Daan a Lubong
Ti Daan a Lubong ket buklen ti Aprika, Europa, ken Asia, ken kolektibo a naikeddeng a kas paset ti lubong nga ammo dagiti Europeano, Aprikano ken dagiti Taga-Asia sakbay ti pannakaiyammo ti Europeano iti Kaamerikaan.[1] Daytoy ket naus-usar iti konteksto iti, ken maigiddiat iti, Baro a Lubong (a buklen ti Amianan ken Abagatan nga Amerika[2] ken ti Oceania).
Etimolohia
[urnosen | urnosen ti taudan]Iti kontesto iti arkeolohia ken ti pakasaritaan ti lubong, ti termino a "Daan a Lubong" ket mangiraman kadagiti paset ti lubong nga ddaan idi iti (saan a dagus) kultural a pannakaiyammo manipud iti Panawen ti Bronse ken dagiti simmaruno, ken nagresultaan iti maipada a panagdur-as kadagiti nasapa a sibilisasion, ken kaaduan kadagiti kalalainganna a sona iti agarup a baetan dagiti paralelo ti maika-45 ken maika-25, iti lugar ti Mediteraneo, Mesopotamia, Persiano a banak, India ken Tsina. Dagitoy a rehion ken naisilpoda idi babaen ti Kalsada Seda iti dalan ti panagtagilako, ken addaan dagitoy ti nalawag a panawen ti Panawe ti Landok kalpasan ti Panawen ti Bronse. Kadagiti kultural a termino, ti Panawen ti Landok ket kinuyog idi ti makunkuna a Panawen ti Aksis, a mangibagbaga kadagiti panagdur-as iti kultura, pilosopia ken relihion a kanungpalan a nakaiturongan iti irurumsua ti historikal nga Akinlaud (Helenismo, "klasikal"), Akindaya (Soroastrianismo ken Abrahamiko) ken ti Adayo a Daya iti (Hinduismo, Budismo, Konpusianismo, Taoismo) a lubong ti kultura.
Pakasaritaan
[urnosen | urnosen ti taudan]Ti konsepto dagiti tallo a kontinente iti Daan a Lubong, babaen ti Asia, Aprika, Europa ket mabalin pay a masurotan iti klasiko a kina-ugma. Dagiti pagbeddenganda ken inpalawag babaen ni Ptolomeo ken dagiti dadduma pay a heograpo iti kina-ugma ket naawisda kadagiti igid ti karayan ti Nilo ken Don. Daytoy a panangipalawag ket nagtultuloy nga impluensial kadagiti amin a paset ti Tengnga a Panpanawen (kitaen ti mapa ti T ken O) ken ti Nasapa a moderno a paset ti panawen.
Sabali a nagnagan
[urnosen | urnosen ti taudan]Ti nangruna a daga ti Apro-Eurasia (malaksid dagiti isla a kas ti Isla ti Britaniko, Hapon, Sri Lanka, Madagascar ken ti Purpuro Malayo) ket naibagbaga idin a kas ti Isla ti Lubong. (Ti termino ket mabalin nga inaramid babaen ni Apo Halford John Mackinder iti The Geographical Pivot of History.[3])
Ti rehion ti Daan a Lubong ket maipada iti Midgard iti Sasao a Hermaniko, a naipadaya a kas ti Tengnga a daga kadagiti pantasia a sinursurat ni J. R. R. Tolkien.
Kitaen pay
[urnosen | urnosen ti taudan]Dagiti nagibasaran
[urnosen | urnosen ti taudan]- ^ "Definition of Old World". Oxford Dictionaries. Oxford University Press. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2014-11-08. Naala idi 2 Abril 2013.
- ^ "New world – definition". Merriam-Webster Dictionary. Naala idi 2 Abril 2013.
- ^ Kitaen ti Francis P. Sempa, Mackinder's World Naiyarkibo 2016-03-03 iti Wayback Machine
| |||||||||
| |||||||||
Kitaen pay ti Dagiti rehion iti lubong | |||||||||
