Piano

Piano
Piano
	Ti gran piano (kanigid ken ti maysa a nakatakder a piano (kanawan)
Instrumento ti teklado
Pannakaidasig iti Hornbostel–Sachs	314.122-4-8; (Simple a kordopono nga addaan iti teklado nga ipauni dagiti martilio)
Inbentor	Bartolomeo Cristofori
Naparang-ay	Nasapa a maika-18 a siglo
Sakup ti panagtokar

Ti piano ket instrumento ti musika a maay-ayam nga agusar ti teklado. Daytoy ket kaaduan a maus-usar iti klasikal ken musika a jazz para kadagiti solo panagpabuya, grupo a panag-usar, musika ti kamara ken akompania ken para iti panagpartuat ken ensayo. Urayno ti piano ket saan a nalaka a mabagkat ken masansan a nangina, ti bersatilidadna ket kadayegna ket nakaaramid daytoy ti maysa kadagiti kaaduan a naamammuan nga intrumento ti musika iti lubong.

Ti piano ket kadawyan nga adaan iti kayo a kaha a mangpalikmut ti kaha ti aweng ken dagiti metal a a kuerdas. Dagiti metal a kuerdas ket mapuntaan (babaen dagiti akin-uneg a naikabit a muton ti kayo) no dagiti tekla ket maipababa a mapandagan. Ngem no ti naisangayan a tekla ket ibbatan ti agpiano, ti panagpigerger ti kuerdas ket agsardengto, ken kanungpalan a mangpasardeng ti uni nga araramiden dayta a tekla. Ti nota ket mabalin a maipaatiddog babaen ti panag-usar kadagiti pedal (kadawyan a dagiti piano ket addaan kadagiti dua wenno tallo a pedal) a naikabit iti bababa ti piano iti asideg ti saka ti agpiano.

Ti panagpandag ti tekla iti teklado ti piano ket gapuanan ti nataparan a (kadawyan nga iti pieltro) a martilio ti mangpunta kadagiti paslep a kuerdas. Dagiti martilio ket agballatekda, ken dagiti kuerdas ket agtuloyda nga agpigerger iti bukodda a prekuensia ti aweng.^[1] Dagitoy a panagpigerger ket maipan babaen ti rangtay iti kaha ti aweng a nasaysayaat a panangisilpo ti akostika nga enerhia iti angin. Napigpigsanto ti uni ngem ti dagus a mapataud dagiti kuerdas. No maibbatan ti kuerdas, ti apagador ket mangpasardeng ti panagpigerger ken uni ti kuerdas.

Ti balikas a piano ket naipangyababaan manipud ti porma ti pianoforte (PF), ti Italiano a balikas paara it intrumento (a nagtaud met manipud kadagiti dati a termino ti gravicembalo col piano e forte ken fortepiano). Dagiti Italiano a termino ti musika iti piano ken forte ket mangibaga ti "naalumaymay" ken "napigsa",^[2] iti daytoy a kontesto a mangibagbaga kadagiti paggigiddiatan iti kapigsa ti uni a patauden ti instrumento a maisungbat iti sag-id kadagiti tekla ti agpiano: ti kinapardas ti panagpandag ti tekla, kapigsa ti puersa a panagpunta ti martilio kadagiti kuerdas, ket napigpigsanto ti uni iti nota a mapataud.

Dagiti nagibasaran

^ Kiehl, John (2011). "Hammer Time". Wolfram Demonstrations Project [Panangipakita a Gandat ti Wolfram] (iti Ingles).
^ Scholes, Percy A. (1975) [10th edition first published 1970]. Ward, John Owen (ed.). The Oxford Companion to Music [Oxford a Kakuyog iti Musika] (iti Ingles) (Maikasangapulo nga ed.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-311306-6.

Dagiti akinruar a silpo

Dagiti midia a mainaig iti Piano iti Wikimedia Commons

Daytoy nga artikulo dagiti nangruna nga artikulo ket pungol. Makatulongka iti Wikipedia babaen ti panagnayon iti daytoy.

[1] Kiehl, John (2011). "Hammer Time". Wolfram Demonstrations Project [Panangipakita a Gandat ti Wolfram] (iti Ingles).

[2] Scholes, Percy A. (1975) [10th edition first published 1970]. Ward, John Owen (ed.). The Oxford Companion to Music [Oxford a Kakuyog iti Musika] (iti Ingles) (Maikasangapulo nga ed.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-311306-6.

[1]

[2]