticleID=71174 |date=2007-09-27 }}
* Драган Ташковски: Кон етногенезата на македонскиот народ
* Драган Ташковски: Раѓање на македонската нација
* Александар Донски: Етногенетски разлики помеѓу Македонците и Бугарите
* Георги Радуле: Историја на Македонија (апологија на македонизмот)
* Георги Радуле: Кој ја фалсификува историјата

== Надворешни врски ==
* Виртуелна библиотека со текстови од точката на гледање на македонските Бугари (односно бугаризираните Македонци) - [http://www.promacedonia.org/ врска].
* Пример за бугаризација (Асимилација на Помаците во Бугарија, на бугарски јазик) [http://www.makedonika.org/NarodnaVolja/April.2006/stat_link8.html][http://www.makedonika.org/NarodnaVolja/stat_link8.html]

== Наводи ==
{{наводи}}

[[Категорија:Исламот во Бугарија]]
[[Категорија:Македонија под власта на Бугарија]]
[[Категорија:Бугарски национализам]]
[[Категорија:Културна асимилација]]
[[Категорија:Човекови права во Бугарија]]
[[Категорија:Бугарска пропаганда]]