იხილეთ წყარო გვერდისთვის რუმინეთი

{{ინფოდაფა ქვეყანა2
|სრული სახელი =
|მშობლიური სახელი = România
|სახელი = რუმინეთი
|დროშა = Flag of Romania.svg
|გერბი = Coat of arms of Romania.svg
|რუკა = EU-Romania.svg
|რუკის სიგანე = 300პქ
|რუკის წარწერა = რუმინეთის მდებარეობა ევროპაში
|რუკა2 = Romania - Location Map (2013) - ROU - UNOCHA.svg
|ეროვნული ჰიმნი = ''[[რუმინეთის ჰიმნი|Deșteaptă-te, române!]]''<br/><center>[[ფაილი:Desteapta-te, romane!.ogg]]</center>
|დედაქალაქი = [[ბუქარესტი]]
|latd=44 |latm=25 |latNS=N |longd=26 |longm=06 |longEW=E
|უდიდესი ქალაქი = დედაქალაქი
|ოფიციალური ენები = [[რუმინული ენა|რუმინული]]<ref>{{cite web |url=http://www.cdep.ro/pls/dic/site.page?den=act2_2&par1=1#t1c0s0a13 |title=Constitution of Romania |publisher=Cdep.ro |accessdate=2 October 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170907214119/http://www.cdep.ro/pls/dic/site.page?den=act2_2&par1=1#t1c0s0a13 |archivedate=7 სექტემბერი 2017 }}</ref>
|ეთნიკური ჯგუფები =
 {{unbulleted list
  | 88,9 % [[რუმინელები]]
  |  6,5 % [[უნგრელები]]
  |  3,3 % [[ბოშები|რომა]]
  |  1,3 % სხვები
 }}
|ეთნიკური ჯგუფების წელი = 2011<ref name="CensusRef">{{cite web |url=http://www.recensamantromania.ro/wp-content/uploads/2013/07/REZULTATE-DEFINITIVE-RPL_2011.pdf |title=Romanian 2011 census (final results) |publisher=INSSE |accessdate=28 August 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130717125951/http://www.recensamantromania.ro/wp-content/uploads/2013/07/REZULTATE-DEFINITIVE-RPL_2011.pdf |archivedate=17 ივლისი 2013 }} {{ro icon}}</ref>
|ეთნოქორონიმი = რუმინელი
|მთავრობის ტიპი = {{nowrap|[[უნიტარული სახელმწიფო|უნიტარული]] [[შერეული სისტემა|ნახევრად <br>საპრეზიდენტო]] [[რესპუბლიკა]]}}
|ლიდერის ტიტული1 = [[რუმინეთის პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]]
|ლიდერის სახელი1 = [[კლაუს იოჰანისი]]
|ლიდერის ტიტული2 = [[რუმინეთის პრემიერ-მინისტრი|პრემიერ-მინისტრი]]
|ლიდერის სახელი2 =  [[ნიკოლაე ჩუკე]]
|ლიდერის ტიტული3 = [[რუმინეთის სენატის პრეზიდენტი|სენატის პრეზიდენტი]]
|ლიდერის სახელი3 =  [[ანკა დრაგუ]]
|ლიდერის ტიტული4 = [[რუმინეთის დეპუტატთა პალატის პრეზიდენტი|დეპუტატთა პალატის პრეზიდენტი]]
|ლიდერის სახელი4 = [[ლუდოვიკ ორბანი]]
|საკანონმდებლო ორგანო = [[რუმინეთის პარლამენტი|პარლამენტი]]
|ზედა პალატა = [[სენატი (რუმინეთი)|სენატი]]
|ქვედა პალატა = [[დეპუტატთა პალატა (რუმინეთი)|დეპუტატთა პალატა]]
|დამოუკიდებლობის ტიპი = [[რუმინეთის ისტორია|ფორმირება]]
|მნიშვნელოვანი მოვლენა1 = [[ვლახეთისა და მოლდავიის გაერთიანებული სამთავრო|გაერთიანებული სამთავრო]] {{ref label|ააა|ა}}
|მოვლენის თარიღი1 = 24 იანვარი, 1859
|მნიშვნელოვანი მოვლენა2 = {{nowrap|[[რუმინეთის დამოუკიდებლობისათვის ომი|დამოუკიდებლობა]] <br/>[[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთის იმპერიისგან]]}}
|მოვლენის თარიღი2 = 1877/1878 {{ref label|ბბბ|ბ}}
|მნიშვნელოვანი მოვლენა3 = [[რუმინეთის სამეფო]]
|მოვლენის თარიღი3 = 14 მარტი, 1881
|მნიშვნელოვანი მოვლენა4 = [[ტრანსილვანიის რუმინეთთან შეერთება|დიდი კავშირი]] {{ref label|გგგ|გ}}
|მოვლენის თარიღი4 = 1 დეკემბერი, 1918
|მნიშვნელოვანი მოვლენა5 = [[რუმინეთის სახალხო რესპუბლიკა|რუმინეთის სახალხო რესპუბლიკის]] გამოცხადება
|მოვლენის თარიღი5 = 30 დეკემბერი, 1947
|მნიშვნელოვანი მოვლენა6 = [[რუმინეთის რევოლუცია]]
|მოვლენის თარიღი6 = 16–27 დეკემბერი, 1989
|მნიშვნელოვანი მოვლენა7 = [[რუმინეთის კონსტიტუცია|ამჟამინდელი რესპუბლიკა]]
|მოვლენის თარიღი7 = 21 ნოემბერი, 1991 
|მნიშვნელოვანი მოვლენა8 = {{nowrap|[[ევროკავშირი|ევროკავშირში]] [[ევროკავშირის გაფართოება (2007)|გაწევრიანება]]}}
|მოვლენის თარიღი8 = 1 იანვარი, 2007
|ფართობის ადგილი = 83-ე
|ფართობი = 238 391
|წყლის პროცენტულობა = 3
|მოსახლეობის აღწერა = 20 121 641<ref name="CensusRef"/>
|მოსახლეობის აღწერის წელი = 2011
|მოსახლეობის აღწერის ადგილი = 58-ე
|მოსახლეობის სიმჭიდროვე = 84,4
|მოსახლეობის სიმჭიდროვის ადგილი = 118-ე
|მშპ-ის მუპ-ის წელი = 2013
|მშპ-ის მუპ = $285.131 მილიარდი<ref>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/weodata/weorept.aspx?sy=2012&ey=2019&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=109&pr1.y=18&c=968&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a=|title=GDP, PPP (current international $) &#124; Data &#124; Table |publisher=International Monetary Fund |accessdate=13 June 2014}}</ref>
|მშპ-ის მუპ-ის ადგილი =
|მშპ-ის მუპ ერთ სულ მოსახლეზე = $13 395<ref>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/weodata/weorept.aspx?sy=2012&ey=2019&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=109&pr1.y=18&c=968&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a=|title=GDP per capita, PPP (current international $) &#124; Data &#124; Table |publisher=International Monetary Fund |accessdate=13 June 2014}}</ref>
|მშპ-ის მუპ ერთ სულ მოსახლეზე ადგილი =
|მშპ-ის ნომინალი = $189.659 მილიარდი<ref>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/weodata/weorept.aspx?sy=2012&ey=2019&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=109&pr1.y=18&c=968&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a=|title=GDP (current international $) &#124; Data &#124; Table |publisher=International Monetary Fund |accessdate=13 June 2014}}</ref>
|მშპ-ის ნომინალის წელი = 2013
|მშპ-ის ნომინალის ადგილი = 
|მშპ-ის ნომინალი ერთ სულ მოსახლეზე = $8 910<ref>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/weodata/weorept.aspx?sy=2012&ey=2019&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=109&pr1.y=18&c=968&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a=|title=GDP per capita (current international $) &#124; Data &#124; Table |publisher=International Monetary Fund |accessdate=13 June 2014}}</ref>
|მშპ-ის ნომინალი ერთ სულ მოსახლეზე ადგილი = 
|ჯინის წელი = 2011
|ჯინის ცვლილება =  steady<!--increase/decrease/steady-->
|ჯინი = 33.2 <!--number only-->
|ჯინის სქოლიო =<ref name=eurogini>{{cite web|title=Gini coefficient of equivalised disposable income (source: SILC)|url=http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=ilc_di12|publisher=Eurostat Data Explorer|accessdate=13 August 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304045123/http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=ilc_di12|archivedate=4 მარტი 2016}}</ref>
|ჯინის ადგილი =
|აგი-ს წელი = 2013<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
|აგი-ს ცვლილება = increase <!--increase/decrease/steady-->
|აგი = 0.785 <!--number only-->
|აგი-ს სქოლიო = <ref name="HDI">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr14-summary-en.pdf |title=2014 Human Development Report Summary |date=2014 |accessdate=27 July 2014 |publisher=United Nations Development Programme | pages=21–25}}</ref>
|აგი-ს ადგილი = 54-ე
|ვალუტა = [[რუმინული ლეი]]
|ვალუტის კოდი = RON
|სასაათო სარტყელი = [[UTC+02:00]]
|UTC-ის გადაწევა = +2
|სასაათო სარტყელი DST = [[UTC+03:00]]
|UTC-ის გადაწევა DST-ზე = +3
|მოძრაობის მიმართულება = მარჯვენა
|სატელეფონო კოდი = [[რუმინეთის სატელეფონო ნომრები|+40]]
|ISO 3166 კოდი = RO
|ქვეყნის ზედა დონის დომენი = [[.ro]] {{ref label|დდდ|დ}}
|შენიშვნა ა = {{note|ააა}} [[ალექსანდრუ იოან კუზა]]ს ორმაგი არჩევნები [[მოლდოვის სამთავრო|მოლდოვასა]] და [[ვლახეთი|ვლახეთში]] (შესაბამისად, 1859 წლის 5 და 24 იანვარს).
|შენიშვნა ბ = {{note|ბბბ}} დამოუკიდებლობა გამოაცხადა 1877 წლის 9 მაისს, საერთაშორისო აღიარება მოიპოვა 1878 წელს.
|შენიშვნა გ = {{note|გგგ}} 1918 წლის [[ბესარაბია|ბესარაბიის]], [[ბუკოვინა|ბუკოვინისა]] და [[ტრანსილვანია|ტრანსილვანიის]] რუმინეთთან შეერთება.
|შენიშვნა დ = {{note|დდდ}} [[ევროკავშირი]]ს სხვა წევრ სახელმწიფოებთან ერთად, აგრეთვე გამოიყენება დომენი [[.eu]].
}}
'''რუმინეთი''' ([[რუმინული ენა|რუმ.]] România)  — [[ქვეყანა]] [[სამხრეთ-აღმოსავლეთი ევროპა|სამხრეთ-აღმოსავლეთ ევროპაში]], უმთავრესად ქვემო [[დუნაი]]ს აუზში, რომელიც ესაზღვრება [[შავი ზღვა|შავ ზღვას]]. რუმინეთის მოსაზღვრე ქვეყნებია: დასავლეთიდან [[უნგრეთი]] და [[სერბეთი]], აღმოსავლეთიდან [[უკრაინა]] და [[მოლდოვა]], ხოლო სამხრეთით [[ბულგარეთი]]. მისი ფართობია 238 397 კმ² და ევროპაში სიდიდით მე-12 ქვეყანაა, ხოლო  მოსახლეობის რაოდენობთ [[ევროპის კავშირი|ევროკავშირი]]ს ქვეყნებში მეშვიდე ადგილს იკავებს, თუმცა ბოლო წლებში მათი რაოდენობა საგრძნობლად შემცირებულია და  2019 წლის მონაცემებით 19,405,156-ს შეადგენს.<ref>[https://insse.ro/cms/sites/default/files/com_presa/com_pdf/poprez_ian2019e.pdf "Resident population on 1st January 2019"] [The usually resident population on 1 January 2019] (ინგლისური) [[Romania National Institute of Statistics|National Institute of Statistics]]. რუმინეთი.  No 212 / 29.08.2019

</ref> 

რუმინეთის  [[დედაქალაქი]] და ასევე ტერიტორიულად უდიდესი [[ქალაქი]] , ქვეყნის კულტურული და ეკონომიკური ცენტრი 1862 წლიდან არის [[ბუქარესტი]] (Municipiul București), ბუქარესტში 2019 წლის მდგომარეობით 1,87 მილიონი ადამიანი ცხოვრობს.<ref name="INSSER" />

სხვა მსხვილი ქალაქებია: [[კლუჟ-ნაპოკა]], [[ტიმიშოარა]], [[იასი]], [[კონსტანცა|კონსტან]]ცა, [[:en:Craiova|კრაიოვა]] და [[ბრაშოვი]].

თანამედროვე რუმინეთის სახელმწიფო 1859 წელს შეიქმნა   [[ვლახეთისა და მოლდოვის გაერთიანებული სამთავრო|ვლახეთისა და მოლდოვის გაერთიანებული სამთავროს]] შედეგად,  რომელსაც მოგვიანებით   [[ტრანსილვანია|ტრანსილვანიაც]] შეუერთდა.<ref name=":2" /> 

== სახელწოდება ==
* '''ოფიციალური''': რუმინეთი (ადრე რუმინეთის რესპუბლიკა ერქვა).
* '''ეროვნული''': Romania, ადრე Republica Romania.
* '''ეტიმოლოგია''':     სახელი წარმოსდგება რომისაგან, რომის იმპერიისაგან. უფრო კონკრეტულად კი     ლათინური სიტყვა „ROMANUS“-ისგან, რაც ნიშნავს რომის იმპერიის  მოქალაქეს.<ref name=":0">"[http://romaniatourism.com/romanian-language.html Romanian Language]", Romania natural and cultural</ref>

== ენები ==
რუმინეთის ოფიციალური ენა [[რუმინული ენა|'''რუმინული ენაა''']] - რომელიც [[ინდოევროპული ენები|ინდოევროპული ოჯახის]] [[რომანული ენები|რომანულ ჯგუფს]] მიეკუთვნება.

ქვეყნის მეორე ენად [[ინგლისური ენა|ინგლისური]] ითვლება, რომლმაც სწრაფად დაჩაგრა [[ფრანგული ენა|ფრანგულ]]<nowiki/>ი, როგორც ქვეყნის მეორე ენა, იგი განსაკუთრებით პოპულარულია ახალგაზრდებში. დიდ ქალაქებში ინგლისურ ენაზე კომუნიკაცია პრობლემას არ წარმოადგენს.

ქვეყანაში ასევე საუბრობენ ფრანგულად და [[გერმანული ენა|გერმანულად]].

წარსულში რუმინეთს ჰყავდა საკმაოდ მნიშვნელოვანი გერმანელი უმცირესობა, თუმცა დღესდღეობით

გერმანულენოვანი მოსახლეობის როდენობა მცირდება.

მაგრამ გერმანულს ჯერ კიდევ იყენებენ სამხრეთ ტრანსილვანიასა და ბანატში (დასავლეთ რუმინეთი) თემები.

უნგრულს ფართოდ იყენებენ კოვასნასა და ჰარგიტიტას ოლქებში, აღმოსავლეთ ტრანსილვანიაში.

ცენტრალური და დასავლეთ რუმინეთის ზოგიერთი უფრო დიდი ქალაქის (Oradea, Cluj-Napoca, Satu-Mare და სხვ.) მოსახლეობის 15%-35% საუბრობს [[უნგრული ენა|უნგრულად.]]

სხვა რომანული ენები (განსაკუთრებით [[ესპანური ენა|ესპანური]] და [[იტალიური ენა|იტალიური]]) ისწავლება სკოლების უმრავლესობაში.<ref name=":0" />

== ისტორია ==
{{მთავარი|რუმინეთის ისტორია}}
II-ს.-ის დასაწყისში ადრინდელი კლასობრივი სახელმწიფო [[დაკია]] რუმინეთის შემადგენლობაშიც შედიოდა თანამედროვე რუმინეთის ტერიტორია დაიპყრო რომმა. რომის ბატონობა 271 წლამდე გაგრძელდა. მესამე საუკუნეში დაკიაში შესვლა დაიწყეს [[გუთები|გუთებმა]] და გეპიდებმა, ხოლო IV-VI საუკუნეებში [[ჰუნები|ჰუნებმა]] და [[ავარები (შუახმელეთი)|ავარებმ]]ა შემდეგ გამოჩნდნენ [[სლავები|სლავური ტომები]], რომლებმაც დიდი ზეგავლენა მოახდინეს რუმინული ეროვნებისა და რუმინული ენის შემდგომი ფორმირების პროცესზე.

VIII-X რუმინეთის დიდი ნაწილი შედიოდა [[ბულგარეთის იმპერია|ბულგარეთი]]ს სამეფოს შემადგენლობაში. X საუკუნეში იქმნება პირველი ვლახურ-სლავური პოლიტიკური გაერთიანებები.

XIV საუკუნეში შეიქმნა ვლახეთისა და მოლდოვის დამოუკიდებელი ფეოდალური სახელმწიფოები. ფეოდალური ჩაგვრის გაძლიერებამ გამოიწვია გლეხთა აჯანყებები რუმინელდა უნგრელ გლეხთა ერთობლივი გამოსვლები (1437 და 1514 ტრანსილვანიაში, 1490-94 მოლდოვაში და სხვ.) ასევე იყო ბრძოლები ოსმალთა ბატონობის მოახლოების საშიშროები წინააღმდეგ, თუმცა ყველაფერი ამაო აღმოჩნდა და ფეოდალური სახელმწიფოები იძულებულები გახდნენ თავი ოსმალეთზე დამოკიდებულად ეცნოთ.<ref name=":3">"Romania Demographics", [https://www.worldometers.info/demographics/romania-demographics/#pop World  meter] </ref>

მე-16-მე-17 საუკუნეებში ოსმალეთმა  დაიპყრო უნგრეთი, რუმინეთის სამმა  პროვინციამ  ვლახეთმა, მოლდოვამ და ტრანსილვანიამ  სცადეს შეენარჩუნებინათ თავიანთი ავტონომია, თუმცა თურქებს ხარკს უხდიდნენ.

მოლდოვეთის სამთავრომ მისი ძლიერების მწვერვალს მიაღწია [[შტეფან III დიდი|შტეფან III დიდის]] (1457 - 1504) მმართველობის დროს. თუმცა მისი გარდაცვალების შემდეგ მოლდოვის სამთავროც ოსმალეთის გავლების ქვეშ მოექცა, ხოლო1526 წელს ტრანსილვანია ექვემდებარება ოსმალეთს.<ref name=":1">Georgescu, Vlad (1991). ''The Romanians: A History''. Ohio State University Press. ISBN <bdi>978-0-8142-0511-2</bdi>.</ref>

1541 წლისთვის [[ბალკანეთის ნახევარკუნძული|ბალკანეთის]] მთლიანი ნახევარკუნძული და [[უნგრეთი|უნგრეთის]] ნაწილი იყო [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთის იმპერიის]] პროვინციები. მალევე ასპარეზზე რუსეთი გამოდის, რომელიც ასევე საფრთხეს უქმნის რუმინულ სამთავროებს.

1699 ტრანსილვანია გაერთიანებულია ჰაბსბურგის იმპერიაში, ხოლო 1765 წელს ტრანსილვანია გამოცხადდა ტრანსილვანიის დიდ სამთავროდ. 1821 წელს მოლდავეთი კარგავს თავის აღმოსავლეთ ტერიტორიას მდინარე პრუტის აღმოსავლეთით (რუსეთი).  1859   [[ვლახეთისა და მოლდოვის გაერთიანებული სამთავრო|ვლახეთისა და მოლდოვის გაერთიანებული სამთავროს]] შედეგად,  რომელსაც მოგვიანებით   [[ტრანსილვანია|ტრანსილვანიაც]] შეუერთდა ჩამოყალიბდა თანამედროვე რუმინეთის სახელმწიფო. ამავე წელსაა [[ალექსანდრუ იოან კუზა|ალექსანდრო იოან კუზა]] არჩეული მოლდავეთისა და ვლახეთის ტახტებზე, მაგრამ 1866-ში [[ალექსანდრუ იოან კუზა|ალექსანდრო იოან კუზა]] გადააყენეს და მის მაგივრად ტახტი დაიკავა [[კაროლ I|კაროლ I-მა]]. ბერლინის ხელშეკრულებით რუმინეთი დამოუკიდებელი 1877-1878 წლებში, რუსეთ-ოსმალეთის ომის შემდგომ გახდა და რუსეთთან გარიგებით შავ ზღვაზე გასასვლელიც მოიპოვა.<ref name=":1" /><ref name=":2">Hitchins, Keith (2014). ''A Concise History of Romania''. Cambridge University Press. ISBN <bdi>978-0-521-69413-1</bdi>.</ref><ref>Pop, Ioan-Aurel (1999). ''Romanians and Romania: A Brief History''. Boulder. ISBN <bdi>978-0-88033-440-2</bdi>.</ref>

[[1881]] წელს, რუმინეთის [[სამთავრო|სამთავროს]] სტატუსი შეიცვალა და  სამეფო გახდა, ხოლო თავადმა [[კაროლ I]]-მა მეფის სტატუსი მიიღო.

[[ბუქარესტის საზავო ხელშეკრულება (1913)|ბუქარესტის საზავო ხელშეკრულებით (1913)]] რუმინეთმა მიიღო [[სამხრეთი დობრუჯა]].

პირველ მსოფლიო ომში  რუმინეთი 1916 წელს რუმინეთი მოკავშირეთა ზეწოლით ჩაერთო და [[ტრანსილვანია|ტრანსილვანიის]], [[ბესარაბია|ბესარაბიის]] და [[ბუკოვინა|ბუკოვინას]]  დაბრუნების მიზნით [[ავსტრია-უნგრეთის იმპერია|ავსტრია-უნგრეთ]]ს ომი გამოუცხადა, თუმცა მცდელობები ამაო აღმოჩნდა და რუმინეთი ძლიერ დასუსტდა, და გერმანიასთან სამშვიდობო ხელშეკრულებას (ბუქარესტის ხელშეკრულება) მოეწერა ხელი.

ომის დასრულების შემდეგ რუსეთის და ავსტრია-უნგრეთის იმპერიები დაიშალა. [[ტრანსილვანია|ტრანსილვანიის]], [[ბესარაბია|ბესარაბიის]] და [[ბუკოვინა|ბუკოვინას]] მთავრობებები შეუერთდნენ რუმინეთის სამეფოს.

1918 წლისთვის პოლიტიკური მოვლენების დადებითად განვითარების შედეგად რუმინეთის ტერიტორიაზე მოხვდა რამდენიმე მსხვილი ეთნიკური ჯგუფი: [[უნგრელები]], [[გერმანელები]], [[ებრაელები]], [[უკრაინელები]], ასევე რუმინეთის ტერიტორიაში შედიოდა ყველა ის მიწა, რომლის მოსახლეობის უმრავლესობასაც თავად რუმინელები წარმოადგედნენ.<ref>Statul National Unitar (România Mare 1919 - 1940)</ref>

1940-იანი წლებიდან რუმინეთს კომუნისტური ხელისუფლება მართავდა. 1960-იან წლებში დაიწყო მოძრაობა [[სსრ კავშირი]]ს გავლენის სფეროდან გამოსვლისათვის. [[1989]] წლის სახალხო აჯანყების შედეგად ნიკოლაე ჩაუშესკუს კომუნისტური ხელისუფლება დამხობილ იქნა. [[1990]] და [[1992]] წელს ჩატარდა პირველი დემოკრატიული არჩევნები, მაგრამ ხელისუფლებაში ისევ ყოფილი კომუნისტები დარჩნენ. [[2003]] ოქტომბერში რუმინეთის მოსახლეობამ რეფერენდუმზე მხარი დაუჭირა ქვეყნის კონსტიტუციის ევროპულ სტანდარტებთან შესაბამისობაში მოყვანას, რაც უპირველეს ყოვლისა ეროვნულ უმცირესობათა (უნგრელები, ბოშები) უფლებების დაცვას ეხება. რუმინეთმა 2002 წელს პრაღის სამიტზე მიიღო მიწვევა [[ჩრდილოეთ ატლანტიკის ხელშეკრულების ორგანიზაცია|ნატოსაგან]], ხოლო ეკონომიკური რეფორმების წარმატების შედეგად 2007 წელს [[ევროკავშირი|ევროკავშირში]] გაწევრიანდა.

== გეოგრაფია ==
[[ფაილი:Romania-CIA WFB Map.png|მინი|მარცხნივ]]
ქვეყანა მდებარეობს [[ბალკანეთის ნახევარკუნძული]]ს ჩრდილოეთ ნაწილში. მისი მოსაზღვრე სახელმწიფოებია: [[უნგრეთი]], [[უკრაინა]], [[მოლდოვა]], [[ბულგარეთი]], [[სერბეთი]]. ფართობი - 238 397 კვ. კმ.



. რუმინეთის სანაპირო ხაზის სიგრძე 245 კმ.-ია თითქმის თანაბარი ტერიტორია უჭირავს საშუალმთიანეთის მაღლობებსა და დაბლობებს. მთავარი ოროგრაფიული სისტემა კარპატებია. ქვეყნის ფარგლებშია აღმოსავლეთი კარპატები, სამხრეთ კარპატები და დასავლეთ რუმინეთის მთები. რელიეფი დაახლოებით თანაბრად ნაწილდება მთებს, გორაკებსა და დაბლობებს შორის. რუმინეთის ცენტრში დომინირებს კარპატების მთები, რომელთაგან 14 მთის მწვერვალი აღწევს 2,000 მეტრზე ან 6,600 ფუტს. ყველაზე მაღალია მოლდოვანის მწვერვალი 2,544 მ ან 83434 ფუტი.

რუმინეთში დაცული ტერიტორიებს თითქმის 10,000 კმ<sup>2</sup>  (მთლიანი ტერიტორიის დაახლოებით 5%) უჭირავს, მოიცავს 13 ეროვნულ პარკს და ბიოსფეროს სამ ნაკრძალს. რუმინეთს აქვს ევროპაში გადაუჭრელი ტყეების ერთ–ერთი უდიდესი ტერიტორია, რომელიც მოიცავს მისი ტერიტორიის თითქმის 27%-ს. ქვეყანაში არსებობს 3,700 სახეობის მცენარე, მათ შორის უამრავია იშვიათი და გადაშენების პირას მყოფი.

რუმინეთის ფაუნა მოიცავს 33,792 სახეობის ცხოველს, 33.085 უხერხემლო, 707 ხერხემლიანსა და  400-მდე უნიკალური სახეობის ძუძუმწოვრებს, ფრინველებს, ქვეწარმავლებსა და ამფიბიებს.

== კლიმატი ==
რუმინეთს აქვს ზომიერი კლიმატი:

გაზაფხული- სასიამოვნოა ზომიერად გრილი და თბილი დღეებით.

ზაფხული-საკმაოდ თბილია, უფრო გრძელი მზიანი დღეებით. ზაფხულში ყველაზე მეტად დაბლობებში ცხელა ასეთი ადგილებია მაგ: სამხრეთ და აღმოსავლეთ რუმინეთში, სადაც ტემპერატურა 100 F/ 37-38°C გრადუსს ხშირად აღწევს ივლისსა და აგვისტოში. მთებში ყოველთვის უფრო მეტად ცივა.

შემოდგომა - ცივი და შედარებით მშრალია.

ზამთარი - საკმაოდ ცივია განსაკუთრებით მთებში. შესაძლოა თოვლმა დეკემბრიდან მარტის შუა რიცხვებამდეც გატანოს.

რეკორდულად მაღალი ტემპერატურა 44.5°C დაფიქსირდა 1945 წლის 10 აგვისტოს სამხრეთ-აღმოსავლეთ რუმინეთში, ხოლო 

ყველაზე დაბალი ტემპერატურა: -38.5 ° C (-37.3 ° F) - 1942 წლის 24 იანვარს ცენტრალური რუმინეთში. ყველაზე ცხელი თვე ივლისია ხოლო ყველაზე ცივი იანვარი.<ref>[https://www.dwd.de/DE/Home/home_node.html "Klimatafel von Rumänien"]. ''Baseline climate means (1961–1990) from stations all over the world'' (in German). [[:en:Deutscher_Wetterdienst|Deutscher Wetterdienst]]. Archived from the original on 14 July 2015. Retrieved 20 December 2016.</ref><ref>"Climate" [http://romaniatourism.com/climate.html Natural an Cultural]</ref>

== სასარგებლო წიაღისეული ==
სასარგებლო წიაღისეულიდან მნიშვნელოვანია: 

* [[ნავთობი]]
* [[ბუნებრივი აირი]]
* [[ქვანახშირი]]
* [[რკინის მადანი]]
* [[ბოქსიტი]]
* [[სუფრის მარილი|ქვამარილი]] და სხვ.

== სახელმწიფო/პოლიტიკა ==
*'''სახელმწიფო სისტემა''': განვითარებადი დემოკრატია.
*'''სახელმწიფოს მეთაური''': პრეზიდენტი [[კლაუს იოჰანისი]], (Klaus Iohannis)
*'''მთავრობის მეთაური''': პრემიერ-მინისტრი ლუდოვიკ ორბანი( [[:en:Prime_Minister_of_Romania|Ludovic Orban]])
*'''საკანონმდებლო ორგანო''': ორპალატიანი პარლამენტი (140+345 წევრი).
*'''ადმინისტრაციული დაყოფა''': 41 ოლქი (judet) და 1 მუნიციპალიტეტი (municipiu).

== დემოგრაფია ==
{| class="wikitable"
!ყველაზე ხალხმრავალი ცენტრები
!ფართი (კმ²)
![[რუმინეთის ქალაქების სია|რეგიონების ყველაზე ხალხმრავალი ცენტრები]]<ref name="INSSER">"[https://www.worldometers.info/demographics/romania-demographics/#pop Population Density]",  World meter 2019</ref>
|- style="text-align:center;"
|[[ჩრდილო-დასავლეთი (განვითარების რეგიონი)|ჩრდილო-დასავლეთი]]
|34 159
|[[კლუჟ-ნაპოკა]] (317 748)
|- style="text-align:center;"
|[[ცენტრი (განვითარების რეგიონი)|ცენტრი]]
|34 082
|[[ბრაშოვი]] (276,088)
|- style="text-align:center;"
|[[ჩრდილო-აღმოსავლეთი (განვითარების რეგიონი)|ჩრდილო-აღმოსავლეთი]]
|36 850
|[[იასი]] (318,012)
|- style="text-align:center;"
|[[სამხრეთ-აღმოსავლეთი (განვითარების რეგიონი)|სამხრეთ-აღმოსავლეთი]]
|35 762
|[[კონსტანცა]] (303,399)
|- style="text-align:center;"
|[[სამხრეთი (განვითარების რეგიონი)|სამხრეთი]]
|34 489
|[[პლოეშტი]] (228,851)
|- style="text-align:center;"
|[[ბუქარესტ-ილფოვი (განვითარების რეგიონი)|ბუქარესტ-ილფოვი]]
|1 811
|[[ბუქარესტი]] (1,877,155)
|- style="text-align:center;"
|[[სამხრეთ-დასავლეთი (განვითარების რეგიონი)|სამხრეთ-დასავლეთი]]
|29 212
|[[კრაიოვა]] (304,142)
|- style="text-align:center;"
|[[დასავლეთი (განვითარების რეგიონი)|დასავლეთი]]
|32 028
|[[ტიმიშოარა]] (315,053)
|}

* '''მოსახლეობა''' - 20 121 641 ათასი (2011), მათ შორის [[რუმინელები]] 88,9 %, [[უნგრელები]] 6,5 %, [[ბოშები]] 3,3 %, სხვა 1,3 %.<ref name="CensusRef"/>
* '''მოსახლეობის სიმჭდროვე კმ<sup>2</sup>-ზე''' -   84 ადამიანი 1კმ<sup>2</sup>-ზე
* '''სახელმწიფო ენა''': [[რუმინული ენა|რუმინული]]. გავრცელებული ენები: [[უნგრული ენა|უნგრული]], [[გერმანული ენა|გერმანული]].
* '''რელიგია''' - [[ქრისტიანობა]].
* '''დედაქალაქი''' - [[ბუქარესტი]] (1 877 155).
* '''ქალაქები''' - ბრაშოვი, კონსტანცა, ტიმიშოარა, იასი, კლუჟ-ნაპოკა, კრაიოვა, გალაცი <ref name=":3" />.

== ეკონომიკა ==
* '''რესურსები''' - [[ნავთობი]] (მცირე მარაგი), საშენი ხე-ტყე, [[ბუნებრივი აირი]], [[ქვანახშირი]], [[რკინის მადანი]], [[მარილი]], [[სოფლის მეურნეობა|სასოფლო-სამეურნეო]] მიწები, [[ჰიდროენერგია]].
* '''ექსპორტი''' - ნავთობპროდუქტები, ცემენტი, ქიმიური წარმოების მოწყობილობანი.
* '''ეროვნული შემოსავალი''' ერთ სულზე - 16 518 $.
* '''ვალუტა''' - [[რუმინული ლეი]] (RON).

ცხრილში მოცემულია რუმინეთის მთლიანი შიდა პროდუქტისა და [[მსყიდველობითი უნარის პარიტეტი]]ს ცვლილება 2007-2014 წლებში, დათვლილია [[საერთაშორისო სავალუტო ფონდი]]ს მიერ 2013 წლის ოქტომბრის მონაცემებით:<ref>[http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2013/02/weodata/weorept.aspx?sy=2007&ey=2018&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=32&pr1.y=19&c=968&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a=], [[საერთაშორისო სავალუტო ფონდი]] მსოფლიოს ეკონომიკური მონაცემები, ოქტომბერი 2013</ref>

{| class="wikitable sortable" border="1"
|-
! წელი !! მშპ <br /><small>მილიარდი აშშ დოლარი<br /></small> !! მშპ-ს პროცენტული ცვლილება
|-
! 2007
| 246 750 || {{increase}} 6.317
|-
! 2008
| 270 056 || {{increase}} 7.349	
|-
! 2009
| 254 240 || {{decrease}} 6.576
|-
! 2010
| 254 361 || {{decrease}} 1.149
|-
! 2011
| 264 953 || {{increase}} 2.158
|-
! 2012
| 271 441 || {{increase}} 0.689
|-
! 2013 (est.)
| 280 658 || {{increase}} 1.997
|-
! 2014 (est.)
| 291 401 || {{increase}} 2.156
|}

== მემკვიდრეობა ==
[[ფაილი:Kirchenburg Birthälm.jpg|მინი|ბიერტანის ციხე-სიმაგრე და ეკლესია]]
[[ბიერტანი]]ს ციხე-სიმაგრე, მოლდავეთისა და ბუკოვინის ეკლესიები, დუნაის დელტა, ჰორეზუს მონასტერი, [[სიგიშოარის ციტადელი|სიგიშოარის ისტორიული ცენტრი]], ტრანსილვანიის სოფლები ფორტიფიცირებული ეკლესიებით, [[მარამურეშის ხის ეკლესიები]].

== რესურსები ინტერნეტში ==
{{commons|Romania|რუმინეთი}}
* [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ro.html Romania entry at The World Factbook] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200515163205/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ro.html |date=2020-05-15 }}
* [http://www.state.gov/p/eur/ci/ro/ Romania information from the United States Department of State]
* [http://commons.wikimedia.org/wiki/Atlas_of_Romania რუმინეთის ატლასი ვიკიმედიისგან]
* [https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-r/romania.html რუმინეთის მინისტრთა კაბინეტი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091026201421/https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-r/romania.html |date=2009-10-26 }}
* [http://www.gov.ro/main/index/l/2/ რუმინეთის მთავრობა] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100116214121/http://www.gov.ro/main/index/l/2 |date=2010-01-16 }}
* [http://www.presidency.ro/ რუმინეთის პრეზიდენტი]
* [http://www.parlament.ro/index_en.html რუმინეთის პარლამენტი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061228063121/http://www.parlament.ro/index_en.html |date=2006-12-28 }}
* [http://www.ccr.ro/default.aspx?lang=EN რუმინეთის კონსტიტუცია] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120912165307/http://www.ccr.ro/default.aspx?lang=EN |date=2012-09-12 }}

== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}

{{ევროპის ქვეყნები}}
{{ევროპის კავშირის წევრები}}
{{ბისეკი}}

[[კატეგორია:რუმინეთი| ]]
[[კატეგორია:ევროპის ქვეყნები]]
[[კატეგორია:ევროკავშირის წევრი სახელმწიფოები]]
[[კატეგორია:ნატოს წევრი სახელმწიფოები]]
[[კატეგორია:გაეროს წევრი სახელმწიფოები]]