Tembang Gambuh

Unduh sebagai pdf atau txt
Unduh sebagai pdf atau txt
Anda di halaman 1dari 2

MATERI AJAR

A. Pangertene tembang macapat Gambuh


Tembang macapat inggih menika wujud tembang Jawa ingkang ugi dipunsebat
tembang alit.
Guru gatra, guru wilangan, lan guru lagu.
1. Guru gatra yaiku cacahing gatra saben sapada.
2. Guru wilangan yaiku cacahing wanda saben sagatra.
3. Guru lagu yaiku tibaning swara ing pungkasaning gatra.
Guru gatra, guru wilangan, dan guru lagu tembang macapat
1. Gambuh 4 gatra: 12u, 6a, 8i, 12a
2. Megatruh 5 gatra: 7u, 10u, 12i, 8u, 8o
3. Durma 7 gatra:12a, 7i, 6a, 7a, 8i, 5a, 7i
4. Pangkur 7 gatra: 8a, 11i, 8u, 7a, 12u, 8a, 8i
5. Mijil 6 gatra: 10i, 6o, 10e, 10i, 6i, 6u
6. Sinom 9 gatra: 8a, 8i, 8a, 8i, 7i, 8u, 7a, 8i, 12a
7. Kinanthi 6 gatra: 8u, 8i, 8a, 8i, 8a, 8i
8. Asmarandhana 7 gatra: 8i, 8a, 8e, 8a, 8a, 8u, 8a
9. Dandhanggula 10 gatra: 10i, 10a, 8e, 7u, 9i, 7a, 6u, 8a, 12i, 7a
10. Megatruh 5 gatra: 12u, 8i, 8u, 8i, 8o
11. Maskumambang 4 gatra: 12i, 6a, 8i, 8a

Gambuh iku tambuh, embuh, kambuh, jumbuh lan tembung kang awanda mbuh.
Tegese Lanteh. Anggitane Natapraja. Kacarita mula bukane tembang iki lelagon
gandarwa (raseksa) ing jaman Mataram. Digunakake kanggo menehi ngelmu kang
kukuh bakuh (tegas/galak).

B. Pathokan tembang Gambuh


GAMBUH
Guru wilangan Guru lagu Guru gatra
7 u
10 u
12 i 5
8 u
8 o
C. Watak tembang Gambuh
Watake tembang Gambuh iku grapyak, sumanak, mula cocok kanggo ngandharake
bab-bab asipat paseduluran, pitutur, piwulang, kekarepan.

D. Makna tembang Gambuh


Miturut maknane, tembang Gambuh iku nggambarake watak pawongan kang
ngancik dewasa utawa pribadi kang sansaya dewasa, mula isa njumbuhake kabutuhan
lair lan batin, kluwarga lan masarakat, pribadi karo Gusti. Tembang iki menehi pitutur,
anggenah-nggenahake utawa tansah menehi pangerten. Pancen lumrahe piyayi sepuh
tansah isa njumbuhake panguripane lan seneng aweh pitutur marang anak putu, patrap
lan pangucap isa nyawiji, panguripane ayem tentrem lan ora bot sisih. Makna sawijine
sawise omah-omah kudu padha ngertine, asah asih asuh marang sawenehe kabutuhan,
tanggung jawab lan perkara ing sajroning kluwarga kang saya abot lan maneka warna.

E. Tuladha tembang Gambuh


3 5 5 5 5 3 56
sa- mêng- ko ing- sun tu- tur

6 5 3 2 2 3 5 5 3 56
sêm- Bah ca- Tur su- pa- ya lu- mun- tur

3 2 6 12 2 2 2 2 3 1 6 1
dhi- Ngin ra- Ga cip- ta ji- wa ra- sa ka- ki

1 2 2 2 3 1 2 3
Ing ko- no la- mun kê- tê- mu

3 5 6 5 3 23 1 2
tan- Dha nu- gra- ha- ning Ma- non

F. Teknik penulisan tembang Gambuh


a. Temtokna lan tulisen ngenani gagasan apa sing arep kogawe tembang, saengga
bisa mangerteni wewatakane.
b. Temtokno tembang apa sing arep kogawe.
c. Tulisen guru gatra, guru wilangan, lan guru lagune.
d. Gawea ukara-ukara (kalimat ) kang selaras karo paugerane tembang macapat.
e. Titinen maneh tembung-tembunge, lan ukara-ukara kang kogawe mau kudu
cocok karo paugerane tembang sing kokgawe

Anda mungkin juga menyukai