მინდვრის შპატები

მინდვრის შპატი
საერთო
ქიმიური ფორმულა	Na[AlSi3O8] - ალბიტი Са[Al2Si2O8] - ანორთიტი
იდენტიფიკაცია
კრისტალის სინგონია	მონოკლინური
სიმაგრე მოოსის სკალით	5-6,5
სიმკვრივე	2,54—2,75 კგ/მ³ კგ/მ³

მინდვრის შპატი — ქანთმაშენ მინერალთა ყველაზე მეტად გავრცელებული ჯგუფი. შეადგენს დედამიწის ქერქისა და მთვარის ქანების 50%-ზე მეტს, შედის მეტეორიტების შედგენილობაშიც. მათ შორის ძირითადად K, Na, Ca ალუმინსილიკატებია და წარმოადგენს Na AlSi₃O₈ — КAlSi₃O₈ — Са Al₂Si₂O₈, სამმაგი სისტემის მყარი ხსნარების სერიას, რომელშიც გამოიყოფა ორი რიგი: ტუტე ანუ კალიუმნატრიუმისა (მაგ., ანორთოკლაზი, მიკროკლინი, ორთოკლაზი) და პლაგიოკლაზები. მინდვრის შპატების სტრუქტურის საფუძველია [(Si, Ai) O4]-ის ტეტრაედრებისაგან აგებული სამგანზომილებიანი კარკასი, რომლის დიდ სიცარიელეებში თავსდება კატიონები. ხშირად მცირე რაოდენობით შეიცავს Ba, Sr, Pb, Fe, Li, Rb, Cs და სხვა ელემენტთა მინარევებსაც.

ქიმიურად სუფთა მინდვრის შპატები უფერულია, ფერს (მოწითალო, მომწვანო, ნაცრისფერი, შავი და სხვ.) აძლევს მინარევები. გვხვდება კარგად განვითარებული პრიზმული კრისტალების სახით. აქვს სრულყოფილი ტკეჩადობა ორი მიმართულებით. სიმაგრე მინერალოგიური სკალით 6-6,5. სიმკვრივე 2500-2800 კგ/მ³.

მინდვრის შპატები წარმოადგენს მაგმური ქანების პეტროგრაფიული კლასიფიკაციის საფუძველს. დიდი გამოყენება აქვს კერამიკის, ფაიფურისა და მინის წარმოებაში. მინდვრისშპატიანი ქანი — ლაბრადორიტი ძვირფასი შესამოსი მასალაა. მინდვრის შპატების ზოგიერთი სახესხვაობა (ამაზონიტი, მთვარის ქვა) სანახელავო ქვაა.