Жердің экстремалды нүктелері бетінің кодын көру

'''Жердің экстремалды нүктелері''' — бұл планетаның ең солтүстік, ең оңтүстік, ең шығыс және ең батыс немесе ең биік, ең төмен, бір сөзбен айтқанда рекордтық нүктелері.

== Нақты ескерту ==

Жердің шығыс және батыс экстремалды нүктелерін анықтау қиын, себебі бұл планетаның формасы дөңгелек емес, сфероидты және полюстерге қарағанда экваторда кеңірек.

Жердің шығыс және батыс нүктелерін анықтау үшін әдетте бірінші шығыс меридианды және бірінші батыс меридианды пайдаланады, бірақ бұл ереже әрдайым дұрыс емес, себебі жер бетіндегі нүктелердің меридиандар бойынша орналасуы әрдайым дәл емес.

Кейбір көздерге сәйкес, жердің ең шығыс нүктесі Шығыс мысы және ең батыс нүктесі [[Америка Құрама Штаттары]]ндағы [[Аляска түбегі|Аляска]] болып табылады.

== Ең солтүстік нүкте ==

Географиялық Солтүстік полюсі: Жердің айналу осінің солтүстік ұшы. Бұл нүктеде барлық меридиандар қиылысады.
== Ең оңтүстік нүкте ==

Географиялық Оңтүстік полюсі: Жердің айналу осінің оңтүстік ұшы. Бұл нүктеде барлық меридиандар қиылысады.
==Континенттер бойынша==
{| class="wikitable" style="text-align:center;"
| rowspan="2" style="vertical-align:bottom;" | '''Континент'''
| colspan="3" | '''Биіктік
'''
| colspan="2" | '''Температура'''
|-
| colspan="2" | '''Ең биік'''
| '''Ең төмен'''
| '''Ең жоғары'''
| '''Ең төмен'''
|-
| [[Африка]] || style="text-align:left;" | 5893 м<br>[[Килиманджаро]], [[Танзания]] || style="text-align:left;" | [[сурет:Kilimanjaro01.jpg|right|100px]] || style="text-align:left;" | −155 м <br>[[Асаль]], [[Джибути]] || style="text-align:left;" | 55 °C <br>[[Кебили (қала)|Кебили]], [[Тунис]]<br>7 шілде 1931|| style="text-align:left;" |−23.9 °C <br>[[Ифран]], [[Марокко]]<br>11 ақпан 1935
|-
| [[Антарктида]] || style="text-align:left;" | 4892 м <br>[[Винсон (массив)|Винсон жотасы]]|| style="text-align:left;" | [[сурет:Vinson Massif from space.jpg|right|100px]] || style="text-align:left;" |−50 м <br>[[Тереңкөл (Антарктида)|Глубокое көлі]], Весфольт аңғары|| style="text-align:left;" |20.75 °C <br>[[Команданте Феррас (антарктикалық станция)|Команданте Феррас]]<br>9 ақпан 2020 || style="text-align:left;" | '''−89.2 °C <br>[[Восток (антарктикалық станция)|Восток]] станциясы'''<br>'''21 шілде 1983'''
|-
| rowspan="2" style="vertical-align:center;" | [[Азия]] || rowspan="2" style="vertical-align:center; text-align:left;" | '''8848 м <br>[[Джомолунгма]], [[Тибет]]-[[Непал]] шекаласы''' || rowspan="2" style="vertical-align:center; text-align:left;" | [[сурет:Everest, Himalayas.jpg |right|100px]] || rowspan="2" style="vertical-align:center; text-align:left;" | '''−424 м <br>[[Өлі теңіз]], [[Израиль]]-[[Иордания]]-[[Палестина]]''' || style="vertical-align:center; text-align:left;" |53.9 °C <br>[[Тират-Цви]], [[Израиль]] <br>21 маусым 1942|| style="text-align:left;" | −67.7 °C <br>[[Оймякон]], [[Сібір]], [[Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы|КСРО]]<br>6 ақпан 1933
|-
| style="vertical-align:center; text-align:left;" |54 °C <br>[[Ахваз]] әуежайы, [[Иран]] <br>29 маусым 2017
| style="text-align:left;" | −71.2 °C <br>[[Оймякон]], [[Сібір]], [[Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы|КСРО]]<br>26 ақпан 1926
|-
| [[Еуропа]] || style="text-align:left;" | 5642 м<br>[[Эльбрус]], [[Ресей]] || style="text-align:left;" | [[сурет:Mount Elbrus May 2008.jpg|right|100px]] || style="text-align:left;" |−28 м <br>[[Каспий теңізі]], [[Әзербайжан]]|| style="text-align:left;" | 48.0 °C <br>[[Афина]], [[Грекия]]<br>10 шілде 1977 || style="text-align:left;" | −58.1 °C <br>[[Усть-Щугер]], [[Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы|СССР]]<br>31 желтоқсан 1978
|-
|  style="vertical-align:center;" | [[Солтүстік Америка]] || style="vertical-align:center; text-align:left;" | 6190.5 м <br>[[Денали]], [[Аляска]], [[Америка Құрама Штаттары|АҚШ]]|| style="vertical-align:center; text-align:left;" | [[сурет:Denali Mt McKinley.jpg|right|100px]] || style="vertical-align:center; text-align:left;" | −85 м <br> [[Бэдуотер]], [[Калифорния]], [[Америка Құрама Штаттары|АҚШ]]|| style="vertical-align:center; text-align:left;" | '''56.7 °C <br>[[Фернес-Крик]], [[Калифорния]], [[Америка Құрама Штаттары|АҚШ]]<br>10 шілде 1913''' || style="text-align:left;" | −66.1 °C<br> [[Нортайс]], Гренландия <br>9 қаңтар 1954
|-
| [[Океания]] || style="text-align:left;" | 4884 м <br>[[Джая]] (Карстенза пирамидасы), [[Индонезия]]<br>(Аустралияның ең биік нүстесі — [[Косцюшко (тау)|Косцюшко]]) || style="text-align:left;" | [[сурет:Puncak Jaya icecap 1972.jpg|right|100px]] || style="text-align:left;" | −15 м<br>[[Эйр (көл)|Эйр көлі]], [[Оңтүстік Аустралия]], [[Аустралия]] || style="text-align:left;" | 50.7 °C <br>[[Однадатта]], [[Оңтүстік Аустралия]], Аустралия <br>2 қаңтар 1960 || style="text-align:left;" | −25.6 °C<br>{{iw|Ранферли||en|Ranfurly, New Zealand}}, [[Отаго (регион)|Отаго]], [[Жаңа Зеландия]]<br>17 шілде 1903
|-
| [[Оңтүстік Америка]] || style="text-align:left;" | 6962 м<br>[[Аконкагуа]], [[Мендоса (провинция)|Мендоса]], [[Аргентина]] || style="text-align:left;" | [[сурет:Aconcagua heli 3.jpg|right|100px]] || style="text-align:left;" | −105 м<br>[[Лагуна-дель-Карбон]], [[Аргентина]] || style="text-align:left;" | 48.9 °C<br>{{iw|Ривадавия(қала)|Ривадавия|en|Rivadavia, Salta}}, [[Аргентина]]<br>11 желтоқсан 1905 || style="text-align:left;" | −32.8 °C<br>[[Сармьенто (Чубут)|Сармьенто]], [[Чубут]], [[Аргентина]]<br>1 маусым 1907
|}

==Терең нүктелер==
{| class="wikitable"
| [[Атлант мұхиты]] || 8376 м <br>Милуоки шұңғымасы
|-
| [[Солтүстік Мұзды мұхит|Солтүстік мұзды мұхит]]|| 5550 м <br>Моллой, [[Фрам бұғазы]]
|-
| [[Үнді мұхиты]] || 7192 м <br>[[Зонд шұңғымасы]]
|-
|[[Жерорта теңізі]] || 5267 м <br>Калипсо шұңғымасы
|-
| [[Тынық мұхит]] || '''10 928 м <br> [[Мариана шұңғымасы|Мариан шұңғымасы]]'''
|-
| [[Оңтүстік мұхит]] || 7 433.6 м <br> [[Оңтүстік Сэндвич шұңғымасы]]
|}
== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{құрлық мүйістері}}

[[Санат:Жер]]
[[Санат:География]]
[[Санат:Жердің экстремалды нүктелері]]