Моногамия

Моногамия (грек. mono – жалғыз, бірыңғай + gamos – неке) — бір некелілік, неке мен отбасының тарихи қалыптасқан түрі. Ежелгі замандағы жұп некеліліктен пайда болған. М. келе-келе некенің үстем түріне айналды;

моногамды жануарлар

Моногамия, моногамды жануарлар (грекше monos – сыңар, бір, жалғыз және gamos – неке) — жануарлар арасында кездесетін жыныстық қатынастың түрі. Моногамияда бір еркек жануар бір маусымда, бір ұрғашы жануармен ғана жұптасып, шағылысады. Әдетте моногамды жануарлардың еркегі ұрпағын баулып өсіруге қатысады. Моногамияға негізінен құстар жатады. Мыс., аққу, бүркіт, құтан, құмай, дегелек бірнеше жылға, көп жағдайда өмір бойына жұбын жазбайды. Ал қаз бір маусымға, балапандары ұшқанша ғана, үйректер тек ұя жасап, жұмыртқа салғанға дейін жұптасады. Сүтқоректілерде Моногамия полигамияға қарағанда сирек кездеседі. Біршама тұрақты жұптар қасқыр, түлкі, борсықта (әдетте 1 маусымға) және адам тәрізді маймылдарда (бірнеше жылдарға) қалыптасқан; мыс., гиббондардың моногамды отбасы тұрақты және белгілі бір аумақты иемденіп тұрады. Жәндіктер, т.б. омыртқасыздар арасында аталық және аналық даралар шағылыс-қаннан кейін көп ұзамай аталығы, ал жұмыртқа салғаннан кейін аналығы өліп қалуы мүмкін. Бұл да Моногамияның бір түрі болып саналады.