Самбо бетінің кодын көру

{{Infobox_martial_art
| logo = FIAS.gif
| logocaption ='''International Federation of Amateur Sambo'''
| logosize = 100px
| image =
| imagecaption =
| imagesize = 
| name = Sambo
| aka = Sombo, Cambo
| focus = [[Grappling]]
| country = {{flagicon|URS}} [[КСРО]]
| creator = [[Viktor Spiridonov]], [[Vasili Oshchepkov]], [[Anatoly Kharlampiev]]
| parenthood = 
| famous_pract =
| olympic = never
| website =
}}
'''Самбо''' ({{lang-ru|'''сам'''озащита '''б'''ез '''о'''ружия}} – қарусыз қорғану деген сөзінің қысқартылған түрі) — Самбоның тарихы [[КСРО|Кеңестер Одағы]] тұсында [[1938]] жылы 16 қарашадан басталады делінеді. Сол жылы  денешынықтыру саласының бүкіл одақтық комитеті самбоны бірауыздан спорттың бір түрі деп тіркеді. Самбо сөзі үш сөз тіркесінен тұрады. Талдап айтсақ, алғашқы тіркестен «"сам(ооборона)", "б(ез) о(ружия)" деген сөз шығады ([[орыс тілі]]нде). <br />
Бұл бір емес, жиырма елдің ұлттық [[спорт]] түрлерінің жиынтығы деген пікір бар.

Бүгінде ойын шартында қорғану мен шабуыл жасаудың мыңдаған әдісі бар. Мысалға, [[әзірбайжан]]дық "гюлеше", [[армян]]дық "кохе", [[қазақ]] "күресі", [[Молдовандар|молдава]]ша "трынте", [[Тәжік тілі|тәжік]]тің "гуштингири", [[Түрікмен тілі|түркмен]]нің "гореше", [[Грузин тілі|грузин]]ше "чидаоба" және [[өзбек]]ше "күреш" деген түрлері жиі қолданысқа ие. Барлығына ортақ талап киім үлгісі мен белдегі белбеу.

Ойынның ортақ ережелерін қалыстастырған маман - Василий Сергеевич Ощепков. Ол  [[Токио]] қаласындағы дзюдо орталығынан білім алған.  Жиырмасыншы жылдың орта шенінде В. Ощепков Қиыр Шығыста, кейіннен [[Новосібір]] қаласында қорғану түрлеріне баулитын арнайы секция ашқан. Мәскеудегі денешынықтыру институтында сабақ беріп жүрген В. Ощепков жинақтаған тәжірибесінің арқасында И.В. Васильев, Н.М. Галковский, Р.А. Школьников, А.А. Харлампиев, Б.А. Сагателян деген атақты спортшыларды дайындады. 
<br />
Самбо дәстүрін ары қалай жалғастырғандардың бірі - В.А. Спиридонов. Ол "Динамо" спорт кешенінде жұмыс істеп жүріп, алғаш рет 1928 жылы "Самозащита без оружия" деген кітап жазып шықты. 
<br />
[[1966]] жылдан бері  самбо халықаралық дәрежеге қол жеткізіп, Халықаралық әуесқойлар спортшылар федерациясының ([[ФИЛА]]) тізіміне ілікті.

<br />
[[1972]] жылы [[Еуропа]] чемпионатының тұңғыш ашық біріншілігі басталды. Сегіз салмақ  категориялары бойынша алғашқы додада Кеңес Одағының спортшылары шыңды бағындырса, [[Жапония]]ның намысын қорғаған екі спортшы жақсы өнер көрсете білді. В. Кюлленен, А Хош, К. Герасимов, В. Невзоров, А. Федоров, Ч. Езерскас, Н. Нисинаки, Н. Сато, С. Новиков, В. Кузнецов Еуропаның алғашқы Еуропа чемпиондары атанды.   
<br />
[[1973]] жылы [[Иран]]ның [[Тегеран]] қаласында I әлем чемпионаты өтті. [[КСРО]] құрамасы онда 9 алтын мен 1 күміс жүлдені қанжығаларына байлады. Онда Г. Георгадзе, А. Шор, М. Юнак, Ш. Чанрав (Моңғолия), Д. Рудман, А. Федоров, Ч. Езерскас, Л. Тедиашвили, Н. Данилов, В. Кливоденко чемпион атанды. 
<br />
[[1985]] жылы  [[Испания]]ның [[Бильбао]] қаласында өткен конгресте самбодан халықаралық  әуесқойлар федерациясы ([[ФИАС]]) ресми түрде тіркелді. Бүгінде ФИАС-қа әлемнің 40 мемлекеті мүше.  Америкалық, еуропалық және азиялық  федерациялар да құрылған. Жыл сайын  самбодан әйелдер мен ерлер арасында, командалар арасында әр түрлі салмақта әлем чемпионаты мен әлем біріншіліктері өткізіліп тұрады. Атап айтсақ, командалық әлем кубогы, Еуропа және Азия чемпионаты мен біріншілігі, студенттер арасында әлем чемпионаты тағы басқалары. 
<br />
Бүгінгі таңда [[Халықаралық Олимпиада комитеті]] самбоны Олимпиада ойындары бағдарламасына бекіту туралы мәселені қарастыруда.
<ref>Қазақ Энциклопедиясы, 7 том</ref><ref>Қазақстан - спортшылар елі. Энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы: "Сөздік-Словарь". ISBN 9965-822-57-3</ref>
{{commonscat|Sambo}}

{{wikify}}

==Пайдаланылған cілтемелер==
<references/>

== Сілтемелер==
{{Userbox
|id= [[File:Wikiversity-logo.svg |40px]]
|id-c = #FF
|info = [[wikiversity:ru:Категория:Боевые искусства в изображениях|Суреттер: Martial Arts]]
|border-c = #bbb
}}
* [http://www.sambo.com/ Самбо халықаралық федерация] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131214200247/http://sambo.com/ |date=2013-12-14 }}

[[Санат:Жекпе-жек өнері]]
[[Санат:Күрес]]
[[Санат:Самбо]]


{{stub}}