Papers by Ahmet Ihsan Dundar
Din ve bilim Muş Alparslan Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi dergisi, Dec 31, 2022
Telif Hakkı&Lisans / Copyright&License: Yazarlar dergide yayınlanan çalışmalarının telif hakkına ... more Telif Hakkı&Lisans / Copyright&License: Yazarlar dergide yayınlanan çalışmalarının telif hakkına sahiptirler ve çalışmaları CC BY-NC 4.0 lisansı altında yayımlanmaktadır./ Authors publishing with the journal retain the copyright to their work licensed under the CC BY-NC 4.0.
İhya Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi, Jan 23, 2020
Arap dili alaninda sozcukleri, deyimleri, atasozleri ve siirleri ile soz varligi erken donemlerde... more Arap dili alaninda sozcukleri, deyimleri, atasozleri ve siirleri ile soz varligi erken donemlerden itibaren bir araya derlenmeye baslamistir. Derlenen bu dil malzemesi sozlukculer tarafindan degisik yonlerden ele alinmak ve farkli sistemler uygulanmak suretiyle cok cesitli sozluklerde ele alinmistir. Bu eserlerde yer alan dil malzemesi daha sonra gelen sozluk yazarlari tarafindan farkli acilardan degerlendirmeye ve elestiriye tabi tutulmustur. Sozu edilen elestiri ve degerlendirmeler mustakil eserlerde ele alindigi gibi sozlugun icerigine yerlestirilmis olarak da gorulebilmektedir. Arap dilinin klasik sozluklerinde gorulen bu elestiri ve degerlendirme uslubu Osmanli doneminde kaleme alinan Arapca – Turkce sozluklerin yazarlari veya mutercimleri tarafindan surdurulmustur. Makalede o doneme ait iki onemli sozluk yazarindan birinin digerine yonelik elestirileri ele alinmis ve bu elestirilere dair degerlendirmelerde bulunulmustur.
Rumeli İslam araştırmaları dergisi, Apr 14, 2020
Tarih boyunca komsuluklar, sosyal ve kulturel degisimler, fetihler, istilalar gibi cok degisik se... more Tarih boyunca komsuluklar, sosyal ve kulturel degisimler, fetihler, istilalar gibi cok degisik sebeplerle toplumlar birbirlerini etkilemislerdir. Sozu edilen etkilerin tezahur ettigi en onemli alanlardan biri de dildir. Toplumlarin kullandiklari diller arasinda da birbirinden etkilenmeler yasanmis; birbirlerinden odunc sozcukler, ekler, tamlamalar alip vermislerdir. Turkce de uzun tarihi gecmisi boyunca bu etkilesimden nasibini almis olup Turklerin Islam’i benimsemesinin ardindan ilim dilinde Arapcanin, edebiyat dilinde ise Farscanin Turkce uzerindeki etkisi yogun olarak gorulmustur. XIX. yuzyildan itibaren baslatabilecegimiz Turkcenin soz varligini tespit cabalari Cumhuriyet donemine gelindiginde bir sistem dâhilinde ve kurumsal olarak yurutulmustur. Bu kapsamda bugun kullanilmayan ya da anlami, sekli degisik olarak kullanilan Turkce sozleri iceren bir sozlugun hazirlanmasi maksadiyla 1935 yilinda calismalar baslatilmistir. Bu calismalar kapsaminda XIII. yuzyildan XIX yuzyila degin kaleme alinan eserler taranmistir. Soz konusu calismalarin ilk asamasinda hazirlanan Taniklariyla Tarama Sozlugu icin 160; ikinci asamasi diyebilecegimiz ve bir onceki asamanin verilerini de iceren Tarama Sozlugu icin 67 (toplam olarak 227) eser taranmistir. Tarama Sozlugu’nun ilk sayfalarinda kisaca tanitimi yapilan bu eserler arasinda yer almadigindan dolayi taramaya konu edilmedigi sonucuna varabilecegimiz Vankulu Lugati ve bu lugatin icerdigi Turkce soz varligi ornekleri bu calismamizin konusunu teskil etmektedir. Vankulu Lugati, Arap Dili’nin en onemli sozluklerinden olan ve Ismail b.Hammâd el-Cevheri tarafindan kaleme alinan es-Sihâh adli eserin XVI. yuzyilda Osmanli Turkcesine yapilmis bir cevirisidir. Bunun yani sira Osmanli doneminde Ibrahim Muteferrika’nin kurdugu matbaanin basimini gerceklestirdigi ilk eser olma ozelligi de tasimaktadir. Kaleme alindigi donemin Turkce sozcuklerinin, sozcuk eklerinin ve kullanimlarinin bir bolumunu iceren bir sozluk olmasi bakimindan Vankulu Lugati’nin, taramaya konu edilebilecek bir eser oldugunu soylemek mumkundur.
İslami ilimler dergisi, Mar 27, 2022
Bu çalışma Türkiye'deki ilahiyat fakültelerinde görev yapmakta olan Arap dili öğretim elemanların... more Bu çalışma Türkiye'deki ilahiyat fakültelerinde görev yapmakta olan Arap dili öğretim elemanlarının hali hazırdaki eğitsel yeterlilik durumunu ve Arapça konuşmayan öğrencilere bu dili öğreten öğretim elemanlarında bulunması gerekli olan mesleki yeterliliklerin ve ayrıca bu yeterlilikler çerçevesindeki eğitsel gereksinimlerinin tespitini yapmayı hedeflemektedir. Çalışmayı yürüten araştırmacılar söz konusu amaçları gerçekleştirmek üzere eğitimle ilgili literatür taraması yapmak suretiyle gerekli olan mesleki yeterliliklere dair bir liste oluşturmuşlardır. Ardından anket soruları hazırlayarak değerlendirmede bulunmaları için konunun uzmanlarına sunmuşlar ve gelen yanıtlar doğrultusunda söz konusu sorularda yapılan değişiklikler sonrasında anket uygulamasında bulunmuşlardır. Anket uygulamasına örneklem olarak Arap ve Türk uyruklu öğretim elemanlarından 70 kişi katılmıştır. Çalışmanın sonucunda Türkiye'deki ilahiyat fakültelerinde görev yapan öğretim elemanlarının reel durumuna ilişkin analizi de içeren bazı sonuçlar elde edilmiş, önerilerde bulunulmuştur. Ayrıca öğretim elemanları için gerekli görülen ve eğitim programlarına dâhil edilmesi önerilen eğitsel gereksinimlere dair bir liste oluşturulmuştur.
İslami İlimler Dergisi
Bu çalışma Türkiye’deki ilahiyat fakültelerinde görev yapmakta olan Arap dili öğretim elemanların... more Bu çalışma Türkiye’deki ilahiyat fakültelerinde görev yapmakta olan Arap dili öğretim elemanlarının hali hazırdaki eğitsel yeterlilik durumunu ve Arapça konuşmayan öğrencilere bu dili öğreten öğretim elemanlarında bulunması gerekli olan mesleki yeterliliklerin ve ayrıca bu yeterlilikler çerçevesindeki eğitsel gereksinimlerinin tespitini yapmayı hedeflemektedir. Çalışmayı yürüten araştırmacılar söz konusu amaçları gerçekleştirmek üzere eğitimle ilgili literatür taraması yapmak suretiyle gerekli olan mesleki yeterliliklere dair bir liste oluşturmuşlardır. Ardından anket soruları hazırlayarak değerlendirmede bulunmaları için konunun uzmanlarına sunmuşlar ve gelen yanıtlar doğrultusunda söz konusu sorularda yapılan değişiklikler sonrasında anket uygulamasında bulunmuşlardır. Anket uygulamasına örneklem olarak Arap ve Türk uyruklu öğretim elemanlarından 70 kişi katılmıştır. Çalışmanın sonucunda Türkiye’deki ilahiyat fakültelerinde görev yapan öğretim elemanlarının reel durumuna ilişkin a...
İhya Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi, Jul 25, 2021
Plagiarism / İntihal: This article has been reviewed by at least two referees and scanned via a p... more Plagiarism / İntihal: This article has been reviewed by at least two referees and scanned via a plagiarism software. / Bu makale, en az iki hakem tarafından incelendi ve intihal içermediği teyit edildi. Etik Beyan / Ethical Statement: Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur / It is declared that scientific and ethical principles have been followed while carrying out and writing this study and that all the sources used have been properly cited.
Social Sciences Studies Journal, 2020
RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, Dec 21, 2019
İslam tarihi boyunca toplumların varlıklarını ilmi ve kültürel anlamda devam ettirmeleri ilim ve ... more İslam tarihi boyunca toplumların varlıklarını ilmi ve kültürel anlamda devam ettirmeleri ilim ve irfan yoluyla onlara öncülük eden kalem erbabı âlimler vasıtasıyla olmuştur. Yeri geldiğinde bu ilim ve kültür insanları sürekli bir sefer halinde olup gittikleri yerlerden eksik olan ilimlerini tamamladıkları gibi uğradıkları beldelere ışık olmuşlardır. Yeni şeyler ortaya koyabilmek için öncelikle kadim olanı tanımak keşfetmek gerekmektedir. Bu sebeple dini ve kültürel sahadaki zenginliğimizin kilometre taşları olan bu şahsiyetleri incelemek ve kütüphane raflarında kalmış eserlerini değerlendirmek ve günümüz insanının istifadesine sunmak elzem bir vazifedir. Bu makalede zaman dilimi olarak 12. ve 13. asırlarda yaşamış, mekân olarak ilim tahsili gayesiyle müslüman dünyayı bir uçtan öbür uca dolaşmış ve pek çok eser kaleme almış İslam dünyasının en batısında Endülüslü âlimliği, edipliği ve tarihçiliği ile temayüz etmiş İbn Dihye el-Kelbi'nin tarihçe-i hayatı, eserleri ve ilmi şahsiyeti ele alınacaktır. Bu vesileyle halen yazma halinde olan Hz. Paygamber'e ithafen kaleme aldığı el-Kasîdetü'd-Dâliyye fî medhi'n-Nebî (SAV) adlı eseri, kaside bağlamında muhteva ve Arap dili ve edebiyatı açısından değerlendirilecektir.
RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 2020
Döneminin müslüman coğrafyasını bir uçtan bir uca dolaşmış gezgin bir âlim olan İbn Dihye el-Kelb... more Döneminin müslüman coğrafyasını bir uçtan bir uca dolaşmış gezgin bir âlim olan İbn Dihye el-Kelbî, siyasal ve kültürel hareketliliğin olduğu bir zamanda yaşamıştır. Kadılık ve el-Kâmiliyye Medresesi idareciliği gibi önemli görevlerde bulunmuştur. Haçlı seferlerinin sonları ile Moğol istilasının hemen öncesinde yaşamış bir âlim olması bakımından İbn Dihye’nin kaleme aldığı eserlerin önemli olduğunu söylemek mümkündür. İslamî ilimlerin birçok alanında özellikle hadis, siyer, tarih ve fıkıh alanlarında çok sayıda eseri bulunmaktadır. Bu eserleri yanında Arap dili ve edebiyatı çerçevesinde değerlendirilen eserlerinin de bulunduğu görülmektedir. İbn Dihye’nin eserlerinde takip ettiği üslup itibariyle, Arap dili ve edebiyatını ilgilendiren materyale sıklıkla başvurduğu görülmektedir. Biyografi yazarları ve çeşitli araştırmacılar tarafından Arap dilini akıcı ve usta bir şekilde kullandığı belirtilen İbn Dihye’nin et-Tenvîr fî Mevlidi’s-Sirâci’l-Münîr adlı eserinde yer verdiği çok sayıda ş...
RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 2021
Bu calismada Kocaeli Universitesi Ilahiyat Fakultesinde Arapca dil dersi ogrenimi goren hazirlik ... more Bu calismada Kocaeli Universitesi Ilahiyat Fakultesinde Arapca dil dersi ogrenimi goren hazirlik sinifi ogrencilerinin derslerine yonelik tutumlarinin cesitli degiskenler bakimindan incelenmesi hedeflenmistir. Calismanin evrenini Kocaeli Universitesi Ilahiyat Fakultesinde 2018 -2019 egitim ogretim yilinda Arapca hazirlik sinifinda okuyan 94 ogrenci olusturmaktadir. Veri toplama araci olarak arastirmaci tarafindan gelistirilen “Kisisel Bilgi Formu” ile Orakci (2017) tarafindan gelistirilen “Ingilizce Dersine Yonelik Tutum Olcegi” Arapcaya uyarlanarak kullanilmistir. Bu calismanin sonunda Kocaeli Universitesi Ilahiyat Fakultesinde Arapca dil dersi alan hazirlik sinifi ogrencilerinin Arapca dersleri konusunda olumlu tutuma sahip olduklari gorulmustur. Ozellikle ilahiyat egitimini kendi istegiyle tercih etmis olanlarin Arapca derslerine yonelik tutumlarinin daha yuksek duzeyde oldugu tespit edilmistir. Son olarak, ogrencilerin Arapca dersleri konusundaki tutumlari ile ilahiyat fakultesini kendi istekleriyle tercih etmis olmalari disinda kalan kisisel bilgileri arasinda anlamli bir iliski bulunmadigi gorulmustur.
R u m e l i D E D i l v e E d e b i y a t A r a ş t ı r m a l a r ı D e r g i s i, 2021
Bursa Uludağ University (BUÜ) can be developed against the educated in the education-related to A... more Bursa Uludağ University (BUÜ) can be developed against the educated in the education-related to Arabic education. The universe of this research study consists of those who study in Arabic preparatory classes at BUU Faculty of Theology in the 2020-2021 academic year. For the data from the students, the "Person" to be created by us and the "Attitude Scale Towards Arabic Lesson" of Uçar (2013) were used. More programs than a personal knowledge, training program, age, educational background before target education, Arabic is tutoring program, nationality, education. The Covid-19 pandemic was not classified as our study. A total of 166 floors have been built in the area grown in the area where it is located, in the entire grown school, and in the second school. As a result of Bursa Uludağ University, they have a positive attitude about receiving an education in university education. Self-efficacy, motivation, interest, professional requirement, expectation, anxiety, and importance were examined over different subgroups. Considering the independent subgroups in question, it is seen that there are sub-estimates with very high results. When the present article on English education is considered from the point of view of information, preparation and progress, it is useful for those who are interested in this type of field without being received from the field.
Öz
Bu çalışmada Bursa Uludağ Üniversitesi (BUÜ) İlahiyat Fakültesinde Arapça öğrenimi gören hazırlık sınıfı öğrencilerinin aldıkları derslere karşı geliştirdikleri tutumun çeşitli değişkenler doğrultusunda incelenmesi hedeflenmektedir. Bu inceleme çalışmamızın evreni, BUÜ İlahiyat Fakültesinde 2020-2021 eğitim öğretim yılında Arapça hazırlık sınıfında okuyan 432 öğrenciden oluşmaktadır. Örneklem grubunu ise belirtilen dönemde Arapça hazırlık eğitimi alan öğrencilerden çalışmaya katılan 166 öğrenci oluşmaktadır. Öğrencilerden veri toplanması için tarafımızdan oluşturulan “Kişisel Bilgi Formu” ile Uçar’ın (2013) geliştirdiği “Arapça Dersine Karşı Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Kişisel bilgi formunda öğrenim görülen program, yaş, cinsiyet, daha önce mezun
olunan okul türü, uyruk, ebeveyn eğitim durumu, Arapça özel ders alıp almama, Kur’an hafızlığı durumu, ilahiyat fakültesi tercihi konusundaki isteklilik şeklinde bağımsız değişkenlere yer verilmiştir. Covid-19 pandemi koşulları nedeniyle anket çalışması çevrimiçi olarak uygulanmıştır. Çalışmanın soncunda Bursa Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde Arapça hazırlık sınıfı okuyan öğrencilerin aldıkları dersleri konusunda olumlu tutuma sahip oldukları görülmüştür. Özyeterlilik,
motivasyon, ilgi, mesleki alana yönelik gereklilik, beklenti, kaygı ve gereklilik ve önem olarak yedi farklı alt grup üzerinden incelemede bulunulmuştur. Bağımsız grupların söz konusu alt gruplara göre
incelenmesiyle anlamlı farklılık içeren sonuçlar elde edilmiş alt grupların bulunduğu görülmüştür. Arapça öğretiminin hali hazırdaki durumuna dair bilgi vermesi, geliştirilmesi ve ilerisi için yol göstermesi bakımından doğrudan sahadan alınan verilerle yürütülen bu tür çalışmaların sahanın uzmanları ve ilgilileri açısından fayda sağlayacağı değerlendirilmektedir.
İhya Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi, 2021
The origin of any language, under what factors, and how the words in that language emerged have a... more The origin of any language, under what factors, and how the words in that language emerged have attracted the attention of researchers for a long time. This topic, which arouses curiosity and various interpretations, naturally also includes special names. The phenomenon of naming goes back as old as the history of mankind. In this context, while giving special names to various beings, human beings have benefited from many sources of inspiration and have been affected by various factors. The sources of inspiration and methods followed in naming people are based on the society, the smaller units that make up the society, beliefs, ethnic structures, etc. vary according to.
Our study tried to examine what kinds of inspiration the Arabs benefited from in naming people and what factors were affected by them. Considering the history of Arabs spanning nearly fifteen centuries and the wide geography in which they have spread, one can imagine how wide the subject of personal names has been. For this reason, we tried to examine the issue with the Arabs in the pre-Islamic period. Arab personal names, which can be studied by various disciplines, including linguistics, are seen as a field that awaits detailed consideration.
Öz
Herhangi bir dilin kökeni, o dilde var olan kelimelerin hangi etkenler altında ve nasıl ortaya çıktığı konusu öteden beri araştırmacıların ilgisini çekmiştir. Merak uyandıran ve çeşitli yorumlar getirilen bu konu tabiatıyla özel adları da kapsamaktadır. Ad verme olgusu, insanoğlunun kendi tarihi kadar eskilere uzanmaktadır. Bu kapsamda çeşitli varlıklara özel adlar verirken insanoğlu çok sayıda ilham kaynağından yararlanmış, çeşitli faktörlerin etkisinde kalmıştır. Kişilere ad vermede dayanılan ilham kaynakları, takip edilen yöntemler topluma, toplumu oluşturan daha küçük birimlere, inançlara, etnik yapılara vs. göre değişiklik göstermektedir.
Çalışmamızda Arapların kişilere ad verme konusunda ne tür ilham kaynaklarından istifade ettiklerini, ne gibi faktörlerden etkilendiklerini incelemeye çalıştık. Arapların yaklaşık on beş asırlık bir süreyi kapsayan tarihleri ve yayılmış oldukları geniş coğrafya göz önünde bulundurulduğunda kişi adları konusunun ne denli geniş boyutlara sahip olduğu tahayyül edilebilir. Bu nedenle konuyu İslam öncesi dönemdeki Araplar özelinde incelemeye gayret ettik. Dilbilim de dâhil olmak üzere çeşitli bilim dallarınca incelenmesi mümkün olan Arap kişi adları etraflıca ele alınmayı bekleyen bir alan olarak görülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Adbilim (Onomasiology), Kişi adları bilimi (Antroponim), Ad verme, Ad verme geleneği, Araplarda ad verme.
Kocaeli İlahiyat Dergisi / Kocaeli Theology Journal, 2020
Books by Ahmet Ihsan Dundar
Osmanlı Dönemi Arapça-Türkçe Sözlükleri, Mehmed bin Mustafa Vânî ve Terceme-i Sıhâhı Cevherî Adlı Eseri, 2019
Uploads
Papers by Ahmet Ihsan Dundar
Öz
Bu çalışmada Bursa Uludağ Üniversitesi (BUÜ) İlahiyat Fakültesinde Arapça öğrenimi gören hazırlık sınıfı öğrencilerinin aldıkları derslere karşı geliştirdikleri tutumun çeşitli değişkenler doğrultusunda incelenmesi hedeflenmektedir. Bu inceleme çalışmamızın evreni, BUÜ İlahiyat Fakültesinde 2020-2021 eğitim öğretim yılında Arapça hazırlık sınıfında okuyan 432 öğrenciden oluşmaktadır. Örneklem grubunu ise belirtilen dönemde Arapça hazırlık eğitimi alan öğrencilerden çalışmaya katılan 166 öğrenci oluşmaktadır. Öğrencilerden veri toplanması için tarafımızdan oluşturulan “Kişisel Bilgi Formu” ile Uçar’ın (2013) geliştirdiği “Arapça Dersine Karşı Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Kişisel bilgi formunda öğrenim görülen program, yaş, cinsiyet, daha önce mezun
olunan okul türü, uyruk, ebeveyn eğitim durumu, Arapça özel ders alıp almama, Kur’an hafızlığı durumu, ilahiyat fakültesi tercihi konusundaki isteklilik şeklinde bağımsız değişkenlere yer verilmiştir. Covid-19 pandemi koşulları nedeniyle anket çalışması çevrimiçi olarak uygulanmıştır. Çalışmanın soncunda Bursa Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde Arapça hazırlık sınıfı okuyan öğrencilerin aldıkları dersleri konusunda olumlu tutuma sahip oldukları görülmüştür. Özyeterlilik,
motivasyon, ilgi, mesleki alana yönelik gereklilik, beklenti, kaygı ve gereklilik ve önem olarak yedi farklı alt grup üzerinden incelemede bulunulmuştur. Bağımsız grupların söz konusu alt gruplara göre
incelenmesiyle anlamlı farklılık içeren sonuçlar elde edilmiş alt grupların bulunduğu görülmüştür. Arapça öğretiminin hali hazırdaki durumuna dair bilgi vermesi, geliştirilmesi ve ilerisi için yol göstermesi bakımından doğrudan sahadan alınan verilerle yürütülen bu tür çalışmaların sahanın uzmanları ve ilgilileri açısından fayda sağlayacağı değerlendirilmektedir.
Our study tried to examine what kinds of inspiration the Arabs benefited from in naming people and what factors were affected by them. Considering the history of Arabs spanning nearly fifteen centuries and the wide geography in which they have spread, one can imagine how wide the subject of personal names has been. For this reason, we tried to examine the issue with the Arabs in the pre-Islamic period. Arab personal names, which can be studied by various disciplines, including linguistics, are seen as a field that awaits detailed consideration.
Öz
Herhangi bir dilin kökeni, o dilde var olan kelimelerin hangi etkenler altında ve nasıl ortaya çıktığı konusu öteden beri araştırmacıların ilgisini çekmiştir. Merak uyandıran ve çeşitli yorumlar getirilen bu konu tabiatıyla özel adları da kapsamaktadır. Ad verme olgusu, insanoğlunun kendi tarihi kadar eskilere uzanmaktadır. Bu kapsamda çeşitli varlıklara özel adlar verirken insanoğlu çok sayıda ilham kaynağından yararlanmış, çeşitli faktörlerin etkisinde kalmıştır. Kişilere ad vermede dayanılan ilham kaynakları, takip edilen yöntemler topluma, toplumu oluşturan daha küçük birimlere, inançlara, etnik yapılara vs. göre değişiklik göstermektedir.
Çalışmamızda Arapların kişilere ad verme konusunda ne tür ilham kaynaklarından istifade ettiklerini, ne gibi faktörlerden etkilendiklerini incelemeye çalıştık. Arapların yaklaşık on beş asırlık bir süreyi kapsayan tarihleri ve yayılmış oldukları geniş coğrafya göz önünde bulundurulduğunda kişi adları konusunun ne denli geniş boyutlara sahip olduğu tahayyül edilebilir. Bu nedenle konuyu İslam öncesi dönemdeki Araplar özelinde incelemeye gayret ettik. Dilbilim de dâhil olmak üzere çeşitli bilim dallarınca incelenmesi mümkün olan Arap kişi adları etraflıca ele alınmayı bekleyen bir alan olarak görülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Adbilim (Onomasiology), Kişi adları bilimi (Antroponim), Ad verme, Ad verme geleneği, Araplarda ad verme.
Books by Ahmet Ihsan Dundar
Öz
Bu çalışmada Bursa Uludağ Üniversitesi (BUÜ) İlahiyat Fakültesinde Arapça öğrenimi gören hazırlık sınıfı öğrencilerinin aldıkları derslere karşı geliştirdikleri tutumun çeşitli değişkenler doğrultusunda incelenmesi hedeflenmektedir. Bu inceleme çalışmamızın evreni, BUÜ İlahiyat Fakültesinde 2020-2021 eğitim öğretim yılında Arapça hazırlık sınıfında okuyan 432 öğrenciden oluşmaktadır. Örneklem grubunu ise belirtilen dönemde Arapça hazırlık eğitimi alan öğrencilerden çalışmaya katılan 166 öğrenci oluşmaktadır. Öğrencilerden veri toplanması için tarafımızdan oluşturulan “Kişisel Bilgi Formu” ile Uçar’ın (2013) geliştirdiği “Arapça Dersine Karşı Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Kişisel bilgi formunda öğrenim görülen program, yaş, cinsiyet, daha önce mezun
olunan okul türü, uyruk, ebeveyn eğitim durumu, Arapça özel ders alıp almama, Kur’an hafızlığı durumu, ilahiyat fakültesi tercihi konusundaki isteklilik şeklinde bağımsız değişkenlere yer verilmiştir. Covid-19 pandemi koşulları nedeniyle anket çalışması çevrimiçi olarak uygulanmıştır. Çalışmanın soncunda Bursa Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde Arapça hazırlık sınıfı okuyan öğrencilerin aldıkları dersleri konusunda olumlu tutuma sahip oldukları görülmüştür. Özyeterlilik,
motivasyon, ilgi, mesleki alana yönelik gereklilik, beklenti, kaygı ve gereklilik ve önem olarak yedi farklı alt grup üzerinden incelemede bulunulmuştur. Bağımsız grupların söz konusu alt gruplara göre
incelenmesiyle anlamlı farklılık içeren sonuçlar elde edilmiş alt grupların bulunduğu görülmüştür. Arapça öğretiminin hali hazırdaki durumuna dair bilgi vermesi, geliştirilmesi ve ilerisi için yol göstermesi bakımından doğrudan sahadan alınan verilerle yürütülen bu tür çalışmaların sahanın uzmanları ve ilgilileri açısından fayda sağlayacağı değerlendirilmektedir.
Our study tried to examine what kinds of inspiration the Arabs benefited from in naming people and what factors were affected by them. Considering the history of Arabs spanning nearly fifteen centuries and the wide geography in which they have spread, one can imagine how wide the subject of personal names has been. For this reason, we tried to examine the issue with the Arabs in the pre-Islamic period. Arab personal names, which can be studied by various disciplines, including linguistics, are seen as a field that awaits detailed consideration.
Öz
Herhangi bir dilin kökeni, o dilde var olan kelimelerin hangi etkenler altında ve nasıl ortaya çıktığı konusu öteden beri araştırmacıların ilgisini çekmiştir. Merak uyandıran ve çeşitli yorumlar getirilen bu konu tabiatıyla özel adları da kapsamaktadır. Ad verme olgusu, insanoğlunun kendi tarihi kadar eskilere uzanmaktadır. Bu kapsamda çeşitli varlıklara özel adlar verirken insanoğlu çok sayıda ilham kaynağından yararlanmış, çeşitli faktörlerin etkisinde kalmıştır. Kişilere ad vermede dayanılan ilham kaynakları, takip edilen yöntemler topluma, toplumu oluşturan daha küçük birimlere, inançlara, etnik yapılara vs. göre değişiklik göstermektedir.
Çalışmamızda Arapların kişilere ad verme konusunda ne tür ilham kaynaklarından istifade ettiklerini, ne gibi faktörlerden etkilendiklerini incelemeye çalıştık. Arapların yaklaşık on beş asırlık bir süreyi kapsayan tarihleri ve yayılmış oldukları geniş coğrafya göz önünde bulundurulduğunda kişi adları konusunun ne denli geniş boyutlara sahip olduğu tahayyül edilebilir. Bu nedenle konuyu İslam öncesi dönemdeki Araplar özelinde incelemeye gayret ettik. Dilbilim de dâhil olmak üzere çeşitli bilim dallarınca incelenmesi mümkün olan Arap kişi adları etraflıca ele alınmayı bekleyen bir alan olarak görülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Adbilim (Onomasiology), Kişi adları bilimi (Antroponim), Ad verme, Ad verme geleneği, Araplarda ad verme.