Bantay Natib
| Bantay Natib | |
|---|---|
 Ti Bantay Natib a kas nakitkita iti laud-abagatan-laud | |
| Kangatuan a punto | |
| Kangato | 1,253 m (4,111 ft) [1] |
| Nagsasabtan | 14°43′N 120°24′E / 14.72°N 120.40°ENagsasabtan: 14°43′N 120°24′E / 14.72°N 120.40°E |
| Heograpia | |
  Bantay Natib Mapa ti Filipinas | |
| Lokasion | Bataan, Filipinas |
| Nagannak | Banbantay ti Zambales |
| Heolohia | |
| Tawen ti bato | Piloseno aginggana iti Pleistoseno[1] |
| Kita ti bantay | Estratobulkan-Kaldera |
| Arko/barikes | Lineamento ti Lumaud a Bataan |
| Naudi a bimtak | Di ammo, kar. akin-ngato a Pleistoseno aginggana ti Holoseno |
Ti Bantay Natib ket malmalmeng a bulkan ken kompleks a kaldera a mabirukan idiay probinsia ti Bataan iti akinlaud nga Isla ti Luzon, Filipinas. Ti kompleks ti bulkan ket sakupenna ti akin-abagatan a paset ti Peninsula ti Bataan . Ti bantay ken ti asideg a kaarrubayanna ket nasalakniban a lugar nga immuna a nairangarang a kas ti Nailian a Parke ti Bataan idi 1945.[2][3]
Dagiti pisikal a langa
[urnosen | urnosen ti taudan]Ti Bantay Natib ket estratobulkan a kita ti bulkan a mabirukan iti daya ti 6-babaen-ti-7-kilometro (3.7 babaen ti 4.3 mi) agsukog iti belota a Kaldera Natib, ken silulukat iti amianan a laud. Ti mabirukan iti daya ti Bantay Natib ket ti basbassit a 2-kilometro (1.2 mi) iti kalawa a Kaldera Pasukulan.[3] Ti Bantay Natib ket isu ti kangatuan a pantok iti kaldera nga addaan iti kangato iti 1,253 metro (4,111 ft) asl, ken ti kompleks ti kaldera ket addaan iti dagup a diametro ti baba iti 26 kilometro (16 mi).[4]
Dagiti panagbettak
[urnosen | urnosen ti taudan]Awan ti naipakasaritaan a panagbettak iti kaunegan ti kompleks ti kaldera ti Bantay. Dagiti panagad-adal idi 1991 (Panum ken ni Rayem) ket nangipakpakita a ti kinaudi a panagbettak ket mabalin nga idi Holoseno aginggana iti akin-ngato a Pleistoseno.[1] Ti maysa a nasapsapa a panagadal idi 1971 (Dagiti Serbisio ti Ebasco ) ket nangipetsa kadagiti produkto ti panagbettak iti nagbaetan ti 69,000 +/- 27,000 a tawtawen.[1] Ti kinaudi a panagadal babaen ni Dr. Kevin Rodolfo iti Departamento ti Daga ken dagiti Enbironmental a Siensia idiay Unibersidad ti Illinois iti Chicago, ket nangikabil ti kinaudi a panagbettak ti Banatay Natib iti nagbaetan ti 11,000 ken 18,000 a tawtawen kalpasan ti panagadal ti prehistoriko a piroklastiko nga ayus manipud iti bulkan a simrek iti Luek Subic idiay probinsia ti Zambales.[5]
Ti agdama nga aktibidad ti Bantay Natib ket babaen dagiti lima a termal a lugar. Dagiti napudot nga ubbog iti kaldera ti Natib ket ti Asin,[1] Mamot, Tigulangin, Uyong ken dagiti ubbog ti Paipit. Dagiti napudot nga ubbog ket sumakopda kadagiti temperatura manipud iti 30-56°C, ng addan dagiti nababa panagayus, ken neutral aginggana ti bassit nga alkalina a maiparuar a danum.[4]
Ti Instituto ti Filipinas iti Bulkanolohia ken Sismolohia (PHIVOLCS) ket ilistana ti Bantay Natib a kas mabalin nga aktibo a bulkan.[4]
Heolohia
[urnosen | urnosen ti taudan]Dagiti bato a mabirukan idiay Bantay Natib ket kaaduan a biotita, hornblenda, andesita, agturturong dagiti dasita nga ayus ken dagiti dasitiko tufo, ken kapadpada met ti Bantay Mariveles, ti akin-abagatan a gudua ti Peninsula ti Bataan.[4][6]
Ti Bantay Natib ket paset ti bulkaniko a barikes ti Lineamento ti Lumaud a Bataan a mangiraman ti aktibo a Bantay Pinatubo.[7]
Kitaen pay
[urnosen | urnosen ti taudan]- Listaan dagiti aktibo a bulkan ti Filipinas
- Listaan dagiti mabalin nga aktibo a bulkan ti Filipinas
- Listaan dagiti di aktibo a bulkan ti Filipinas
- Singsing ti Apuy ti Pasipiko
Dagiti nagibasaran
[urnosen | urnosen ti taudan]- ^ a b c d e f "Natib". Programa ti Global a Bulkanismo (iti Ingles). Instituto ti Smithsoniano. Naala idi 2008-12-02.
- ^ "Nasalakniban a Luglugar iti Rehion 3" Naiyarkibo 2014-01-09 iti Wayback Machine. Nasalakniban a Luglugar ken Opisna ti Kaatapan ti Filipinas . Naala idi 2012-02-21.
- ^ a b Bantay Natib" Naiyarkibo 2011-02-04 iti Wayback Machine. Bataan...Agpungpungtot a Peninsula. Naala idi 2012-02-21.
- ^ a b c d "Natib" Naiyarkibo 2011-10-05 iti Wayback Machine. Instituto ti Filipinas iti Bulkanolohia ken Sismolohia. Naala idi 2012-02-21.
- ^ Cherry (2012-02-03). "Ipreserba ti Bantay Natib ti Bataan". MyBataan.com. Naalaidi 2012-02-21.
- ^ "Mariveles" Naiyarkibo 2011-10-05 iti Wayback Machine. Instituto ti Filipinas iti Bulkanolohia ken Sismolohia. Naala idi2012-02-21.
- ^ "Pinatubo Volcano" Naiyarkibo 2009-01-29 iti Wayback Machine. Instituto ti Filipinas iti Bulkanolohia ken Sismolohia. Naala idi 2012-02-21.