Dialett valesan

Quest articol chì l'è scrivuu in lombard, grafia milanesa.

El Valesan (nom nativ: valezà) l'è on dialett de transizion tra Venet e Lombard, parlaa in del comun de Valeggio sul Mincio (Valès sul Mèns), in Provincia de Verona.

Esempi de lengua

Ona novella del Boccasc

Giovanni Papanti *I parlari italiani in Certaldo* p. 558

Al tèmp del prim rè de Cìpri, pròprio alóra che Gottifrè di Buglione l'ha fat la conquìsta de Terasànta, dov'è mórt nòstro Signór, è susès che una gran dàma, nàta in Guascógna, l'è andàda per divosió al Sant Sepólcro. Tornàndo indrè, quand l'è stàda a Cìpri, dei balòs, che se tróa dapertut, i g'ha fat dèi brùti schèrsi. Éla, poarìna, fór de sé dal dolór e da la ràbia, l'ha pensà de far la denùnsia al rè; ma de quèi de quèl paès i g'ha dit che l'avarìa fat i só pas per niènt. Perchè quèl rè l'èra un òm insùls, un salàm, un incantà, che 'l se beéa ànche i tórt che i ghe fazéa a lù; a tal sègn che quand susedéa che quàlche poarì l'èra maltratà, tùta la só ràbia el la sfogàa col far de le rìfe l rè. La dòna, incocalìda d'un rè a 'sta fòza, sentì 'l boridó che l'ha pensà, per sveiàr 'sto àzen da sòma. La gh'è andà davànti cóle làgrime ai öcc e l'ha dit: "Maestà, no 'l crèda che sìa vegnùda chì perchè lù 'l tóga le vendète; ma perchè lù 'l m'ensègna cóme se fa a tègnerse quiècc quàndo le tóca; e che lù l'è cozì brào da portàr, tant brào, che ghe cargherìa adòs ànche quèsta che m'è tocà a mì, e tant volentéra".
Indoinè! Có 'ste paròle quèl sciòch de rè el s'ha cóme sveià, e l'ha capì l'endormensó che l'èra. No l'è stà più lù: l'ha tòlt i tórcc de 'sta poarìna, e cozì el l'ha endolsìda; e dópo, guài a chi avés pensà a far el più pìcolo schèrs vèrs de lù, o abacà l'onór de la só coróna.
Giovanni Papanti, I parlari italiani in Certaldo, 1875, pag. 558

El verb vess

Mì só
Tì te sé
Lù l'é
Noàntri séma
Voàltri sì
Lori i é

I mes de l'ann

Genàr
Febràr
Màrso
Aprìl
Màgio
Giùgno
Lùio
Agósto
Setènbre
Otóbre
Noènbre
Dicènbre

I dì de la settemana

Lùni
Màrti
Mèrcoli
Zòbia
Vèndri
Sàbo
Domìnica

I numer

En/una
Dù/dó
Tri/trè
Quàtro
Sìnque
Sèi
Sète
Òto
Nòe
Diéze
Óndeze
Dódeze
Trédeze
Quatòrdeze
Quìndeze
Sédeze
Disisète
Disdòto
Disnòe
Vìnti

Bibliografia

Angelo Renato Fioroni, Vocabolario del dialet valesà, ed. Gutenberg, Povegliano Veronese, 1989.

Vos correlaa