nazwy własne w palindromach S ł o w a k l u c z o w e: palindrom, nazwa własna. 1. Wstęp Przedmio... more nazwy własne w palindromach S ł o w a k l u c z o w e: palindrom, nazwa własna. 1. Wstęp Przedmiotem rozważań są z jednej strony konstrukcje palindromiczne 1), z drugiejnazwy własne, specyfika oraz różnorodność form ich występowania w echozdaniach 2). Rozważania te mają charakter przeglądowy i skupiają się na ogólnym przedstawieniu najczęściej stosowanych w palindromach onimów przy jednoczesnym uwzględnieniu różnorodności konstrukcji palindromicznych. Zamierzeniem niniejszego opracowania nie jest szczegółowe przedstawienie różnorodnych form palindromicznych 3) ani też badanie stopnia ich poprawności. Poza polem obserwacji pozostanie więc opis różnego rodzaju deformacji 4) (w tym składnio-1) Autorem palindromów stanowiących korpus prowadzonej analizy jest w przeważającej mierze Tadeusz Morawski, który nie tylko jest ich twórcą (np.: Gór ech chce róg, Żartem dano nadmetraż, Aga naga, Kobyła ma mały bok, Raz czart-raz czar, A kilku tu klika), ale także zagorzałym propagatorem i archiwistą, autorem wielu publikacji im poświęconych. Tadeusz Morawski prowadzi także niekomercyjną stronę internetową, będącą swoistym muzeum polskich palindromów, gdzie coraz to nowe propozycje palindromów i możliwości zabawy nimi nadsyła wielu (anonimowych) twórców, których nie sposób tu wymienić z nazwiska. W poczet najbardziej znanych polskich palindromistów obok Tadeusza Morawskiego zalicza się Juliana Tuwima, Józefa Godzica, Stanisława Barańczaka oraz Edmunda Johna. 2) T. Morawski (2010a: 87-89) kwestionuje zasadność stosowania niektórych określeń synonimicznych w stosunku do palindromów. I tak wskazuje on na pewne nieścisłości w wypadku nazwy echozdanie czy zdanie lustrzane, podkreślając, że po pierwsze, echo działa inaczej niż lustro, a po drugie, zachowanie reguł symetrii lustrzanej wymagałoby zastosowania symetrycznego układu spacji oraz liter o symetrycznym, lustrzanym odbiciu, np. MAMO MAM OMAM, co znacznie zawężałoby możliwości tworzenia palindromów (zob. Wowro 2011: 22). 3) Przeglądu najważniejszych form palindromów oraz występujących w nich deformacji solecystycznych dokonano w artykule pt. Dała tam raz armata ład a Ta kawa ma wakat. O solecyzmach w palindromach zob. Wowro 2011. 4) Chodzi tutaj o tzw. solecyzmy, pewien rodzaj błędu językowego rozumianego przede wszystkim jako wykroczenie przeciw regułom gramatycznym w zakresie składni lub jako wykroczenie przeciwko utartym związkom słów. J. Ziomek postrzega deformacje tego rodzaju jako błąd, ale jednocześnie jako zaletę stylu i odróżnia je od tzw. barbaryzmów, które odnoszą się nie do związków wyrazów, lecz do pojedynczych słów (Ziomek 1992: 11-13). Dla innych badaczy solecyzmy stanowią zjawisko językowe z pogranicza składni idiomatycznej, co rodzi wiele wątpliwości, gdyż zakres ich obowiązywania rozciąga się na całą składnię oraz jej relacje do semantyki. Rozróżnia się deformacje powstałe na skutek błędnego przyłączenia (adiekcja słowa lub fragmentu tekstu, który nie odpowiada zasadzie zwięzłości tekstu), odłączenia (tzw. detrakcja, czyli przesadna zwięzłość) lub też z(a)miany/przestawienia (tzw. transmutacja, polegająca na naruszeniu konwencjonalnego i sankcjonowanego regułami syntaktycznymi szyku).
Humor ist aus dem menschlichen Leben nicht wegzudenken, er scheint ein treuer Begleiter des Mensc... more Humor ist aus dem menschlichen Leben nicht wegzudenken, er scheint ein treuer Begleiter des Menschen in guten wie in schweren Zeiten zu sein, denn er ist nicht nur durch medizinisch oder psychologisch nachweisbare Wirkungen gekenneichnet, sondern nimmt auch auf die Interaktionen mit Anderen Einfluss. Als seine repräsentativste und einfachste Form gelten Witze, die unterschiedliche Formen annehmen können. Unter anderem aus diesen Gründen sollen im Rahmen des vorliegenden Beitrags das Wesen und die Arten von Sprachwitzen sowie vor allem die in verschiedenen Variationen vorkommenden Witztechniken dargestellt werden, die als Quelle der humoristischen Ambiguisierung und Spannung zu betrachten sind. Sie sind als eine Übersicht anzusehen, wo die wichtigsten oder häufig vorkommenden Mechanismen des Humors gesammelt sowie in ihren wichtigsten Punkten besprochen und mit zahlreichen Beispielen veranschaulicht werden. Die Ergebnisse der Analyse zeigen eine Palette von Möglichkeiten zu ihrer Bil...
The aim of the article is to present regional humorous discourse as exemplified by contemporary h... more The aim of the article is to present regional humorous discourse as exemplified by contemporary humour and (extra)linguistic picture of the world in the Highland and Silesian ethnic groups. The investigation has been narrowed down to the analysis of a specific fragment of reality, which is the picture of marriage functioning in the aforementioned communities. A distinctive point of view, characteristic of the groups under consideration, seems to be the decisive factor for the categorization of the world or for the process of shaping the perspective from which a given object, subject, or quality in the linguistic picture of the world is perceived, and the stereotypes (of a husband, wife, marriage, and many more) which function in a given community are best reflected in regional humour. The latter part of the article is focused on the discussion of selected mechanisms of generating comic effects (e.g. ambiguity), and the quality and frequency of linguistic means that are applied in or...
This article attempts to present stereotypes regarding men on the basiso fs elected contemporaryh... more This article attempts to present stereotypes regarding men on the basiso fs elected contemporaryh umorous (ironic) texts. The concept of stereotypes as being as et of connotativefeatures identifying objects and phenomena within acommunity'scultural and linguistic definition and their role in the perception and processing of information, is a starting pointfor the discussion. The following section presents the essence of humour and irony and the techniques they employ.T he empirical section of the paper deals with a variety of formally analysed texts in terms of their subject-matter and the manner in which men are profiled in the selected humorous texts is discussed. The resulting observations and reflections provideabasis for further research into connotation in humorous texts, including irony and stereotypes, as well as in gender analysis.
The aim of the article is to presentthe results of using »storytelling« as ateaching method in ki... more The aim of the article is to presentthe results of using »storytelling« as ateaching method in kindergarten and at an early stage of learning German. At first the selected aspects of preschool teaching,their specific nature, applicabilityand effectiveness will be briefly presented. Thus, the most importantfeatures and advantages of the narrativemethodwill be demonstrated. This theoreticalbackground is the basis for the empirical partofthe following paper which includes evaluation of the empirical study (an experimental trial). The last partofthe article contains the analysis of measurement, conducted among the projectparticipants, as well as the interpretation of the results obtainedbymeans of applied research tools
Artykuł podejmuje próbę ukazania funkcjonujących stereotypów o kobietach i mężczyznach na przykła... more Artykuł podejmuje próbę ukazania funkcjonujących stereotypów o kobietach i mężczyznach na przykładzie wybranych tekstów o nacechowaniu humorystycznym (ironicznym). Pojęcie stereotypu jako zbioru konotowanych cech w celu identyfikacji rzeczy i zjawisk w danej społeczności językowo-kulturowej i wartościowania oraz ich rola w procesie postrzegania i przetwarzania informacji stanowi punkt wyjścia prowadzonych rozważań. W dalszej części autorka próbuje pokazać i porównać sposób profilowania postaci kobiety i mężczyzny w wybranych tekstach. Wynikające z tego podobieństwa i różnice mogą stanowić podstawę do dalszych badań w zakresie dyskusji nad naturą tekstów humorystycznych, ironią, istotą stereotypu oraz analiz genderowych
The main aim of the article is to discuss selected aspects of translation, taking as an example t... more The main aim of the article is to discuss selected aspects of translation, taking as an example the difficulties connected with translating expressive texts. An analysis of translation errors made while translating humorous texts into German serves as empirical verification. It provides a starting point to find and classify the most frequent errors and inaccuracies. Attention is also paid to creative aspects of translations done
Fenomen ambiwalencji przenika wszystkie wymiary egzystencji, języka i kultury.Celem artykułu jest... more Fenomen ambiwalencji przenika wszystkie wymiary egzystencji, języka i kultury.Celem artykułu jest przedstawienie tego zjawiska w obszarze humoru, ironii oraz gryjęzykowej. W tym celu omówiono genezę oraz najważniejsze możliwości definicyjne pojęciaambiwalencji. W dalszej kolejności ukazano możliwości typizacji ambiwalencji w języku,by następnie przedstawić wzajemne zależności ambiwalencji oraz ironii i humoru.Założenia teoretyczne zilustrowano bogatym materiałem językowym w postaci tzw.definicji humorystycznych, które jako niekonwencjonalna podstawa materiałowa stanowiąnieprzebrane źródło wieloznaczności oraz jej celowego poszukiwania i generowania w celuwywołania efektów humorystycznych.
nazwy własne w palindromach S ł o w a k l u c z o w e: palindrom, nazwa własna. 1. Wstęp Przedmio... more nazwy własne w palindromach S ł o w a k l u c z o w e: palindrom, nazwa własna. 1. Wstęp Przedmiotem rozważań są z jednej strony konstrukcje palindromiczne 1), z drugiejnazwy własne, specyfika oraz różnorodność form ich występowania w echozdaniach 2). Rozważania te mają charakter przeglądowy i skupiają się na ogólnym przedstawieniu najczęściej stosowanych w palindromach onimów przy jednoczesnym uwzględnieniu różnorodności konstrukcji palindromicznych. Zamierzeniem niniejszego opracowania nie jest szczegółowe przedstawienie różnorodnych form palindromicznych 3) ani też badanie stopnia ich poprawności. Poza polem obserwacji pozostanie więc opis różnego rodzaju deformacji 4) (w tym składnio-1) Autorem palindromów stanowiących korpus prowadzonej analizy jest w przeważającej mierze Tadeusz Morawski, który nie tylko jest ich twórcą (np.: Gór ech chce róg, Żartem dano nadmetraż, Aga naga, Kobyła ma mały bok, Raz czart-raz czar, A kilku tu klika), ale także zagorzałym propagatorem i archiwistą, autorem wielu publikacji im poświęconych. Tadeusz Morawski prowadzi także niekomercyjną stronę internetową, będącą swoistym muzeum polskich palindromów, gdzie coraz to nowe propozycje palindromów i możliwości zabawy nimi nadsyła wielu (anonimowych) twórców, których nie sposób tu wymienić z nazwiska. W poczet najbardziej znanych polskich palindromistów obok Tadeusza Morawskiego zalicza się Juliana Tuwima, Józefa Godzica, Stanisława Barańczaka oraz Edmunda Johna. 2) T. Morawski (2010a: 87-89) kwestionuje zasadność stosowania niektórych określeń synonimicznych w stosunku do palindromów. I tak wskazuje on na pewne nieścisłości w wypadku nazwy echozdanie czy zdanie lustrzane, podkreślając, że po pierwsze, echo działa inaczej niż lustro, a po drugie, zachowanie reguł symetrii lustrzanej wymagałoby zastosowania symetrycznego układu spacji oraz liter o symetrycznym, lustrzanym odbiciu, np. MAMO MAM OMAM, co znacznie zawężałoby możliwości tworzenia palindromów (zob. Wowro 2011: 22). 3) Przeglądu najważniejszych form palindromów oraz występujących w nich deformacji solecystycznych dokonano w artykule pt. Dała tam raz armata ład a Ta kawa ma wakat. O solecyzmach w palindromach zob. Wowro 2011. 4) Chodzi tutaj o tzw. solecyzmy, pewien rodzaj błędu językowego rozumianego przede wszystkim jako wykroczenie przeciw regułom gramatycznym w zakresie składni lub jako wykroczenie przeciwko utartym związkom słów. J. Ziomek postrzega deformacje tego rodzaju jako błąd, ale jednocześnie jako zaletę stylu i odróżnia je od tzw. barbaryzmów, które odnoszą się nie do związków wyrazów, lecz do pojedynczych słów (Ziomek 1992: 11-13). Dla innych badaczy solecyzmy stanowią zjawisko językowe z pogranicza składni idiomatycznej, co rodzi wiele wątpliwości, gdyż zakres ich obowiązywania rozciąga się na całą składnię oraz jej relacje do semantyki. Rozróżnia się deformacje powstałe na skutek błędnego przyłączenia (adiekcja słowa lub fragmentu tekstu, który nie odpowiada zasadzie zwięzłości tekstu), odłączenia (tzw. detrakcja, czyli przesadna zwięzłość) lub też z(a)miany/przestawienia (tzw. transmutacja, polegająca na naruszeniu konwencjonalnego i sankcjonowanego regułami syntaktycznymi szyku).
Humor ist aus dem menschlichen Leben nicht wegzudenken, er scheint ein treuer Begleiter des Mensc... more Humor ist aus dem menschlichen Leben nicht wegzudenken, er scheint ein treuer Begleiter des Menschen in guten wie in schweren Zeiten zu sein, denn er ist nicht nur durch medizinisch oder psychologisch nachweisbare Wirkungen gekenneichnet, sondern nimmt auch auf die Interaktionen mit Anderen Einfluss. Als seine repräsentativste und einfachste Form gelten Witze, die unterschiedliche Formen annehmen können. Unter anderem aus diesen Gründen sollen im Rahmen des vorliegenden Beitrags das Wesen und die Arten von Sprachwitzen sowie vor allem die in verschiedenen Variationen vorkommenden Witztechniken dargestellt werden, die als Quelle der humoristischen Ambiguisierung und Spannung zu betrachten sind. Sie sind als eine Übersicht anzusehen, wo die wichtigsten oder häufig vorkommenden Mechanismen des Humors gesammelt sowie in ihren wichtigsten Punkten besprochen und mit zahlreichen Beispielen veranschaulicht werden. Die Ergebnisse der Analyse zeigen eine Palette von Möglichkeiten zu ihrer Bil...
The aim of the article is to present regional humorous discourse as exemplified by contemporary h... more The aim of the article is to present regional humorous discourse as exemplified by contemporary humour and (extra)linguistic picture of the world in the Highland and Silesian ethnic groups. The investigation has been narrowed down to the analysis of a specific fragment of reality, which is the picture of marriage functioning in the aforementioned communities. A distinctive point of view, characteristic of the groups under consideration, seems to be the decisive factor for the categorization of the world or for the process of shaping the perspective from which a given object, subject, or quality in the linguistic picture of the world is perceived, and the stereotypes (of a husband, wife, marriage, and many more) which function in a given community are best reflected in regional humour. The latter part of the article is focused on the discussion of selected mechanisms of generating comic effects (e.g. ambiguity), and the quality and frequency of linguistic means that are applied in or...
This article attempts to present stereotypes regarding men on the basiso fs elected contemporaryh... more This article attempts to present stereotypes regarding men on the basiso fs elected contemporaryh umorous (ironic) texts. The concept of stereotypes as being as et of connotativefeatures identifying objects and phenomena within acommunity'scultural and linguistic definition and their role in the perception and processing of information, is a starting pointfor the discussion. The following section presents the essence of humour and irony and the techniques they employ.T he empirical section of the paper deals with a variety of formally analysed texts in terms of their subject-matter and the manner in which men are profiled in the selected humorous texts is discussed. The resulting observations and reflections provideabasis for further research into connotation in humorous texts, including irony and stereotypes, as well as in gender analysis.
The aim of the article is to presentthe results of using »storytelling« as ateaching method in ki... more The aim of the article is to presentthe results of using »storytelling« as ateaching method in kindergarten and at an early stage of learning German. At first the selected aspects of preschool teaching,their specific nature, applicabilityand effectiveness will be briefly presented. Thus, the most importantfeatures and advantages of the narrativemethodwill be demonstrated. This theoreticalbackground is the basis for the empirical partofthe following paper which includes evaluation of the empirical study (an experimental trial). The last partofthe article contains the analysis of measurement, conducted among the projectparticipants, as well as the interpretation of the results obtainedbymeans of applied research tools
Artykuł podejmuje próbę ukazania funkcjonujących stereotypów o kobietach i mężczyznach na przykła... more Artykuł podejmuje próbę ukazania funkcjonujących stereotypów o kobietach i mężczyznach na przykładzie wybranych tekstów o nacechowaniu humorystycznym (ironicznym). Pojęcie stereotypu jako zbioru konotowanych cech w celu identyfikacji rzeczy i zjawisk w danej społeczności językowo-kulturowej i wartościowania oraz ich rola w procesie postrzegania i przetwarzania informacji stanowi punkt wyjścia prowadzonych rozważań. W dalszej części autorka próbuje pokazać i porównać sposób profilowania postaci kobiety i mężczyzny w wybranych tekstach. Wynikające z tego podobieństwa i różnice mogą stanowić podstawę do dalszych badań w zakresie dyskusji nad naturą tekstów humorystycznych, ironią, istotą stereotypu oraz analiz genderowych
The main aim of the article is to discuss selected aspects of translation, taking as an example t... more The main aim of the article is to discuss selected aspects of translation, taking as an example the difficulties connected with translating expressive texts. An analysis of translation errors made while translating humorous texts into German serves as empirical verification. It provides a starting point to find and classify the most frequent errors and inaccuracies. Attention is also paid to creative aspects of translations done
Fenomen ambiwalencji przenika wszystkie wymiary egzystencji, języka i kultury.Celem artykułu jest... more Fenomen ambiwalencji przenika wszystkie wymiary egzystencji, języka i kultury.Celem artykułu jest przedstawienie tego zjawiska w obszarze humoru, ironii oraz gryjęzykowej. W tym celu omówiono genezę oraz najważniejsze możliwości definicyjne pojęciaambiwalencji. W dalszej kolejności ukazano możliwości typizacji ambiwalencji w języku,by następnie przedstawić wzajemne zależności ambiwalencji oraz ironii i humoru.Założenia teoretyczne zilustrowano bogatym materiałem językowym w postaci tzw.definicji humorystycznych, które jako niekonwencjonalna podstawa materiałowa stanowiąnieprzebrane źródło wieloznaczności oraz jej celowego poszukiwania i generowania w celuwywołania efektów humorystycznych.
Uploads
Papers by Iwona Wowro