Суу чычкан
Суу чычкан (Neomys fodiens), (Pennant, 1774).
Жалпы жана өлкөдө таралышы
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Европа, Кавказ, Сибирң, Казахстандын түндүк бөлүгү. Кыргызстанда Күңгөй жана Тескей Алатоо тоо кыркаларында (Жыланды өзөнү), Ысыккөл ойдуңунда (Каракол шаарынын, Түп, Оттук, Туура-Суу айылдарынын айланасы, Түргөн, Аксу дарыялары), Чүй өрөөнүндө (Токмоктун тегерегинде) жана Кыргыз тоо кыркаларында (Чоң-Курчак өз.), Суусамыр өрөөнүндө табылган. Жашаган аймктары. Өрөөндөрдөн алңпы курчоосуна чейин көл, дарыя, саздак жерлердин жанындагы токойлуу, бадалдуу биотоптор.
Саны
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Абдан аз сандуу түр. Жыланды өзөнүндө (Тескей Алатоо) 3 жылда 20 650 кармоочу цилиндро- суткада 2 особ, Кыргыз тоо кыркаларында 200 цилиндро-суткада 2 жылдын ичинде 6 особ кармалган.
Жашоо тиричилиги (жашоо циклдары)
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Жыл бою активдүү. Тиричилигин түндөсү жүргүзөт. Азыгынын негизин омурткасыздар түзөт. Көбөйүү мезгили - марттан июлга чейин, 7 эмбрион катталган. Ареалынын европалык бөлүгү үчүн бооздук маалы болжол менен 28 күндү түзөт, көбөйүү мезгили 3-3,5 айдан ашпайт.
Чектөөчү факторлор
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Жашоого ылайыктуу аймактардын айыл-чарба жерлерине айланышы.
Көбөйтүү (колдо багуу)
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Жүргүзүлгөн эмес.
Уюштурулган коргоо аракеттери
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Каралган эмес.
Коргоо үчүн зарыл аракеттер
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Жайылма токой жана бадал өсүмдүктүүлүктү, суу жана саздак аймактарды коргоо менен байланыштуу. Санын жана таралышын аныктоо, чектөөчү факторлорду иликтөө.
Статусу
[түзөтүү | булагын түзөтүү]VI категория, Near Threatened, NT: R. Кыргызстан үчүн сейрек кездешүүчү түр, өзүнүн ареалынын чет жагында жайгашкан. Кыргызстанда уруунун жалгыз өкүлү.
Колдонулган адабияттар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Кыргыз Республикасынын Кызыл китеби 2-басылышы – Бишкек: 2006. – 544 б. – ISBN 9967-23-367-2