«ΧΑΪΔΑΡΙ 3.30 αποδράσατε» ταινία του 1967
Έρευνα – παρουσίαση: Κώστας Φωτεινάκης
Από την αρχή θέλω να υπογραμμίσω ότι η παρουσίαση της ταινίας «ΧΑΪΔΑΡΙ 3.30 αποδράσατε» γίνεται για λόγους ιστορικής καταγραφής και όχι για λόγους προβολής. Ιστορικά, πολιτικά, κινηματογραφικά δεν την κρίνω ως καλή ταινία.
H ταινία «ΧΑΪΔΑΡΙ 3.30 αποδράσατε» γυρίστηκε σε σκηνοθεσία Ηλία Μαχαίρα και σε σενάριο του λογοτέχνη Αλέξη Πάρνη. Σύμφωνα με το διαφημιστικό έντυπο της εποχής «η ταινία γυρίστηκε στα ίδια μέρη που πότισαν με το αίμα τους χιλιάδες Έλληνες πατριώται. ΧΑΪΔΑΡΙ - Το Νταχάου της ΕΛΛΑΔΟΣ. ΜΑΝΤΡΑ – ΣΚΟΠΕΥΤΗΡΙΟ – ΜΕΡΛΙΝ. ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ αι ΕΝΟΠΛΟΙ ΔΥΝΑΜΕΙΣ…».
Η υπόθεση του έργου σύμφωνα με το διαθέσιμο διαφημιστικό φυλλάδιο: «Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, οι γερμανικές δυνάμεις συλλαμβάνουν και φυλακίζουν στο Χαϊδάρι τον αρχηγό της Αντίστασης συνταγματάρχη Γρηγορίου (Λαυρέντης Διανέλλος). Οι αντιστασιακοί οργανώνουν με κάθε λεπτομέρεια την απόδρασή του.»
ΣΧΟΛΙΑ:
1- Με βάση τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας, κυρίως βιβλία και αφηγήσεις, εκτιμώ ότι η υπόθεση του έργου είναι φανταστική και δεν βασίζεται σε κανένα ιστορικό γεγονός.
2- O τίτλος της ταινίας «ΧΑΪΔΑΡΙ» χρησιμοποιήθηκε προφανώς για επικοινωνιακούς λόγους, για να συγκεντρώσει το ενδιαφέρον των θεατών, μιας και το Χαϊδάρι ήταν Πανελληνίως γνωστό ως Στρατόπεδο Συγκέντρωσης και βασανιστηρίων στην περίοδο της Κατοχής. Υπογραμμίζω ότι το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας εξελίσσεται στο Πέραμα.
3- Στην πραγματική Αντίσταση δεν υπήρξε κανένας αρχηγός συνταγματάρχης που να δρα μόνος του στον αέρα. Όσοι στρατιωτικοί συμμετείχαν στην Αντίσταση κατά των Γερμανών δρούσαν μέσα από τις γραμμές των Αντιστασιακών Οργανώσεων, κυρίως του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ (Σαράφης κ.ά), ΕΔΕΣ (Ζέρβας κ.ά)μ ΕΚΚΑ (Ψαρρός(.
Διάρκεια ταινίας: 140 λεπτά
Παίζουν οι ηθοποιοί: Μάρλεν Παπούλια (γυναίκα του σκηνοθέτη Ηλία Μαχαίρα, στο ρόλο της Μαρίας), Κώστας Κακαβάς (Διαμαντής), Στέφανος Στρατηγός (ταγματάρχης Στεφάνου), Λαυρέντης Διανέλλος (συνταγματάρχης Γρηγορίου), Σταύρος Χριστοφορίδης (ταγματάρχης Keller) και άλλοι 30 ηθοποιοί.
Η ταινία σύμφωνα με τα στοιχεία που διαθέτω μπορεί να προβλήθηκε στους κινηματογράφους την 1.1.1967 (ίσως λίγο πριν από τη χούντα αλλά δεν συνάντησε εμπόδια από τους πραξικοπηματίες αφού δεν υπήρχε καμία αναφορά στον ΕΑΜ – ΕΛΑΣ ή σε άλλες αντιστασιακές οργανώσεις) έκοψε 73.135 εισιτήρια και ήρθε 63η ανάμεσα στις 99 ταινίες της χρονιάς.
Πληροφορίες για το σκηνοθέτη Ηλία Μαχαίρα: Σύμφωνα με τις συνεντεύξεις του ίδιου του σκηνοθέτη που διαβάσαμε, τοποθετεί τον εαυτό του στο πολιτικό χώρο της δεξιάς. Ο σκηνοθέτης γύρισε 32 ταινίες και 30 – 40 βίντεο και εκτός από το «ΧΑΪΔΑΡΙ 3.30 αποδράσατε» έχει γυρίσει και τις εξής θεωρούμενες πατριωτικές ταινίες: «Ο Προδότης» (1967), «Γοργοπόταμος» (1968) «Ο Δοσίλογος» (1968) και ο «Γράμμος» (1971)....
Πληροφορίες για το σεναριογράφο Αλέξη Πάρνη (πραγματικό όνομα Σωτήρης Λεωνιδάκης): Ο λογοτέχνης, σεναριογράφος Αλέξης Πάρνης είναι γνωστός από την ταινία «Κύπρος – το νησί της Αφροδίτης», 1971, σε σκηνοθεσία του Γιώργου Σκαλενάκη, με κορυφαία ηθοποιό την Κατίνα Παξινού. «Το νησί της Αφροδίτης» ανέβηκε αρχικά ως θεατρικό έργο σε 130 θέατρα της πρώην ΕΣΣΔ το 1959. Στη συνέντευξη που είχε δώσει ο Αλέξης Πάρνης στην εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ το «Νησί της Αφροδίτης» αναφέρεται ότι ανέβηκε στην Ελλάδα το '63. Έναν χρόνο πριν, είχαν επισκεφθεί τη Μόσχα ο Γ.Θεοτοκάς, ο Α.Εμπειρίκος και ο Ο.Ελύτης και είχαν προσκαλέσει τον Πάρνη στην Ελλάδα για την πρεμιέρα. Πρόσκληση που έγινε αφορμή για τον επαναπατρισμό του, σύμφωνα με την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 25.10.2009.
Ο Αλέξης Πάρνης συμμετείχε στον ΕΛΑΣ, στο ΔΣΕ και στη συνέχεια έζησε ως πολιτικός πρόσφυγας στη Τασκένδη κ.ά. Επαναπατρίστηκε στην Ελλάδα το 1963. Το σενάριο της ταινίας «ΧΑΪΔΑΡΙ 3.30 αποδράσατε» ή ήταν πραγματικά αδύναμο και ανιστόρητο με ευθύνη του Αλέξη Πάρνη ή κακοποιήθηκε από το σκηνοθέτη Ηλία Μαχαίρα, ή μπορεί και τα δύο.
Έρευνα - παρουσίαση: Κώστας Φωτεινάκης
Πηγές: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (25.10.2009), Ελεύθερος Κόσμος (27.08.2016), ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ, ΜΑΝΙVOICE, ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ (01.09.2012), RETROMANIAX
ΠΡΟΣΘΗΚΗ 23 Μαΐου 2024 - ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ
Ο Αλέξης Πάρνης πέθανε τον Μάρτιο του 2023, πλήρης ημερών, σε ηλικία 99 ετών.
Περισσότερα για το πλούσιο έργο του:
ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ - Επικήδειος του Στέλιου Ελληνιάδη [
ΕΔΩ],
Νίκος Σαραντάκος [
ΕΔΩ] - απόσπασμα από Ν.Σ. "...Μετά την καθαίρεση του Ζαχαριάδη αρνήθηκε να τον αποκηρύξει. Έμεινε πιστός φίλος του και μάλιστα κρατούσε τον Σήφη, τον γιο του, όταν ο Ζαχαριάδης βρισκόταν εξορία στο δασαρχείο του Μποροβίτσι (πριν από το Σουργκούτ). Αυτά τα έχει διηγηθεί ο ίδιος στο βιβλίο του «Γεια χαρά Νίκος», που το έχουμε παρουσιάσει
κι εδώ..."
Από τα ανωτέρω και μετά από μια δεύτερη σκέψη αναθεωρώ την αρχική υπόθεση ότι "Το σενάριο της ταινίας «ΧΑΪΔΑΡΙ 3.30 αποδράσατε» ή ήταν πραγματικά αδύναμο και ανιστόρητο με ευθύνη του Αλέξη Πάρνη ή κακοποιήθηκε από το σκηνοθέτη Ηλία Μαχαίρα, ή μπορεί και τα δύο."
Αναθεωρώ την αρχική υπόθεση για την ευθύνη του Αλέξη Πάρνη, και αφήνω το θέμα ανοικτό για μελλοντικούς ερευνητές.
Κώστας Φωτεινάκης 23.05.2024
