იხილეთ წყარო გვერდისთვის ოსამა ბინ ლადენი

{{ინფოდაფა პიროვნება
| სიგანე       =  
| სახელი       = ოსამა ბინ ლადენი<br/>أسامة بن محمد بن عوض بن لادن
| ფოტო       = Osama_bin_Laden_portrait.jpg
| ფოტოს სიგანე = 250პქ
|წარწერა = 
| ალტ         =
| მშობლსახელი = 
| ენის კოდი    = 
| დაბსახელი    =
| დაბთარიღი   =[[10 მარტი]], [[1957]]
| დაბადგილი   = [[საუდის არაბეთი]]
| მოინათლა    =
| გაუჩინარების თარიღი  = 
| გაუჩინარების ადგილი  = 
| გაუჩინარების სტატუსი = 
| გარდთარიღი = [[2 მაისი]], [[2011]]
| გარდადგილი = [[პაკისტანი]]
| გარდაცვალების მიზეზი  =
| სხეულის პოვნის ადგილი = 
| დაკრძალვის ადგილი     =
| დაკრძალვის ადგილის კოორდინატები = 
| ძეგლები      =
| რეზიდენცია   =
| სხვა სახელები =
| ეროვნება     = 
| მოქალაქეობა  = {{დროშა|საუდის არაბეთი}} <small>([[1957]] — [[1994]])</small>
                 მოქალაქეობის გარეშე <small>([[1994]] — [[2011]])</small>
| ეთნიკური წარმომავლობა = [[იემენი|იემენელი]]
| ქვეშევრდომობა =
| განათლება     =
| ალმა-მატერი   =
| მოღვაწეობა    =
| საქმიანობა     =
| აქტიურობის წლები =
| დამსაქმებელი   =
| ორგანიზაცია    = [[ალ-კაიდა]]
| ხელფასი       = 
| ქონება        = 
| ცნობილია როგორც  =
| ცნობილი ნაშრომები = 
| სიმაღლე =        
| წონა    =  
| წოდება  =
| წლები   =
| წინამორბედი = 
| მემკვიდრე   =
| პარტია     = 
| მოძრაობა   = 
| ოპონენტები = 
| რელიგია   = [[ისლამი]]
| წაყენებული ბრალდება    =
| განაჩენი                = 
| დანაშაულებრივი სტატუსი =   
| მეუღლეები   =  
| პარტნიორები = 
| შვილები = 
| მამა    =
| დედა   =
| ნათესავები = 
| ჯილდოები = 
| მოსახმობი სიგნალი =
| სუფთა მოგება =
| სახელი1  =
| მოდული1 = 
| სახელი2  =
| მოდული2 = 
| სახელი3  =
| მოდული3 = 
| სახელი4  =
| მოდული4 = 
| სახელი5  =
| მოდული5 = 
| სახელი6  =
| მოდული6 = 
| სახელი7  =
| მოდული7 = 
| საიტი     = 
| ხელმოწერა =
| ხელმოწერის ზომა =
| ხელმოწერა ალტ = 
| შენიშვნები = 
}}

'''ოსამა ბინ მუჰამედ ბინ ავად ბინ ლადენი '''({{lang-ar|أ'''سامة بن محمد بن عوض بن لادن‎‎'''}}; დ. [[10 მარტი]] [[1957]] — გ. [[2 მაისი]] [[2011]]) — ეთნიკური იემენელი ტერორისტი [[საუდის არაბეთი|საუდის არაბეთიდან]], [[2001 წლის 11 სექტემბრის ტერორისტული აქტები|11 სექტემბრის ტერაქტზე]] პასუხისმგებელი ტერორისტული დაჯგუფების, [[ალ-კაიდა|ალ-კაიდას]] დამფუძნებელი.<ref>Scheuer, Michael (February 7, 2008). [http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/JB07Ak01.html "Yemen still close to al Qaeda's heart"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160702080545/http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/JB07Ak01.html |date=2016-07-02 }}. ''Asia Times Online''.</ref>

ბინ ლადენი დაიბადა საუდის არაბეთში, მილიარდერი მუჰამედ ბინ ავად ბინ ლადენის ოჯახში. 1979 წლამდე სწავლობდა უნივერსიტეტში, ხოლო ავღანეთის ომის დაწყების შემდეგ შეუერთდა მოჯაჰედებს. ფინანსურად (და არა მარტო) ეხმარებოდა მოჯაჰედებს, რის გამოც დიდი პოპულარობა მოიპოვა არაბულ სამყაროში.<ref name=":2">Robert Fisk (2005). ''The Great War For Civilisation'', p. 4.</ref> [[1988]] წელს  დააარსა [[ალ-კაიდა]].<ref>[http://cryptome.org/usa-v-ubl-02.htm United States v. Usama bin Laden et al., S (7) 98 Cr. 1023, Testimony of Jamal Ahmed Mohamed al-Fadl (SDNY February 6, 2001).]</ref> საუდის არაბეთიდან გამოაგდეს [[1992]] წელს, რის შემდეგაც ის თავის სხვა ბაზაში, სუდანში გადავიდა, მაგრამ ამერიკული ზეწოლის გამო მას სუდანის დატოვებაც მოუწია. ამის შემდეგ მან ავღანეთში დააარსა ბაზა და [[ამერიკის შეერთებული შტატები|შეერთებულ შტატებს]] გამოუცხადა ომი. მისი ბრძანებით მოაწყვეს ერთმანეთთან დაკავშირებული ტერაქტები.<ref>Robert Fisk (2005). ''The Great War For Civilisation'', p. 22.</ref> [[1998]] წელს ამერიკული საელჩოს დაბომბვაში მისი წვლილის გამო ბინ ლადენი გამოძიების ფედერალური ბიუროს ორ სიაში მოხვდა: ათი ყველაზე ძებნადი გაქცეული და ყველაზე ძებნადი ტერორისტები.<ref>[http://www.fbi.gov/wanted/topten/fugitives/laden.htm "FBI Ten Most Wanted Fugitives"]. FBI.gov. [https://web.archive.org/web/20080103044553/http://www.fbi.gov/wanted/topten/fugitives/laden.htm Archived] from the original on January 3, 2008.</ref><ref>[http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/08/27/AR2006082700687.html Dan Eggen (August 28, 2006). "Bin Laden, Most Wanted For Embassy Bombings?". The Washington Post.]</ref><ref>{{Cite web |url=http://articles.cnn.com/2001-10-10/us/inv.mostwanted.list_1_saif-al-adel-abdul-rahman-yasin-ahmed-khalfan-ghailani |title="Most wanted terrorists list released". CNN. October 10, 2001 |accessdate=2016-07-25 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150904010302/http://cnn.com/2001/US/10/10/inv.mostwanted.list/index.html |archivedate=2015-09-04 }}</ref>

2001 წლიდან 2011 წლამდე ბინ ლადენი ტერორიზმის წინააღმდეგ წარმართული ომის ყველაზე მნიშვნელოვანი სამიზნე იყო. [[გამოძიების ფედერალური ბიურო|გამოძიების ფედერალურმა ბიურომ]] მასზე ინფორმაციისთვის ჯილდო 25 მილიონი დოლარი დააწესა.<ref>[http://www.fbi.gov/wanted/topten/usama-bin-laden "Fbi – Usama Bin Laden"]</ref> 2011 წლის 2 მაისს ამერიკის სპეციალური დანიშნულების რაზმმა და CIA-მ პრეზიდენტ [[ბარაკ ობამა|ობამას]] ბრძანებით ბინ ლადენი მის კერძო რეზიდნციაში, პაკისტანში, აბოტაბადში მოკლეს.<ref>[https://web.archive.org/web/20141203151430/http://www.sofmag.com/navy-seal-who-shot-bin-laden-rob-oneill-butte-montana "The Navy SEAL Who Shot Bin Laden Is: Rob O'Neill From Butte Montana"]. ''Soldier of Fortune Magazine''. November 6, 2015. Archived from [http://www.sofmag.com/navy-seal-who-shot-bin-laden-rob-oneill-butte-montana the original]</ref> რეზიდენციაში ის ადგილობრივ ოჯახთან ერთად ცხოვრობდა. 

== სახელი ==
ამ დროისთვის არ არსებობს არაბული სიტყვების და სახელების ინგლისურ ენაზე თარგმნის ოფიციალურად მიღებული სტანდარტი,<ref>Whitaker, Brian. [http://www.al-bab.com/arab/language/roman1.htm "Arabic words and the Roman alphabet"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110425213610/http://www.al-bab.com/arab/language/roman1.htm |date=2011-04-25 }}. Al-Bab.com</ref> მაგრამ, ყველაზე ხშირად ბინ ლადენს მოიხსენიებენ როგორც ოსამა ბინ ლადენს ([[ინგლისური ენა|ინგლ]]. Osama bin Laden). [[გამოძიების ფედერალური ბიურო|გამოძიების ფედერალურ ბიუროში]] და CIA-ში, ასევე როგორც შტატების სხვა სახელმწიფო სტრუქტურებში ბინ ლადენს მოიხსენიებენ როგორც უსამა ბინ ლადენს ([[ინგლისური ენა|ინგლ]]. Usama bin Laden) ან როგორც უსამა ბინ ლადინს ([[ინგლისური ენა|ინგლ]]. Usama bin Ladin). უფრო იშვიათად იყენებენ უსამაჰ ბინ ლადინს (ინგლ. Ussamah bin Ladin),ფრანგულ ოუსამა ბენ ლადენს (Oussama ben Laden) ან აღმოსავლურ ბინლადინს (Binladin). ამგვარი გაუგებრობა გამოწვეულია იმით, რომ ხშირად გვარის წინ წერენ არტიკლს, წინდებულს ან კიდევ მამის სახელებს. გარდა ამისა, გვარის წარმოთქმაზე გავლენა იქონია პერსიულმა გამოთქმამ, რომელიც გამოყენებულია ავღანეთში, სადაც ბინ ლადენმა დიდი ხანი გაატარა.

მისი სრული სახელი არის ოსამა ბინ მუჰამედ ბინ ავად ბინ ლადენი, რაც ნიშნავს ოსამა, შვილი მუჰამედისა, შვილი ავადისა, შვილი ლადენისა. მუჰამედი არის ოსამას მამა, მუჰამედ ბინ ლადენი, ავადი არის ბაბუა, ავად ბინ აბოუდ ბინ ლადენი. რაც შეეხება ლადენს, ის არ არის ოსამას დიდი ბაბუა, რომლის სახელიც აბუდი იყო, ის არის მისი უფრო შორეული წინაპარი.

არაბული ლინგვისტიკური კონვენციის მიხედვით ის არის ან ოსამა, ან ოსამა ბინ ლადენი, მაგრამ არა მხოლოდ ბინ ლადენი, რადგანაც ბინ ლადენი აღმოსავლურ კულტურაში გვარი კი არა, მამის სახელია. ოსამას შვილი, ომარ ბინ ლადენის მიხედვით, ოჯახის მემკვიდრეობითი გვარი არის ალ-ქაჰთანი ([[არაბული ენა|არაბ]]. '''القحطاني‎‎'''), მაგრამ, ოსამას მამას, მუჰამედს, ეს გვარი ოფიციალურად არსად დაურეგისტრირებია.<ref>[https://books.google.ge/books?id=RcBwm5b8VbAC&redir_esc=y bin Laden, Najwa; bin Laden, Omar; Sasson, Jean (2009). Growing up Bin Laden: Osama's Wife and Son Take Us Inside Their Secret World. New York: St. Martin's Press. p. 301.] ISBN 978-0-312-56016-4.</ref>

ოსამას ასევე მოიხსენიებენ როგორც კუნიას ([[არაბული ენა|არაბ]]. '''كنية'''), რაც ნიშნავს ზრდასრული ადამიანის სახელს, რომელმაც ის თავისი უფროსი შვილისგან მიიღო. მისი თაყვანისმცემლები მას სხვადასხვანაირად მოიხსენიებენ: პრინცი, ემირი, შეიხი, ჯიჰადისტი შეიხი, შეიხ ალ-მუჯაჰიდი, ჰაჯი, დირექტორი.<ref>{{Cite web |url=https://www.fbi.gov/wanted/terrorists/terbinladen.htm |title="Most Wanted Terrorist – Usama Bin Laden". FBI. Archived |accessdate=2016-07-25 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060310055924/http://www.fbi.gov/wanted/terrorists/terbinladen.htm |archivedate=2006-03-10 }}</ref> სიტყვა უსსამაჰ ('''أسامة''') ნიშნავს ლომს, რის გამოც მას მოიხსენიებენ როგორც ლომს,<ref>[http://www.almaany.com/en/dict/ar-en/usama/?category=Names+Meanings "Meaning of Usama". English–Arabic Almaany Dictionary. 2011.]</ref> ან კიდევ შეიხ ლომს.<ref>Warrick, Joby (September 8, 2007). [http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/09/07/AR2007090700279.html "In a New Video, Bin Laden Predicts U.S. Failure in Iraq"]</ref>

== ადრეული ცხოვრება და განათლება ==
ოსამა ბინ მუჰამედ ბინ ავად ბინ ლადენი<ref>[["Frontline: Hunting Bin Laden: Who is Bin Laden?: Chronology". PBS. Archived]]</ref> დაიბადა სამშენებლო მაგნატის, იემენელი [[მუჰამედ ბინ ავად ბინ ლადენი|მუჰამედ ბინ ავად ბინ ლადენის]] (რომელსაც ასევე ჰქონდა ურთიერთობა [[საუდის არაბეთის სამეფო ოჯახი|საუდის არაბეთის სამეფო ოჯახთან]])<ref>David Johnson. [http://www.infoplease.com/spot/osamabinladen.html "Osama bin Laden infoplease"].[[Infoplease]]. [https://web.archive.org/web/20080120224312/http://www.infoplease.com/spot/osamabinladen.html Archived] from the original on January 20, 2008. </ref> და მისი მეათე ცოლის, სირიელი ჰამიდა ალ-ათთას (მაშინ მას ალია გნაჰემი ერქვა)<ref name=":0">Steve Coll (December 12, 2005). [http://www.newyorker.com/archive/2005/12/12/051212fa_fact "Letter From Jedda: Young Osama- How he learned radicalism, and may have seen America"]. </ref> ოჯახში, [[საუდის არაბეთი|საუდის არაბეთში.]] [[1998]] წლის ინტერვიუში ოსამა ბინ ლადენმა თავის დაბადების თარიღად 1957 წლის 10 მარტი დაასახელა.<ref>[http://www.globalsecurity.org/security/profiles/osama_bin_laden.htm "Osama bin Laden". GlobalSecurity.org. January 11, 2006].</ref>

მუჰამედ ბინ ლადენი ჰამიდა ოსამას დაბადებიდან ცოტა ხნის შემდეგ გაშორდა. მიუხედავად ამისა, მან ჰამდიას ცოლად მოყვანა თავის მეგობარს, მუჰამედ ალ-ათთას ურჩია. ისინი [[1950-იანები|1950-იანი]] წლების ბოლოს, ან კიდევ [[1960-იანები|1960-იანების]] დასაწყისში დაქორწინდნენ, და დღემდე ერთად არიან.<ref>[http://votebits.com/tag/osama-bin-laden-histery "The Mysterious Death of Osama Bin Laden"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120425135504/http://votebits.com/tag/osama-bin-laden-histery/ |date=2012-04-25 }}. August 3, 2011. </ref> ეყოლათ ოთხი შვილი: სამი ბიჭი და ერთი გოგო.<ref name=":0" /> თავის დროზე ოსამა მათთან ერთად ცხოვრობდა. ოსამას მამამ საბოლოოდ 5 მილიარდი დააგროვა, რომლიდანაც 25-30 მილიონი დოლარი ოსამას ერგო.<ref>"[http://www.economist.com/node/18648254 Osama bin Laden]", ''[[The Economist]]'', May 5, 2011, p. 93.</ref>

ოსამა აღზარდეს როგორც ღრმად მორწმუნე სუნიტი მუსლიმი.<ref>Beyer, Lisa (September 24, 2001). [http://www.time.com/time/covers/1101010924/wosama.html "The Most Wanted Man in the World"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110209163812/http://www.time.com/time/covers/1101010924/wosama.html |date=2011-02-09 }}. ''Time''. Retrieved May 26,2010.</ref> [[1968]]-[[1976]] წლებში ბინ ლადენი სწავლობდა ალ-თჰაგერის მოდელის საერო სკოლაში,<ref name=":0" /><ref>[[Osama bin Laden|Bergen 2006]], pp. 52</ref> ხოლო შემდეგ მეფე აბდულაზის უნივერსიტეტში ეკონომიკის და ბიზნესის მართვის ფაკულტეტზე გააგრძელა სწავლა.<ref>''[[Messages to the World: The Statements of Osama bin Laden]]'', Verso, 2005, p. xii.</ref> ზოგიერთი მონაცემებით, [[1979]] მან სამოქალაქო ინჟინერიაში მიიღო დიპლომი,<ref>[http://galenet.galegroup.com/ ''Encyclopedia of World Biography Supplement''], Vol. 22. Gale Group, 2002. (link requires username/password)</ref> ან კიდევ, დიპლომი სამოქალაქო მართვაში [[1981]] წელს.<ref>[http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/binladen/who/bio.html "A Biography of Osama Bin Laden"]. PBS Frontline. Retrieved May 26, 2010.</ref> ზოგი წყარო მას აღწერს როგორც ბეჯითს,<ref>Aziz Hug (January 19, 2006). [https://web.archive.org/web/20080430133236/http://www.prospect.org/cs/articles?articleId=10855 "The Real Osama"].''The American Prospect''. Archived from [http://www.prospect.org/web/page.ww?section=root&name=ViewWeb&articleId=10855 the original] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080430133236/http://www.prospect.org/cs/articles?articleId=10855 |date=2008-04-30 }} on April 30, 2008. Retrieved January 6, 2012.</ref> ხოლო სხვების დაყრდნობით ოსამამ უნივერსიტეტი მესამე წელს დატოვა და სადიპლომო ნამუშევარიც არ დაუმთავრებია.<ref>Gunaratna, Rohan (2003). ''Inside Al Qaeda'' (3rd ed.). Berkley Books. p. 22. <nowiki/>[[International Standard Book Number|ISBN]] <nowiki/>[[სპეციალური:BookSources/0-231-12692-1|0-231-12692-1]].</ref> უნივერსიტეტში ოსამა ბინ ლადენი დაინტერესებული იყო რელიგიით, ჩართული იყო [[ყურანი|ყურანის]] და ჯიჰადის თარგმნაში და საქველმოქმედო სამუშაოებში.<ref>[[Osama bin Laden|Wright 2006]], pp. 79</ref> გარდა ამისა, დაინტერესებული იყო პოეზიით და ლექსების წერით,<ref>Michael Hirst (September 24, 2008). [http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/7630934.stm "Analysing Osama's jihadi poetry"]. BBC News. RetrievedMay 26, 2010.</ref> ასევე უყვარდა ბერნანდ მონტგომერის და შარლ დე გოლის ნამუშევრების კითხვა. გარდა ამისა, უყვარდა ფეხბურთის თამაში, გულშემატკივრობდა ლონდონის [[არსენალი ლონდონი (საფეხბურთო კლუბი)|არსენალს]].<ref>[http://www.mirror.co.uk/news/uk-news/osama-bin-ladens-bodyguard-i-had-orders-126430 "Osama bin Laden's bodyguard: I had orders to kill him if the Americans tried to take him alive"]. ''Daily Mirror''. May 4, 2011. Retrieved April 20, 2012.</ref>

== პირადი ცხოვრება ==
[[1974]] წელს, 17 წლის ასაკში, ბინ ლადენი [[ლატაკია|სირიის ქალაქ ლატაკიაში]] დაქორწინდა ნაჯვა გნაჰემზე.<ref>Michael Slackman (November 13, 2001). [http://articles.latimes.com/2001/nov/13/news/mn-3564 "Osama Kin Wait and Worry"]. ''Los Angeles Times''. RetrievedMay 26, 2010.</ref> ისინი [[2001]] წლის 11 სექტემბერს გაშორდნენ. ოსამა ბინ ლადენის კიდევ ოთხი ცოლი არის ცნობილი: ჰადიჯაჰ შარიფი (დაქორწინდნენ 1983 წელს, გაშორდნენ 90-იან წლებში), ჰარიაჰ საბარი (დაქორწინდნენ 1985 წელს), სიჰამ საბარი (დაქორწინდნენ 1987 წელს) და ამალ ალ-სადაჰი (დაქორწინდნენ 2000 წელს). ზოგიერთი წყაროს დაყრდნობით, ბინ ლადენს ჰყავს კიდევ ერთი ცოლი, მაგრამ ისინი დაქორწინების შემდეგ მალევე გაშორდნენ.<ref>Brian Todd; Tim Lister (May 5, 2011). [http://edition.cnn.com/2011/WORLD/asiapcf/05/05/osama.many.wives "Bin Laden's wives – and daughter who would 'kill enemies of Islam'"]. CNN Edition: International. Retrieved May 5,2011.</ref> თავისი ყველა ცოლისგან ოსამას ჰყავს 20-26 ბავშვი.<ref>[http://transcripts.cnn.com/TRANSCRIPTS/0203/12/ltm.10.html "Osama's Women"]. CNN. March 12, 2002. RetrievedMay 26, 2010.</ref><ref>Amy Zalman. [http://terrorism.about.com/od/groupsleader1/p/OsamabinLaden.htm "Profile: Osama bin Laden"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110707075153/http://terrorism.about.com/od/groupsleader1/p/OsamabinLaden.htm |date=2011-07-07 }}. About.com. Retrieved May 26, 2010.</ref> მისი ბევრი შვილი 11 სექტემბრის შემდეგ გაიქცა ირანში და [[2010]] წლის მონაცემებით [[ირანი|ირანის]] ხელისუფლება აკონტროლებს მათ გადაადგილებებს.<ref>[http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/iran/7897555/Osama-bin-Ladens-family-stranded-in-Iran-son-says.html "Osama bin Laden's family 'stranded' in Iran, son says"], ''The Telegraph''. July 19, 2010.</ref>

ნასერ ალ-ბაჰრი, ოსამას პირადი დაცვა 1997-2001 წლებში, აღწერს მას როგორც თავდაჭერილ ადამიანს და მკაცრ მამას, რომელსაც უყვარდა თავის დიდ ოჯახთან სეირნობა და პიკნიკებზე სიარული.<ref>Al-Bahri, Nasser, ''Guarding bin Laden: My Life in al-Qaeda''. pp. 150–160. Thin Man Press. London.ISBN 9780956247360</ref>

ოსამა ბინ ლადენის მამა მუჰამედი დაიღუპა ავიაკატასტროფაში [[1967]] წელს. მისი პილოტი იყო ამერიკელი ჯიმ ჰარინგთონი.<ref>ABC News. [http://abcnews.go.com/US/story?id=4581571&page=1 "Blood Brothers: Could Osama Have Been Tamed?"]. ''ABC News''.</ref> ხოლო ბინ ლადენის უფროსი ნახევარ-ძმა, სალემ ბინ ლადენი, [[1988]] წელს, [[ამერიკის შეერთებული შტატები|შეერთებულ შტატებში]], [[ტეხასი|ტეხასში]] დაიღუპა, როდესაც მისი თვითმფრინავი ელექტროხაზებს შეეჯახა.<ref>{{Cite web |url=http://www.woai.com/content/news/newslinks/story/Best-of-the-Web-Osamas-Brother-Died-in-San/fQByftuKL0WrEDALXrJ7EA.cspx |title=Best of the Web: Osama's Brother Died in San Antonio, Red Velvet Onion Rings{{!}}WOAI: San Antonio News |accessdate=2016-07-26 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120113114003/http://www.woai.com/content/news/newslinks/story/Best-of-the-Web-Osamas-Brother-Died-in-San/fQByftuKL0WrEDALXrJ7EA.cspx |archivedate=2012-01-13 }}</ref>

[[გამოძიების ფედერალური ბიურო]]ს მონაცემებით ბინ ლადენის სიმაღლე არის 1,93 მეტრიდან 1,98-მდე, ხოლო მისი წონა დაახლოებით 73 კილოგრამი. ამ მონაცემებს ეწინააღმდეგება ლოურენს რაითის წიგნში „ალ-ქაიდაში“ მოყვანილი მონაცემები, რომლის მიხედვითაც ოსამასთან მიახლოებული პიროვნებები ადასტურებდნენ, რომ მისი სიმაღლე ზედმეტად გაზრდილი იყო და რომ ის 1,8 მეტრი იყო.<ref>[[Osama bin Laden|Wright 2006]], pp. 83</ref> ასევე, ბინ ლადენი იყო ცაცია, დადიოდა ხელჯოხით. ჩვეულებრივ მას ეხურა თეთრი დოლბანდი. მისი ქცევის მანერა აღწერილია როგორც წყნარი და ზომიერი.<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/magazine/3570751.stm "I met Osama Bin Laden"]. BBC News. March 26, 2004. Retrieved May 15, 2006.</ref>

== რწმენა და იდეოლოგია ==
ბინ ლადენის იდეოლოგიის ერთ-ერთი მთავარი კომპონენტი იყო, რომ ჯიჰადისტებს თავისუფლად შეეძლოთ სხვა ქვეყნების მოქალაქეების მოკვლა.<ref>''Messages'', (2005) p. 70. Al Jazeera interview, December 1998, following Kenya and Tanzania embassy attacks.</ref><ref>''Messages'', (2005), p. 119, October 21, 2001, interview with Taysir Alluni of Al Jazeera.</ref> CIA-ს ყოფილი ანალიტიკოსი, მაიკლ შეუერი, რომელიც ბინ ლადინზე ნადირობას აწარმოებდა, ამბობს, რომ ბინ ლადენს ღრმად სჯეროდა. რომ ამერიკული საგარეო პოლიტიკა ამცირებდა, კლავდა ან კიდევ სხვანაირად აყენებდა ზიანს მუსულმანებს ახლო აღმოსავლეთში:<ref>Scheuer, Michael (2004). ''Imperial Hubris''. Dulles, Virginia: Brassey's, Inc. p. 9. <nowiki/>[[International Standard Book Number|ISBN]] <nowiki/>[[სპეციალური:BookSources/978-0-9655139-4-4|978-0-9655139-4-4]]. <q>The focused and lethal threat posed to U.S. national security arises not from Muslims being offended by what America is, but rather from their plausible perception that the things they most love and value—God, Islam, their brethren, and Muslim lands—are being attacked by America.</q></ref> „ჩვენ მათ ამერიკელობის გამო არ ვეზიზღებით. ჩვენ მათ ჩვენ მიერ გაკეთებული საქმეების გამო ვეზიზღებით.“ გარდა ამისა, ბინ ლადენი აკრიტიკებდა შტატებს მართვის საერო ფორმის გამო. თავის [[2002]] წლის წერილში მან მოუწოდა ამერიკელებს ისლამის მიღებისკენ და ისეთი ამორალური რაღაცეებისთვის წინააღმდეგობის გაწევისკენ, როგორიც არის [[სიძვა]], [[ჰომოსექსუალიზმი]], [[ნარკოტიკი|ნარკოტიკები]] და კაზინოები.<ref name=":1">{{Cite web |url=http://www.theguardian.com/world/2002/nov/24/theobserver |title=October 6, 2002. Appeared in Al-Qala'a website and then ''The Observer'' and ''The Guardian'' on November 24, 2002. |accessdate=აგვისტო 26, 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130826184301/http://www.theguardian.com/world/2002/nov/24/theobserver |archivedate=აგვისტო 26, 2013 }}</ref> მის მიერ ცხოვრების დასავლური სტილის გაკრიტიკების გამო და გაკეთებული განცხადების გამო, რომლის თანახმადაც, ებრაელები ამერიკელებს და ევროპელებს აკონტროლებდნენ, ბინ ლადენმა დასავლურ ულტრამემარჯვენე ძალებში გარკვეული პატივისცემა მოიპოვა.<ref>Gardell, Matthias (2003). ''Gods of the Blood: The Pagan Revival and White Separatism''. Durham and London: Duke University Press. p. 325. <nowiki/>[[International Standard Book Number|ISBN]] <nowiki/>[[სპეციალური:BookSources/978-0822330714|978-0822330714]].</ref>

ბინ ლადენს სჯეროდა, რომ მუსულმანური სამყარო კრიზისში იყო და ერთადერთი, რაც მუსულმანურ სამყაროში წესრიგს დაამყარებდა შარიათის კანონის სრული აღდგენა იქნებოდა. ის ეწინააღმდეგება საერო მართვას, [[პანარაბიზმი|პანარაბიზმს]], [[სოციალიზმი|სოციალიზმს]], [[კომუნიზმი|კომუნიზმს]] და [[დემოკრატია|დემოკრატიას]].<ref>''Messages'', 2005, p. 218. "Resist the New Rome", audiotape delivered to al-Jazeera and broadcast by it on January 4, 2004.</ref> ის მხარს უჭერს ისლამური იდეოლოგიის სკოლასებსაც.<ref>Halverson, Jeffry R. (2010). [https://books.google.com/books?id=IYzGAAAAQBAJ&pg=PA80&lpg=PA80&dq=#v=onepage&q=osama&f=false ''Theology and Creed in Sunni Islam: The Muslim Brotherhood, Ash'arism, and Political Sunnism'']. Palgrave Macmillan. p. 80. <q>It was there that he met the Athari-Wahhabite militant Osama bin Laden...</q></ref>

მისი იდეოლოგია (ძალადობრივი ჯიჰადი) ზოგჯერ მოხსენიებულია როგორც [[ქუბთიზმი|ქუბტიზმი]], რომლის პროპაგანდასაც მოგვიანებით საიდ ქუთბი ახდენდა.<ref>Dale C. Eikmeier (Spring 2007). [https://web.archive.org/web/20070609120804/http://www.carlisle.army.mil/usawc/parameters/07spring/eikmeier.htm "Qutbism: An Ideology of Islamic-Fascism"]. <nowiki/>[[Parameters (journal)|Parameters]]. pp. 85–98. Archived from [http://www.carlisle.army.mil/usawc/Parameters/07spring/eikmeier.htm the original] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070609120804/http://www.carlisle.army.mil/usawc/parameters/07spring/eikmeier.htm |date=2007-06-09 }} on June 9, 2007. Retrieved May 26, 2010.</ref> ბინ ლადენს ასევე სჯეროდა, რომ მულაჰ ომარის [[თალიბანი|თალიბანის]] ავღანეთი იყო ერთადერთი „ნამდვილი მუსულმანური ქვეყანა“ მუსულმანურ სამყაროში.<ref>''Messages'', (2005), p. 143. from an interview published in ''[[Al-Quds Al-Arabi]]'' in London, November 12, 2001 (originally published in Pakistani daily, ''[[Ausaf]]'', Nov. 7)</ref> ბინ ლადენი დარწმუნებული იყო, რომ ძალადობრივი ჯიჰადი იყო ერთადერთი გზა, რომლითაც შესაძლებელი იყო მუსულმანების მიმართ შეერთებული შტატების (ან სხვა არა-მუსულმანური ქვეყნების) მიერ გატარებული უსამართლობის შეჩერება<ref>''Messages to the World'', (2005), pp. xix–xx, editor Bruce Lawrence.</ref>. ბინ ლადენი ასევე ემხრობა ისრაელის სახელმწიფოებრივობის გაუქმებას და მოუწოდებს შეერთებულ შტატებს გაიყვანოს თავისი ჯარი ახლო აღმოსავლეთიდან და სხვა მუსულმანური ქვეყნებიდან.

ბინ ლადენს არის [[ანტისემიტიზმი|ანტისემიტი]] და თვლის რომ მსოფლიოში ყველა ცუდ ამბავში ისრაელის ხელი ურევია. [[1998]] წლის დეკემბერში, ინტერვიუში პაკისტანელ ჟურნალისტან, რაჰიმულაჰ იუსუზფაისთან, ბინ ლადენმა აღნიშნა, რომ ოპერაცია „Operation Desert Fox“ ამტკიცებდა, რომ ისრაელი და ებრაელები აკონტროლებდნენ შეერთებულ შტატებს და გაერთიანებულ სამეფოს და უნდოდათ, რომ მათ რაც შეიძლებოდა მეტი მუსულმანი მოეკლათ.<ref>[http://content.time.com/time/printout/0,8816,17676,00.html "Conversation With Terror"]. ''Time''. January 1999. Retrieved March 22, 2015.</ref> უკვე [[2002]] წელს მან განაცხადა, რომ ებრაელები აკონტროლებდნენ შეერთებული შტატების მედიას, პოლიტიკოსებს და ეკონომიკურ ინსტიტუტებს.<ref name=":1" /> 1998 წლის მაისში ჯონ მილერთან ინტერვიუში ბინ ლადენმა განაცხადა, რომ ისრაელის მიზანი იყო არაბული პენინსულას და ახლო აღმოსავლეთის ანექსია და იქ მცხოვრები ხალხის დამონება. ეს იქნებოდა ე.წ „[[დიდებული ისრაელი|დიდებული ისრაელის]]<nowiki/>“ ნაწილი.<ref>[https://web.archive.org/web/19990508145341/http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/binladen/who/interview.html "frontline: the terrorist and the superpower: who is bin laden?: interview with osama bin laden (in may 1998)"]. pbs.org. Archived from [http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/binladen/who/interview.html the original] on May 8, 1999.</ref> მან აღნიშნა, რომ ებრაელები და მუსულმანები ერთმანეთს ვერასდროს მოურიგდებოდნენ და დაადანაშაულა შტატები ანტი-ისლამური განწყობის გაღვივებისთვის. ბინ ლადენს არაერთხელ უთქვამს, რომ ამერიკის სახელმწიფო დეპარტამენტს და თავდაცვის დეპარტამენტს ებრაელები აკონტროლებდნენ და მათ ისრაელის ინტერესებში იყენებდნენ. ის არაერთხელ აქვეყნებდა გაფრთხილებებს ებრაული შეთქმულების შესახებ: „ებრაელები არიან ოსტატები ღალატში. ისინი ან ცარიელ სიტყვას, ან კიდევ საერთოდ არაფერს დაგიტოვებენ“.<ref>''Messages'', (2005), p. 190. from 53-minute audiotape that "was circulated on various websites" dated February 14, 2003. "Among a Band of Knights"</ref> აღსანიშნავია, რომ ალ-ქაედას ოთხი ყველაზე დიდი მტრები არიან: შიიტი მუსლიმები, ერეტიკები, ამერიკა და [[ისრაელი]].<ref>[[Osama bin Laden|Wright 2006]], pp. 303 "From interview with <nowiki/>[[Ali Soufan]]– a <nowiki/>[[Lebanese American|Lebanese]] Sunni FBI agent"</ref>

ბინ ლადენის პოზიცია თანამედროვე ტექნოლოგიებთან შერეული არის: ის ეწინააღმდეგება თანამედროვე მუსიკას<ref>[[Osama bin Laden|Wright 2006]], pp. 167</ref> და გაცივებულ წყალს, მაგრამ დაინტერესებულია დედამიწის მამოძრავებელი ტექნოლოგიებით და გენმოდიფიცირებული პროდუქტებით.<ref>[[Osama bin Laden|Wright 2006]], pp. 172</ref>

მთლიანობაში, ბინ ლადენის სტრატეგია მიზნების მისაღწევად არის დიდი სახელმწიფოების მუსულმანურ ქვეყნებთან ომში ჩათრევა, რომელბშიც ისინი მოჯაჰედებს შეეტაკებოდნენ. ბინ ლადენის აზრით, ეს მათ ეკონომოკურ კოლაფსს გამოიწვევდა.<ref>"[http://edition.cnn.com/2004/WORLD/meast/11/01/binladen.tape/index.html Bin Laden: Goal is to bankrupt U.S.]". CNN. November 2, 2004.</ref> რა თქმა უნდა, ალ-ქაიდა ამ სტრატეგიას გადაუხვევლად ასრულებდა. [[2004]] წელს, Al Jazeera-ს ეთერში ოსამამ განაცხადა, რომ „ამერიკული ეკონომიკა ბანკროტამდე მიდიოდა“.<ref>[http://english.aljazeera.net/archive/2004/11/200849163336457223.html "Full transcript of bin Ladin's speech"]. <nowiki/>[[Al Jazeera]]. November 1, 2004. Retrieved November 16, 2008</ref>

ბინ ლადენი გლობალური დათბობის სერიოზული ოპონენტია და ამერიკელებს წერილი მისწერა, რომ ემუშავათ პრეზიდენტ ობამასთან ერთად და ეპოვათ ამ პრობლემის გადაწყვეტის ხერხი.<ref>[http://www.reuters.com/article/us-usa-binladen-climatechange-idUSKCN0W35MS "Bin Laden called for Americans to rise up over climate change"]. ''Reuters''. 2016-03-03. Retrieved2016-04-03.</ref><ref>[http://www.washingtontimes.com/ http://www.washingtontimes.com], The Washington Times. [http://www.washingtontimes.com/news/2016/mar/2/osama-bin-laden-called-for-americans-to-help-obama/ "Osama bin Laden called for Americans to help Obama fight climate change"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160403042453/http://www.washingtontimes.com/news/2016/mar/2/osama-bin-laden-called-for-americans-to-help-obama/ |date=2016-04-03 }}. ''The Washingtion Times''. Retrieved 2016-04-03.</ref>

მისი შეხედულებების და მიზნის მისაღწევი მეთოდების გამო ექსპერტები და ჟურნალისტები სხვადასხვა გამოცემებიდან („The New York Times“, „BBC“, „Al Jazeera“) მოიხსენიებენ მას როგორც ტერორისტს. 

== სამხედრო აქტივობა ==

=== მოჯაჰედობა ავღანეთში ===
[[1979]] წელს ბინ ლადენი კოლეჯიდან წამოვიდა და პაკისტანში გაემგზავრა. იქ ის აბდულაჰ აზამს შეუერთდა და მოჯაჰედბის დასახმარებლად სამშენებლო კომპანიიდან ფული გამოიტანა.<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/155236.stm "Who is Osama Bin Laden?"]. BBC News. September 18, 2001. Retrieved May 28, 2010.</ref> მოგვიანებით ბინ ლადენმა ჟურნალისტს განუცხადა: „მე ავღშფოთდი იმ უსამართლობით, რომელიც ავღანეთის ხალხის მიმართ იყო ჩადენილი“<ref>Interview with Robert Fisk, March 22, 1997, 'The Great War For Civilisation', 2005, p.7.</ref>. ბინ ლადენის მსგავსად მოჯაჰედებს ეხმარებოდნენ აშშ და საუდის არაბეთი. ასე,CIA-ს ოპერაციის, „Operation Cyclone“-ის ფარგლებში საუდის არაბეთმა და შეერთებულმა შტატებმა მოჯაჰედებს დაახლოებით 40 მილიარდი დოლარის დახმარება აღმოუჩინეს. ასევე, დაახლოებით 100 000 მუსულმანი სხვადასხვა ქვეყნიდან გაემგზავრა ავღანეთში.<ref>[https://web.archive.org/web/20131205090713/http://www.bt.com.bn/analysis/2008/12/17/story_of_us_cia_and_taliban "Story of US, CIA and Taliban"]. ''[[The Brunei Times]]''. 2009. Archived from [http://www.bt.com.bn/analysis/2008/12/17/story_of_us_cia_and_taliban the original] on 2013-12-05.</ref> გარდა ამისა, ავღანეთში ბინ ლადენმა გაიცნო ჰამიდ გული, პაკისტანის არმიის სამვარსკვლავიანი გენერალი. მიუხედავად იმისა, რომ შტატები მოჯაჰედებს იარაღით და ფულით ეხმარებოდნენ, მათ ვარჯიშებს მაინც პაკისტანის შეიარაღებული ძალები აწარმოებდა.<ref>[https://web.archive.org/web/20140302090727/http://www.thenation.com/article/cost-afghan-victory?page=0,1 The Cost of an Afghan 'Victory'"]. ''[[The Nation]]''. 1999. Archived from [http://www.thenation.com/article/cost-afghan-victory?page=0,1 the original] on 2014-03-02.</ref>

[[1984]] წლისთვის ბინ ლადენმა და აბდულაჰ აზამმა დააარსეს [[მაჰთაბ ალ-ჰადიმათი]], რომელიც ფინანსდებოდა მთელი არაბული სამყაროდან. ამ ორგანიზაციის წყალობით ბინ ლადენმა მიიღო თავისი მემკვიდრეობა, რომლიდანაც აფინანსებდა თვითმფრინავების ბილეთებს,<ref>[[Osama bin Laden|Wright 2006]], pp. 145 "Lawrence Wright estimates his share of the Saudi Binladin Group circa fall 1989 as amounted to 27 million Saudi riyals – a little more than [US]$7 million."</ref> ამარაგებდა მოჯაჰედებს საკვებით, აგვარებდა პრობლემებს, დოკუმენტებთან, პაკისტანის ხელისუფლებასთან. გარდა ამისა, პაკისტანის რეგიონ ჰაიბერ-პაჰტუნჰვაშში ბინ ლადენმა ააგო სავარჯიშო ბანაკები, სადაც საბჭოთა მარიონეტული ავღანეთის დემოკრატიული რესპუბლიკის დასამარცხებლად მოხალისეები ვარჯიშობდნენ. შესაძლოა, რომ ბინ ლადენმა შეიარაღებულ შეტაკებებშიც მიიღო მონაწილეობა (ჯაჯის ბრძოლა). ამ დროს ბევრი არაბის კუმირი გახდა. ბინ ლადენი აღშფოთებული იყო იმით რომ ავღანეთში ადგილობრივი ტომები ერთმანეთს ებრძოდნენ.<ref name=":2" /> 

===ალ-კაიდას შექმნა===

[[1988]] წლისთვის ოსამამ დატოვა მაჰთაბ ალ-ჰადიმათი. ამის მიზეზი იყო აბდულაჰ აზამის პოზიცია ავღანელი მეომრების მიმართ: ის უბრალოდ მხარს უჭერდა ავღანელ მეორებს, გარდა ამისა, მას სურდა რომ მოჯაჰედები ავღანეთში ბევრ ჯგუფად გაეფანტათ, როდესაც ბინ ლადენს უნდოდა ერთი დიდი, გაერთიანებული არმიის შექმნა.<ref>[[Osama bin Laden|Bergen 2006]], pp. 74–88</ref> 1988 წლის 20 აგვისტოს შეხვედრის მიხედვით, იმ დროისთვის ალ-ქაიდა იყო „ჩვეულებრივი ისლამური ორგანიზაცია, რომლის მიზანიც იყო ღმერთის სიტყვის დიდება და ისლამის მსოფლიოში გამარჯვება“. გასაწევრიანებლად საჭირო იყო სმენის უნარი, კარგი მანერები, მორჩილება და უფროსის ნების შესრულება.<ref>[[Osama bin Laden|Wright 2006]], pp. 133–134</ref>

რაითის მონაცემებით, ჯგუფის რეალური სახელი პუბლიკაში გამოყენებული არ იყო, რადგანაც „მისი არსებობა მაშინ დიდი საიდუმლო იყო“.<ref>[[Osama bin Laden|Wright 2006]], p. 260</ref> მისი გამოკვლევის მიხედვით, ალ-ქაიდა წარმოიქმნა 1988 წლის 11 აგვისტოს, ეგვიპტური ჯიჰადის ლიდერის, აბდულაჰ აზამის და ბინ ლადენის შეხვედრაზე. მხარეებმა მოილაპარაკეს, რომ ბინ ლადენი ავღანეთიდან წითელი არმიის გასვლის შემდეგ ავღანურ ჯიჰადს დააფინანსებდა.<ref>Asthana, N. C (January 1, 2009). [https://books.google.com/?id=8EqWnqdsgZMC&pg=PA108&dq=August+11,+1988,+meeting+between+%22several+senior+leaders%22+of+Egyptian+Islamic+Jihad,+Abdullah+Azzam,+and+bin+Laden ''Urban Terrorism : Myths And Realities'']. Pointer Publishers. p. 108.[[International Standard Book Number|ISBN]] <nowiki/>[[სპეციალური:BookSources/978-81-7132-598-6|978-81-7132-598-6]].</ref> [[1989]] წლის თებერვლის საბჭოთა კავშირმა თავისი ჯარი ავღანეთიდან გაიყვანა, ხოლო [[1990]] წელს ბინ ლადენი არაბეთში დაბრუნდა როგორც ჯიჰადის გმირი, რომელმაც „უძლიერესი სახელმწიფო დაამარცხა“.<ref>[[Osama bin Laden|Wright 2006]], pp. 146</ref>

[[სადამ ჰუსეინი|სადამ ჰუსეინის]] [[ერაყი|ერაყის]] მიერ [[ქუვეითი|ქუვეითის]] ანექსიამ საუდის არაბეთის სამეფო ოჯახი საფრთხის ქვეშ დააყენა. საუდის არაბეთის საზღვართან მდგომი ერაყელთა ჯარი და სადამ ჰუსეინის პანარაბული მოწოდებები ქვეყანაში ასეთი იდეების გავრცელებას იწვევდა. ამ სიტუაციაში ბინ ლადენი შეხვდა მეფე ფაჰდს და თავდაცვის მინისტრს, რომლებსაც მოუწოდა, რომ ამერიკულ ან კიდევ სხვა ქვეყნის დახმარებაზე უარი ეთქვათ და თავისი არაბული ლეგიონის დახმარება შესთავაზა. სამეფო ოჯახმა ბინ ლადენის წინადადებაზე უარი თქვა და ამერიკული ჯარი საუდის არაბეთის ტერიტორიაზე დაუშვა.<ref>Jehl, Douglas (December 27, 2001). [http://www.nytimes.com/2001/12/27/world/a-nation-challenged-saudi-arabia-holy-war-lured-saudis-as-rulers-looked-away.html "A Nation Challenged: Holy war lured Saudis as rulers looked Away"]. ''The New York Times''. pp. A1, B4. RetrievedMay 28, 2010.</ref> ამის შემდეგ, ბინ ლადენმა ხალხში გააკრიტიკა ქვეყნის ამერიკულ ძალაზე დამოკიდებუბა და განაცხადა, რომ მუსულმანური სამყაროს ორი უწმინდესი ქალაქი, [[მექა]] და [[მედინა]], სადაც მუჰამედ წინასწარმეტყველმა ალაჰის შეტყობინება მიიღო, მხოლოდ მუსულმანების მიერ უნდა ყოფილიყო დაცული. მისი განცხადებების გამო საუდის არაბეთის ხელისუფლებამ მისი გაჩუმება სცადა, მაგრამ, ბინ ლადენი კრიტიკას მაინც აგრძელებდა. ამის გამო [[1992]] წელს ხელისუფლებამ ის ქვენიდან გააძევა.<ref>'The Great War for Civilisation', Robert Fisk, 2005, p4.</ref>

ამავე დროს, [[ნიუ-ჯერსი|ნიუ-ჯერსიში]] გამოძიების ფედერალურმა ბიურომ ელ საიდ ნოსაირის სახლის რეიდი მოაწყო. ძალოვანებმა აღმოაჩინეს ალ-ქაიდას მომავალი გეგმების დოკუმენტები, მათ შორის იყო 11 სექტემბრის გეგმები და ალ-ქაიდას ტერორისტული გეგმები სხვა არამუსულმანურ ქვეყნებში. საბოლოოდ, ნოსაირი [[2001 წლის 11 სექტემბრის ტერორისტული აქტები|11 სექტემბრის ტერორისტულ აქტებში]] მონაწილეობისთვის და [[1990]] წელს რაბი მეირ კაჰანეს მკვლელობისთვის გასამართლეს.<ref>[https://web.archive.org/web/20080109221029/http://www.tkb.org/CaseHome.jsp?caseid=332 "USA v. Omar Ahmad Ali Abdel-Rahman et al: 93-CR-181-KTD"]. MIPT Terrorism Knowledge Base. Archived from [http://www.tkb.org/CaseHome.jsp?caseid=332 the original] on January 9, 2008. Retrieved May 28, 2010.</ref>

=== სუდანი და ავღანეთში დაბრუნება ===
სუდანში, ქალაქ ჰათოუმში ბინ ლადენმა მოჯაჰედებისთვის კიდევ ერთი ბაზა დააარსა. გარდა ამისა, სუდანში ყოფნის დროს მან ალ-მაშთალის ქუჩაზე იყიდა სახლი და ჩადო დიდი ინვესტიციები ინფრასტუქტურაში, აგროკულტურაში და ბიზნესში. გარდა ამისა, სუდანში ის იყო ბრიტანული ფირმის, „Hunting Surveys“-ს წარმომადგენელი.<ref name=":3">David Rose (January 2002) [http://www.vanityfair.com/politics/features/2002/01/osama200201 The Osama Files] ''[[Vanity Fair (magazine)|Vanity Fair]]''</ref> სუდანში ბინ ლადენი აკეთებდა გზებს. აღსანიშნავია, რომ სუდანში მოქმედებდნენ ზუსტად ის ბულდოზერები, რომლებიც თავის დროზე ბინ ლადენმა ავღანეთში სამუშაოდ დაიქირავა. გარდა ამისა, ბევრი მუშა მასთან ერთად ავღანეთში საბჭოთა კავშირს ებრძოდა. სუდანში მან სახელი გაითქვა თავისი გულუხვობით ღარიბების მიმართ<ref>Gallab, Abdullahi A. (2008). [https://books.google.com/books?id=s1XdRfAJwLIC&pg=PA127 ''The first Islamist republic: development and disintegration of Islamism in Sudan'']. Ashgate Publishing, Ltd. p. 127. <nowiki/>[[International Standard Book Number|ISBN]] <nowiki/>[[სპეციალური:BookSources/978-0-7546-7162-6|978-0-7546-7162-6]]. Retrieved May 7, 2011.</ref><ref>'The Great War for Civilisation', Robert Fisk, 2005, p5.</ref> და საუდის არაბეთის მეფის კრიტიკით. საპასუხოდ [[1994]] წელს მეფემ ბინ ლადენს მოქალაქეობა ჩამოართვა და დაარწმუნა მისი ოჯახი აღარ მიეცათ ბინ ლადენისთვის 7 მილიონიანი სტიპენდია.<ref>[[Osama bin Laden|Wright 2006]], pp. 195</ref>

ამ დროისთვის ბინ ლადენი დაკავშირებული იყო ეგვიპტურ ისლამურ ჯიჰადთან (ეიჯ), რომელიც ალ-კაიდას ბირთვი იყო. [[1995]] წელს ეიჯ-მა სცადა ეგვიპტის პრეზიდენტის, ჰოსნი მუბარაქის მკვლელობა, რის გამოც სუდანში ორგანიზაციას ბოლო მოეღო.

ამავე დროს, შეერთებული შტატები ადანაშაულებდა სუდანს საერთაშორისო ტერორიზმის სპონსორობაში, ხოლო ბინ ლადენს სუდანის უდაბნოში ტერორისტების ვარჯიშში. მეორე მხრივ, სუდანის ხელისუფლების მიხედვით, შტატების პოზიცია უკვე მოძველებული იყო, რადგანაც ისლამის პოლიტიკურმა ლიდერმა ჰასსან ალ-თურაბიმ დაკარგა თავისი გავლენა ქვეყანაში. სუდანში უნდოდათ, რომ შეერთებული შტატები ჩარეულიყო, მაგრამ თეთრი სახლი უარს ამბობდა მათთან შეხვედრაზე ბინ ლადენის გაძევების შემთხვევაშიც კი. ამერიკელებმა სუდანში ვიზიტი მხოლოდ [[2000]] წელს განახორციელეს.<ref name=":3" />

11 სექტემბრის კომისიის განცხადება: {{ციტატა|[[1995]] წლის ბოლო თვეებში, როდესაც ბინ ლადენი ჯერ კიდევ სუდანნში იყო, სახელმწიფო დეპარტამენტმა და CIA-მ აღმოაჩინა, რომ სუდანის ხელისუფლება არაბეთთან ბინ ლადენის ექსტრადირებაზე მოლაპარაკებებს აწარმოებდა. CIA-ს ოფიცერმა, ბილი ვოჰმა ბინ ლადენის დაკავების ოპერაცია მოამზადა, მაგრამ საჭირო უფლება ვერ მიიღო.<ref>''Hunting the Jackal: A Special Forces and CIA Soldier's Fifty Years on the Frontlines of the War Against Terrorism,'' 2004.</ref> ხოლო სუდანში შტატების ელჩმა, ტიმოფი კარნიმ სუდანის ხელისუფლებას აღებული კურსით სვლის გაგრძელება მოუწოდა. მეორე მხრივ, არაბებს არ სუნდათ ბინ ლადენის დაბრუნება. სუდანის თავდაცვის მინისტრი კი აცხადებს, რომ სუდანმა შესთავაზა ამერიკას ბინ ლადენის ექსტრადირება, მაგრამ კომისიამ ამის დამადასტურებელი ფაქტები ვერ იპოვა. რაც შეეხება ელჩ კარნის, მას ჰქონდა ინსტრუქცია: მას უნდა დაერწმუნებინა სუდანის ხელისუფლება ბინ ლადენის ექსტრადირებაზე. მას არ გააჩნდა არანაირი ლეგალური მიზეზი სუდანელებისგან უფრო მეტი მოეთხოვა, რადგან იმ დროისთვის ბინ ლადენის მიმართ არც ერთი ქვეყნისგან არანაირი პრეტენზია არ იყო.“<ref>[http://www.9-11commission.gov/report/911Report_Ch4.pdf "Responses to Al Qaeda's Initial Assaults"] (PDF). 9/11 Commission. Retrieved May 28, 2010.</ref>}} 11 სექტემბრის კომისიის განცხადება:{{ციტატა|[[1996]] წლის თებერვალში სუდანის ხელისუფლება ნელ-ნელა დაუახლოვდა შტატების და სხვა ქვეყნების მთავრობებს. სუდანელებმა იკითხეს, თუ რისი გაკეთება შეიძლებოდა საერთაშორისო ზეწოლის შესამცირებლად. საუდის არაბეთის ხელისუფლებასთან საიდუმლო შეხვედრების დროს სუდანმა არაბებს ბინ ლადენის პატიება სთხოვა და მისი ექსტრადირება შესთავაზა. შტატების ხელისუფლებამ საიდუმლო დისკუსიებზე მარტში გაიგო. საუდის არაბეთის ხელისუფლებას, რა თქმა უნდა, უნდოდა ბინ ლადენის ექსტრადირება, მაგრამ, მათ უკვე გაუქმებული ჰქონდათ მისი მოქალაქეობა და არ აპირებდნენ პატიებას. ამ დროს ბინ ლადენი სუდანში, სადაც მან მკვლელობის მინიმუმ ერთი მცდელობა გადაიტანა, თავს უსაფრთხოდ აღარ გრძნობდა. ბინ ლადენი ფიქრობდა, რომ მისი მკვლელობის ცდა ეგვიპტელების ან არაბების საქმე იყო, რომელი CIA-მ დააფინანსა.}}
სუდანზე არაბეთის, ეგვიპტის და შტატების დიპლომატიური ზეწოლის გამო ხელისუფლებამ ბინ ლადენს ნება დართო ქვეყანა თავისი ნებით დაეტოვებინა. მან ავღანეთში, ჯალალაბადში დაბრუნება აირჩია. ავღანეთში ის ჩარტერული რეისით, 1996 წლის 18 მაისს ჩავიდა. იქ ბინ ლადენი იყენებდა მულაჰ მოჰამედ ომართან მეგობრობის ყალბ სტატუსს.<ref>Megan K. Stack (December 6, 2001). [http://articles.latimes.com/2001/dec/06/news/mn-12224 "Fighters Hunt Former Ally"]. ''Los Angeles Times''. Retrieved May 28,2010.</ref> 11 სექტემბრის კომისიის თანახმად, სუდანიდან წასვლამ ბინ ლადენის ორგანიზაცია საგრძნობლად დაასუსტა.<ref>[http://www.9-11commission.gov/report/911Report_Ch2.pdf "The Foundation of the New Terrorism"] (PDF). 9/11 Commission. Retrieved May 28, 2010.</ref> ზოგიერთმი ავტორიტეტული აფრიკული წყარო წერს, რომ სუდანის დატოვების გამო ბინ ლადენს ტერორისტობა მოუწია და სუდანიდან მასთან ერთად წასული 300 ავღანელიც ტერორისტი გახდა. გარდა ამისა, სხვადასხვა წყაროების ინფორმაციით სუდანში ბინ ლადენმა 20 მლნ.<ref>[[Osama bin Laden|Wright 2006]], pp. 222</ref> დოლარიადნ 300 მლნ. დოლარამდე დაკარგა<ref>[[Osama bin Laden|Stern 2003]], pp. 253</ref>. სახელმწიფომ ხელში ჩაიგდო მისი სამშენებლო მასალები, ბიზნესი, მიწები და ცხენებიც კი.

1996 წლის აგვისტოს ბინ ლადენმა ომი გამოუცხადა შეერთებულ შტატებს.<ref>[[Osama bin Laden|Bergen 2008]], p. 14.</ref> ამის ერთ-ერთი მიზეზი  ჯორჯ ბუშ უფროსისა და მეფე ფაჰდის შეთანხმების შეუსრულებლობა იყო. ამერიკელებს არაბეთი [[1990]] წლისთვის უნდა დაეტოვებინათ, მაგრამ 1996 წლისთვის ისინი ჯერ კიდევ იქ იყვნენ. ბუშმა ამერიკელების იქ დარჩენის აუცილებლობა სადამ ჰუსეინის საბოლოო განადგურების სურვილით ახსნა. ბინ ლადენი ფიქრობდა, რომ „ბოროტი ძალები“ ცდილობდნენ რეგიონი აეღოთ და ის ისრაელის კონტრქოლის ქვეშ მოექციათ, ხოლო საუდის არაბეთს შტატების კოლონიათ მიიჩნევდა.

შეერთებული შტატების წინააღმდეგ ბინ ლადენმა შეადგინა ფეტვა, რომელიც ლონდონში არსებულმა გაზეთმა, „Al Quds Al Arabi“-ში გამოაქვეყნა. სტატიის სათაური იყო „ორი წმინდა ადგილის ოკუპანტებისთვის: ამერიკელებისთვის ომის გამოცხადება“ ([[ინგლისური ენა|ინგლ]]. Declaration of War against the Americans Occupying the Land of the Two Holy Places). საუდის არაბეთს ზოგჯერ ეძახიან ორი წმინდა მეჩეთის მიწას, რადგან მის ტერიტორიაზე ორი წმინდა ქალაქი — მექა და მედინაა. ოკუპაციდან კი მოხსენებული იყო ამერიკელების სამხედრო ბაზების საუდის არაბეთის ტერიტორიაზე განთავსება.

ავღანეთში ყოფნისას ბინ ლადენი ფულს იღებდა „საბჭოთა ჯიჰადის დროის“ დონორებიდან და პაკისტანისაგან. ფულით ის მოჯაჰედების სავარჯიშო ბაზებს ქმნიდა. გარდა ამისა, ბინ ლადენი დაეუფლა ავღანეთის არიანას ავიახაზებს, რომელსაც პაკისტანის და არაბეთის ტერიტორიის გავლით გადაჰყავდა ისლამისტები, გადაჰქონდა ფული, იარაღი და ოპიუმი. გარდა ამისა, ისინი —ამზადებდნენ დოკუმენტებს ბინ-ლადენის დაჯგუფების წევრებისთვის. იარაღის კონტრაბანდისტი ვიქტორ ბოუთი ეხმარებოდა ავიაგადაზიდვებს. მაიკლ შეუერი, CIA-ს ყოფილი უფროსი თვლიდა, რომ ავიახაზებს იყენებდნენ, როგორც „ტერორისტულ ტაქსის“.

=== ადრეული ტერაქტები ===
ცნობილია, რომ ბინ ლადენმა თავისი პირველი ტერაქტი [[1992]] წლის 29 დეკემბერს, ქალაქ ადენში მოაწყო. დაიღუპა ორი ადამიანი.<ref>[http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/binladen/etc/cron.html "Who is bin Laden?: Chronology"]. PBS. RetrievedMay 28, 2010.</ref>

ამის შემდეგ ალ-ქაიდა მიჩნეული იყო როგორც ორგანიზაცია, რომელიც ამართლებდა უდანაშუალო ადამაინების მკვლელობას. მამდოუჰ მაჰმუდ სალიმის მიერ გამოქვეყნებული ფეტვის მიხედვით, მტერთან ახლოს მდგომი ადამიანი სიკვდილისგან სარგებელს მიიღებდა: თუ ის კარგი მუსულმანი იყო, ის ჯანაჰში ([[სამოთხე]]) წავიდოდა, ხოლო თუ ურწმუნო — ჯანაჰამში ([[ჯოჯოხეთი]]).<ref>testimony of Jamal al-Fadl, U.S. v. Usama bin Laden, et al.</ref> ფეტვა წარუდგინეს ალ-კაიდას წევრებს, მაგრამ პუბლიკაში ის არ გამოსულა.

1990-იან წლებში ბინ ლადენის ალ-კაიდა ალჟირელ, ეგვიპტელ და ავღანელ ჯიჰადისტებს ფინანსურად და ზოგჯერ სამხედრო ძალითაც კი ეხმარებოდა. ასე, 1992 ან [[1993]] წელს მან ალჟირში თავისი „ელჩი“, ქარი ელ-საიდი გაგზავნა, რომელსაც ისლამისტების დასახმარებლად 40 000$ გაატანა. ბინ ლადენის ამ მოქმედებმა წააქეცა ისლამისტები ომის გაგრძელებისკენ, რის გამოც 150 000-200 000 ალჟირელი დაიღუპა. ომი ისლამისტების გამარჯვებით დასრულდა.

არსებობს ინფორმაცია, რომ [[1997]] წლის 17 ნეომბერს მოწყობილი ხოცვა, რომელმაც 62 ადამაინის სიცოცხლე შეიწირა, ბინ ლადენის მიერ იყო დაფინანსებული.<ref>Jailan Halawi, "bin Laden behind Luxor Massacre?",''Al-Ahram Weekly'', May 20–26, 1999.</ref> ამან ეგვიპტის რესპუბლიკის აღშფოთება გამოიწვია. 1997 წლის შუა თვეებში დადგა საფრთხე, რომ ნატო ქალაქ ჯალალაბადს აიღებდა, რის გამოც ბინ ლადენს მოუწია ქვეყნის ჩრდილოეთში გადასულიყო.<ref>Testimony of <nowiki/>[[Abdurahman Khadr]] as a witness in the trial against Charkaoui, July 13, 2004.</ref>

კიდევ ერთი წარმატებული ტერაქტი ბინ ლადენის დახმარებით ავღანეთის ქალაქ მაზარ-ე-შარიფში ჩატარდა. ბინ ლადენი თალიბანს ასობით არაბ მეომარს უგზავნიდა, რის გამოც მან თალიბანთან კარგი ურთიერთობა დაამყარა. მადლობის ნიშნად თალიბანი ბინ ლადენს დაეხმარა: თალიბანმა ქ.ჰაზარში ხუთი ან ექვსი ათასი ადამიანი მოკლა.<ref>Rashid, ''Taliban'', p. 139</ref>

[[1998]] წლის თებერვალში ოსამა ბინ ლადენმა და აიმან აზ-ზავაჰირიმ გამოაქვეყნეს ფეტვა, რომელშიც „მსოფლიო ისლამური ფრონტის შექმნა“ გამოაცხადეს და დაიწყეს ომი ჯვაროსნების და ებრაელების წინააღმდეგ. ფეტვაში ეწერა, რომ ჩრდილოეთ ამერიკის და მათი მოკავშირეების მოკვლა და მათგან ალ-აქსის და წმინდა მეჩეთების განთავისუფლება თითოეული მუსულმანის ვალი იყო. ბინ ლადენმა ჟურნალისტებს განუცხადა, რომ ჩრდილოამერიკელები ძალიან ადვილი სამიზნენი არიან, და რომ ამაში ისინი მალევე დარწმუნდებოდნენ.

ალ-კაიდას კონგრესი ბინ ლადენმა და ალ-ზავაჰირიმ [[1998]] წლის 24 ივნისს შექმნეს.<ref>Michel Elbaz (July 18, 2005). {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100703033234/http://www.axisglobe.com/article.asp?article=252 |date=2010-07-03 }}. Axis Globe. Archived from [http://www.axisglobe.com/article.asp?article=252 the original] on July 21, 2010.</ref> იმავე წლის 7 აგვისტოს აღმოსავლეთ აფრიკის ქვეყნებში ამერიკის საელჩოებში მოხდა ტერაქტები. დაიღუპა ასეულობით ადამიანი. ეს იქ ბინ ლადენის მიერ ჩაყვანილი ეგვიპტელი ჯიჰადისტების მიერ იყო მოწყობილი. მალევე ბინ ლადენმა პუბლიკას მათზე უამბო კიდეც, რითიც შტატების ყურადღება მოიპოვა და ფედერალური ბიუროს „ათ ყველაზე ძებნად ტერორისტთა სიაში“ შევიდა.

1998 წლის დეკემბერში CIA-ს ანტიტერორისტული ცენტრის მეთაურმა პრეზიდენტ ბილ კლინტონს შეატყობინა, რომ ალ-კაიდა შტატებზე ტერორისტულ თავდასხმებს აპირებდა. ასევე, მისი ინფორმაციით, ალ-კაიდაში ამზადებდნენ გუნდს თვითმფრინავის გატაცებისთვის.<ref>[https://web.archive.org/web/20100522041639/http://www.foia.cia.gov/docs/DOC_0001110635/0001110635_0001.gif "Bin Ladin Preparing to Hijack U.S. Aircraft and Other Attacks"]. <nowiki/>[[Director of Central Intelligence]]. December 4, 1998. Archived from [http://www.foia.cia.gov/docs/DOC_0001110635/0001110635_0001.gif the original] on May 22, 2010. Retrieved March 3, 2016.</ref> [[2000]] წლის ბოლო თვეებში რიჩარდ კლარკმა განაცხადა, რომ ალ-კაიდა და ბინ ლადენი 2000 წლის 3 იანვრისთვის ამზადებდნენ ტერაქტებს იემენში. გეგმა ჩაშალა იორდანიის ანტიტერორსტულმა გეგმამ. იორდანელებმა ასევე დააპატიმრეს აჰმედ რესამი.

=== 11 სექტემბრის ტერაქტები ===
{{ციტატა|ღმერთმა იცის, რომ ჩვენ არ ვაპირებდით ცათამბრჯენების შეტევას... მაგრამ მას შემდეგ, რაც სიტუაცია აუტანელი გახდა, მას შემდეგ, რაც ჩვენ პალესტინელების და ლიბანელების მიმართ გაუმართლებელი  ამერიკულ-ებრაული ტერორის მოწმენი გავხდით, მე ამაზე ფიქრი დავიწყე. და მოვლენებმა, რომლებმაც ჩემზე იმოქმედა, იყო [[1982]] წელს და იმ დროს მომხდარი ამბები, როდესაც ამერიკამ ისრაელს ლიბანში შეჭრის საშუალება მისცა, და როდესაც ისინი მათ დაეხმარნენ კიდეც... როდესაც მე ვუყურებდი ლიბანში განადგურებულ ცათამბრჯენებს, გადავწვიტე ურწმუნოები ზუსტად ასეთი გზით დამესაჯა.. რათა მათ ეგრძნოთ ის, რასაც ჩვენ ვგრძნობდით, და შეეწყვიტათ ჩვენი ქალების და ბავშვების მოკვლა...<ref>[http://www.guardian.co.uk/world/2004/oct/30/alqaida.september11 "God knows it did not cross our minds to attack the towers"]. ''The Guardian'' (London). October 30, 2004. Retrieved May 25, 2010.</ref>}}                            [[2004]] წელს ოსამა ბინ ლადენმა საბოლოოდ აღიარა, რომ 11 სექტემბრის ტერაქტებზე ის იყო პასუხისმგებელი.

== მკვლელობა ==
ოსამა ბინ ლადენი მოკლეს 2011 წლის 2 მაისს, ადგილობრივი დროით ღამის პირველ საათზე<ref>Greg Miller (May 5, 2011). [http://www.washingtonpost.com/world/cia-spied-on-bin-laden-from-safe-house/2011/05/05/AFXbG31F_story.html "CIA spied on bin Laden from safe house"]. ''[[The Washington Post]]''. RetrievedMay 6, 2011.</ref><ref>Cooper, Helene (May 1, 2011). [http://thelede.blogs.nytimes.com/2011/05/01/bin-laden-dead-u-s-official-says/ "Obama Announces Killing of Osama bin Laden"]. ''The New York Times''. Retrieved May 1, 2011.</ref>, პაკისტანის ქალაქ აბოტაბადში შეერთებული შტატების შეიარაღებული ძალების სპეცრაზმის დახმარებით.

ბინ ლადენის მკვლელობის ოპერაციის ბრძანება გასცა ამერიკის პრეზიდენტმა [[ბარაკ ობამა]]მ. ოპერაცია განხორციელდა CIA-ს ცენტრალურ დაზვერვის შტაბში. ბინ ლადენის ლიკვიდაციის ოპერაცია ამერიკელებმა ავღანეთიდან დაიწყეს, შემდეგ კი<ref>C. Christine Fair (May 4, 2011). [http://afpak.foreignpolicy.com/posts/2011/05/04/the_bin_laden_aftermath_the_us_shouldnt_hold_pakistans_military_against_pakistans_c "The bin Laden aftermath: The U.S. shouldn't hold Pakistan's military against Pakistan's civilians"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120612174749/http://afpak.foreignpolicy.com/posts/2011/05/04/the_bin_laden_aftermath_the_us_shouldnt_hold_pakistans_military_against_pakistans_c |date=2012-06-12 }}. ''[[Foreign Policy]]''. RetrievedMay 10, 2011.</ref> მოაწყვეს რეიდი მის სახლზე აბოტაბადში. რეიდის შემდეგ ცნობილი გახდა, რომ ბინ ლადენის გვამი იდენტიფიკაციისთვის ავღანეთში გადაასვენეს, ხოლო შემდეგ, გარდაცვალებიდან 24 საათში ზღვაში დაასაფლავეს.<ref>[http://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-13256676 "Osama Bin Laden, al-Qaeda leader, dead – Barack Obama"]. BBC News. May 1, 2011. Retrieved May 2,2011.</ref>

==ლიტერატურა==
* {{Cite book |last = Bergen |first = Peter |year =2006 |title =The Osama Bin Laden I Know: An Oral History of Al Qaeda's Leader|url = https://books.google.com/?id=_XkM92XMlQ4C&printsec=frontcover&dq=Osama+bin+Laden#v=onepage&q&f=false|publisher=Simon & Schuster|isbn= 0-7432-9592-7|ref = harv}}
* {{Cite journal |last = Bergen |first = Peter |year = 2008 |title = Al Qaeda, the Organization: A Five-Year Forecast |journal =Annals of the American Academy of Political and Social Science |volume = 618 |pages = 14–30 |jstor = 40375772 |ref = harv }}
* {{Cite book|last =Scheuer |first =Michael |year =2002 |title =Through Our Enemies' Eyes |url =https://books.google.com/?id=sK0n1UoN9gAC&printsec=frontcover&dq=Through+Our+Enemies%27+Eyes#v=onepage&q&f=false |publisher=Washington, D.C.: Brassey's|isbn= 1-57488-553-7|ref =harv}}
* {{Cite book|last1=Stern|first1=Jessica|title=Terror in the Name of God|date=2003|publisher=HarperCollins|location=New York|isbn= 0-06-050533-8|edition=1|ref =harv}}
* {{Cite book |last =Wright |first =Lawrence |year =2006 |title =The Looming Tower: Al-Qaeda And The Road To 9/11 |url =https://books.google.com/?id=RNkj-mO-Nt8C&printsec=frontcover&dq=The+Looming+Tower:+Al-Qaeda+And+The+Road+To+9/11#v=onepage&q&f=false |publisher=New York: Knopf |isbn= 1-4000-3084-6 |ref =harv }}

==რესურსები ინტერნეტში==
{{Commons cat|Osama bin Laden}}
* [http://www.dawn.com/osamabinladen Osama bin Laden] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110506134150/http://www.dawn.com/osamabinladen |date=2011-05-06 }} collected news and commentary at ''[[Dawn (newspaper)|Dawn]]''
* {{Worldcat id|lccn-n98-940446}}
* [http://www.guardian.co.uk/world/2002/nov/24/theobserver Full text: bin Laden's 'letter to America'], ''[[The Observer]]'', November 24, 2002
* [http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/binladen/ Hunting Bin Laden], ''[[PBS Frontline]]'', (November 2002)
* [http://www.bhaskar.com/news-ep/INT-osama-bin-laden-facts-5313803-PHO.html "5 Facts You Probably Didn't Know About Osama bin Laden"], ''[[Dainik Bhaskar]]'', (May 2016)
* [http://www.newyorker.com/archive/2005/12/12/051212fa_fact?currentPage=all Young Osama], Steve Coll, ''[[The New Yorker]]'', December 12, 2005
* [https://web.archive.org/web/20110505074728/http://www.life.com/gallery/59991/how-the-world-sees-osama-bin-laden How the World Sees Osama bin Laden], slideshow by ''[[Life (magazine)|Life]]''
* [http://www.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB343/index.htm The Osama bin Laden File] from [[The National Security Archive]], posted May 2, 2011
* [http://www.ctc.usma.edu/posts/letters-from-abbottabad-bin-ladin-sidelined Letters from Abbottabad] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120505212905/http://www.ctc.usma.edu/posts/letters-from-abbottabad-bin-ladin-sidelined |date=2012-05-05 }} from Combating Terrorism Center
* [http://vault.fbi.gov/osama-bin-laden/osama-bin-laden-part-1-of-1/view FBI Records: The Vault - Osama Bin Laden]

==სქოლიო==
{{სქოლიო|3}}

{{DEFAULTSORT:ბინ ლადენი, ოსამა}}
[[კატეგორია:დაბადებული  10 მარტი]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1957]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი  2 მაისი]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 2011]]
[[კატეგორია:ტერორისტები]]