İ çinde bulunduuğumuz yüzyılda İslam ülkeleri, kültürel ve dinî kimliklerini reddetmelerinin sonu... more İ çinde bulunduuğumuz yüzyılda İslam ülkeleri, kültürel ve dinî kimliklerini reddetmelerinin sonucu olarak, kendi tarihî mimarlık miraslarını Batılı yayınlar ve araştırmalardan öğrenmek ve bunlar vasıtasıyla geçmişlerini değerlendirmek gibi garip bir durumla karşı karşıya kalmışlardır. D‹VAN 1996/1 119 İslam mimarîsi üzerine düşünceler Turgut CANSEVER rütmek ve nihayet, İslam mimarîsinin İslam dünyasında bir kez daha canlanmasını temin etmektir.
A-Yeri: Ayvansaray'da kendi adı ile anılan mahallededir. Şehir surlarının kuzeydoğu ucu yakınları... more A-Yeri: Ayvansaray'da kendi adı ile anılan mahallededir. Şehir surlarının kuzeydoğu ucu yakınlarında, Haliç'e paralel olan Ayvansaray caddesinde yaklaşık 30 m. mesafede, etrafı Çember Mustafa Paşa Bostanı ve Ayvansaray Kuyu Sokakları ile çevrili ada 2830 parsel 64 pafta 515'te bulunmaktadır. B-Tarihçesi a-Bizans Dönemi:Yapının ithafı ve tarihi ile ilgili çeşitli araştırmacılarca ileri sürülmüş altı ayrı görüş vardır. Bunlardan ilkine göre ya İsa Peygamberin havarilerinden Petros ve Markos'a ithaf edilmiştir. İkinci görüşe göre ise yapı Azize Thekla'ya ithaf edilmiştir. Üçüncü görüşe göre bu yapı İlyas Peygambere ithaf edilmiştir. Dördüncü görüşe göre yapı doktor azizler Kosmos ve Damianos yani Anargyroi'ye ithaf edilmiştir. Beşinci görüş Millingen'e aittir. Son ve en çok ihtimal verilen görüş Magdalina tarafından ileri sürülmüştür. Buna göre yapı Petrion'da bulunan Euphemia Manastırı Kilisesi'dir. I.Basileios'un (867-886) aile bireylerinin çoğunun gömüldüğü ve Nea Mone (Yeni Manastır) olarak da anılan yapı, İmparatorun kendi döneminde inşa ettirdiği en önemli manastır binasıdır.
^ aym Başkan, saym dinlovicilcr: ^jimdİNc kadar hep vakd hafıalannda Türk eserlerinden bahsc-»3 d... more ^ aym Başkan, saym dinlovicilcr: ^jimdİNc kadar hep vakd hafıalannda Türk eserlerinden bahsc-»3 dildi. Fakat, Türk eseri olmu^ durumdaki Bi/ans kiliselerinden çevrilme camiler üzerinde hiç durulmadı. Ben bugün biraz bu konu üzerinde konu:^mak islerim. Tabii, bunlar yalnız İstanbul'da değil, Anadolu'da da menşeleri Bizans devrine ait [vk çok eser var; terk ettiğimiz Rumeli'de de varmış. Bunlann da encamlan ve durumları hakkında elimde bazı malzeme var; fakat ben sadece İstanbul'da olanlardan burada bahsetmek isÜNorum, Bunlar esası Türk eseri dejil di\c biraz bir kenara itiliyor, fakat bunlann da kendilerine göre birtakım problemleri var ve bu arada !;unu da beline\im ki. bu eserler 5(X) yıldır Türk. Şu halde biz tarihi inceleıicen, falan sadrazam ve\ahut lalan vezir, falan paşanın acaba aslı ne idi diye kurca lamıyoruz. Onlan Türk olarak kabul edişonjz. Biraz bu binalanda o bakımdan, bunlan vakfeden kişi lerin halıralanna biraz saygı göstererek degeriendimiemiz yerinde olur. İkinci bir nokta da, bu eser lerden bir kısmı bugüne kadar aş akla dunnu.'j ise. Türk devrinde \ apılan ilâveler sayesinde korunmuş olup, bunlarda Türk sanatı bakımından dcjerli bazı elemanlar da var. O bakımdan, bunlar üzerinde burada bir parça durmayı ve onlan lanımıaşı gerekli gördüm. İstanbul'da, icsbil ettiğimize göre. çeşiılı de\irierde camişe veya mescide çevrilmiş olarak, aşağı yukan 40 kadar Bizans yapısı \ ardır. Bunlardan bir kısmı günümüze kadar gelmemiş, sadece Hadikatü'I-Cevami'dc isimlerini bulu\or, kiliseden çevrilmiş olduklannı öğreniyoruz; halta bun lardan bazılannın eskiden yapılmış resimleri veya foioğrallan da var. Fakat İstanbul'daki inşaat fur yası içinde bazılan sessiz sedasız, kimsenin haberi olmadan onadan \ok olmuş gitmiş. Geri kalan, aşağı yukan, yani elimizde daha müsbeı loioğralı vevahut plânı bulunan 28 tane var. Tabiidir ki hu 28'in içinde Ayasofya, Kariye gibi önemli eserler de bulunmakladır. Bu eserlerin bir kısmı bü\ük eserier, bir kısmı da çok ulak, küçük yapılar, mescitlerdir. Fğer bir listesini yapacak olursak, bunlann bir kısıııı, aşağı >ukan 5 veya 6 ianesi tamamen yok olmuş du-mmunda olup bugün haklannda hiçbir şeş bilinmiş or. Gen kalan 5 ianesi sıkılmış olmakla beralx:r, fotoğrafı veya plânı mevcuttur. 4 tanesi bugün harabe halinde halta ka\b<.ılnıak üzeredir. Bu arada 5 tane de, tamamen yıkılmış durumda iken şenıden ih>a edilmiş olan vardır. 3 tanesi, daha doğrusu iki buçuk tanesi diyeceğim, camilikıen çıkanlmış. müze sapılmış. Bunlardan buçuk olan Fethise'dir. Fethiye biribirine yapışık iki yapıdır. Bir tanesi yani esas bina camı olarak bugün hâlâ kullanılm;ıkia. yanındaki ikinci kısım. Müzeler idaresine bağlı-Mü/e olarak /ışareie açıktır. Buçuk, bu şekilde o]u-yor. Geri kalan 14 ianesi ibadete açık, s ani resmen N'akıllara aiı durumdadır. Şimdi bunlan hepsim 279
İ çinde bulunduuğumuz yüzyılda İslam ülkeleri, kültürel ve dinî kimliklerini reddetmelerinin sonu... more İ çinde bulunduuğumuz yüzyılda İslam ülkeleri, kültürel ve dinî kimliklerini reddetmelerinin sonucu olarak, kendi tarihî mimarlık miraslarını Batılı yayınlar ve araştırmalardan öğrenmek ve bunlar vasıtasıyla geçmişlerini değerlendirmek gibi garip bir durumla karşı karşıya kalmışlardır. D‹VAN 1996/1 119 İslam mimarîsi üzerine düşünceler Turgut CANSEVER rütmek ve nihayet, İslam mimarîsinin İslam dünyasında bir kez daha canlanmasını temin etmektir.
A-Yeri: Ayvansaray'da kendi adı ile anılan mahallededir. Şehir surlarının kuzeydoğu ucu yakınları... more A-Yeri: Ayvansaray'da kendi adı ile anılan mahallededir. Şehir surlarının kuzeydoğu ucu yakınlarında, Haliç'e paralel olan Ayvansaray caddesinde yaklaşık 30 m. mesafede, etrafı Çember Mustafa Paşa Bostanı ve Ayvansaray Kuyu Sokakları ile çevrili ada 2830 parsel 64 pafta 515'te bulunmaktadır. B-Tarihçesi a-Bizans Dönemi:Yapının ithafı ve tarihi ile ilgili çeşitli araştırmacılarca ileri sürülmüş altı ayrı görüş vardır. Bunlardan ilkine göre ya İsa Peygamberin havarilerinden Petros ve Markos'a ithaf edilmiştir. İkinci görüşe göre ise yapı Azize Thekla'ya ithaf edilmiştir. Üçüncü görüşe göre bu yapı İlyas Peygambere ithaf edilmiştir. Dördüncü görüşe göre yapı doktor azizler Kosmos ve Damianos yani Anargyroi'ye ithaf edilmiştir. Beşinci görüş Millingen'e aittir. Son ve en çok ihtimal verilen görüş Magdalina tarafından ileri sürülmüştür. Buna göre yapı Petrion'da bulunan Euphemia Manastırı Kilisesi'dir. I.Basileios'un (867-886) aile bireylerinin çoğunun gömüldüğü ve Nea Mone (Yeni Manastır) olarak da anılan yapı, İmparatorun kendi döneminde inşa ettirdiği en önemli manastır binasıdır.
^ aym Başkan, saym dinlovicilcr: ^jimdİNc kadar hep vakd hafıalannda Türk eserlerinden bahsc-»3 d... more ^ aym Başkan, saym dinlovicilcr: ^jimdİNc kadar hep vakd hafıalannda Türk eserlerinden bahsc-»3 dildi. Fakat, Türk eseri olmu^ durumdaki Bi/ans kiliselerinden çevrilme camiler üzerinde hiç durulmadı. Ben bugün biraz bu konu üzerinde konu:^mak islerim. Tabii, bunlar yalnız İstanbul'da değil, Anadolu'da da menşeleri Bizans devrine ait [vk çok eser var; terk ettiğimiz Rumeli'de de varmış. Bunlann da encamlan ve durumları hakkında elimde bazı malzeme var; fakat ben sadece İstanbul'da olanlardan burada bahsetmek isÜNorum, Bunlar esası Türk eseri dejil di\c biraz bir kenara itiliyor, fakat bunlann da kendilerine göre birtakım problemleri var ve bu arada !;unu da beline\im ki. bu eserler 5(X) yıldır Türk. Şu halde biz tarihi inceleıicen, falan sadrazam ve\ahut lalan vezir, falan paşanın acaba aslı ne idi diye kurca lamıyoruz. Onlan Türk olarak kabul edişonjz. Biraz bu binalanda o bakımdan, bunlan vakfeden kişi lerin halıralanna biraz saygı göstererek degeriendimiemiz yerinde olur. İkinci bir nokta da, bu eser lerden bir kısmı bugüne kadar aş akla dunnu.'j ise. Türk devrinde \ apılan ilâveler sayesinde korunmuş olup, bunlarda Türk sanatı bakımından dcjerli bazı elemanlar da var. O bakımdan, bunlar üzerinde burada bir parça durmayı ve onlan lanımıaşı gerekli gördüm. İstanbul'da, icsbil ettiğimize göre. çeşiılı de\irierde camişe veya mescide çevrilmiş olarak, aşağı yukan 40 kadar Bizans yapısı \ ardır. Bunlardan bir kısmı günümüze kadar gelmemiş, sadece Hadikatü'I-Cevami'dc isimlerini bulu\or, kiliseden çevrilmiş olduklannı öğreniyoruz; halta bun lardan bazılannın eskiden yapılmış resimleri veya foioğrallan da var. Fakat İstanbul'daki inşaat fur yası içinde bazılan sessiz sedasız, kimsenin haberi olmadan onadan \ok olmuş gitmiş. Geri kalan, aşağı yukan, yani elimizde daha müsbeı loioğralı vevahut plânı bulunan 28 tane var. Tabiidir ki hu 28'in içinde Ayasofya, Kariye gibi önemli eserler de bulunmakladır. Bu eserlerin bir kısmı bü\ük eserier, bir kısmı da çok ulak, küçük yapılar, mescitlerdir. Fğer bir listesini yapacak olursak, bunlann bir kısıııı, aşağı >ukan 5 veya 6 ianesi tamamen yok olmuş du-mmunda olup bugün haklannda hiçbir şeş bilinmiş or. Gen kalan 5 ianesi sıkılmış olmakla beralx:r, fotoğrafı veya plânı mevcuttur. 4 tanesi bugün harabe halinde halta ka\b<.ılnıak üzeredir. Bu arada 5 tane de, tamamen yıkılmış durumda iken şenıden ih>a edilmiş olan vardır. 3 tanesi, daha doğrusu iki buçuk tanesi diyeceğim, camilikıen çıkanlmış. müze sapılmış. Bunlardan buçuk olan Fethise'dir. Fethiye biribirine yapışık iki yapıdır. Bir tanesi yani esas bina camı olarak bugün hâlâ kullanılm;ıkia. yanındaki ikinci kısım. Müzeler idaresine bağlı-Mü/e olarak /ışareie açıktır. Buçuk, bu şekilde o]u-yor. Geri kalan 14 ianesi ibadete açık, s ani resmen N'akıllara aiı durumdadır. Şimdi bunlan hepsim 279
Uploads
Papers by Aslı Yeşilyurt
Drafts by Aslı Yeşilyurt
Other by Aslı Yeşilyurt