Ռուպիքս Քիւպ

Ռուպիքս Քիւպ (անգլերէն՝ Rubik's Cube), Ռուպիքս քիւպ խաղը հնարուած է Հունգարիոյ մէջ^[1]։ Եռաչափ ձերային գլուխկոտրուկ-խորանարդ մըն է, որը հունկարացի քանդակագործ եւ ճարտարապետութեան մասնագէտ Էրնէօ Ռուպիք (հունգարերէն՝ Ernő Rubik) ստեղծած է 1974-ին^[2]։

Սկզբնական շրջանին խորանարդը կը կոչուէր կախարդական խորանարդ (հունգարերէն՝ bűvös kocka)։ 1980-ին Ռուպիքի կողմէն ստանալով արտոնագիր՝ ամերիկեան Ideal Toy Company խաղալիքներ պատրաստող ընկերութիւնը կ'սկսի Ռուպիքս քիւպներ արտադրելու գործընթացին^[3], իսկ որոշ ժամանակի ընթացքին, խաղալիքը Գերմանիոյ մէջ մրցանակ կը շահի (տարուայ լաւագույն գերմանական խաղալիք)։ 2009 Յունուարին, աշխարհի չորս կողմերը կը վաճառուի 350 միլիոն օրինակ Ռուպիքի խորանարդներ^[4]^[5], եւ ատոր շնորհիւ այն դարձած էր թիւ մէկ խճանկարային խաղը^[6]^[7] եւ, ընդհանրապէս՝ աշխարհի մէջ թիւ մեկ խաղալիքը։^[8]

Դասական ռուպիքս քիւպներու խորանարդերը ունեն 3×3×3 չափսերը եւ հաւասարապէս կը կրեն խորանարդի վեց գոյները, սովորաբար՝ ճերմակ, կարմիր, կապոյտ, նարնջագոյն, կանաչ, եւ դեղին)։^[9] Անոր մեքենականութիւնը այնպէս մըն է, որ հնարաւոր է խորանարդի բոլոր երեսները հանգիստ կերպով պտտեցնել։ Խաղը աւարտելու (լուծելու) համար պէտք է այնպէս մը ընել, որ խորանարդի իւրաքանչիւր երես ունենա համասեռ գոյն։

Մրցանիշներ

Դասական 3×3×3 ռուպիքս քիւպներու ամենաարագ հաւաքումը գրանցուած է 6 Մայիս 2018 թուականին՝ Քամպոճային մէջ: Անիկա աւստրալացի 22 տարեկան Ֆելիք Զեմտեկսը մրցանիշային 4.22 երկվայրկեանի^[10]^[11] հաւքած է:

Արտաքին յղումներ

Աղբիւրներ

↑ «anhavadali-4»։ Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon) (en-US)։ արտագրուած է՝ 2021-12-02
↑ Ուիլիըմ Ֆոթերինկեմ (2007)։ Ֆոթերինկեմի մարզական ժամանակները։ «Անովա բուքս»։ էջ 50։ ISBN 1-86105-953-1
↑ Տայինթիթ Ճոն (1994)։ Կենսագրական հանրագիտարան գիտնականներու համար։ Բրիստոլ: Ֆիզիքային համալսարան։ էջ 771։ ISBN 0-7503-0287-9
↑ Ուիլիըմ Լի Ատամս (2009-01-28)։ «Ռուպիքի Խորանարդ. խճանկարային հաջողութիւն»։ Թայմ ամսագիր։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2009-02-01-ին։ արտագրուած է՝ 2009 թ․ փետրվարի 5
↑ Ալիսթար Ճէյմիսոն (2009-01-31)։ «Ռուպիքի խորանարդը 360»։ The Daily Telegraph (London)։ արտագրուած է՝ 2009 թ․ փետրվարի 5
↑ «eGames, Mindscape Put International Twist On Rubik's Cube PC Game»։ Reuters։ 2008-02-06։ արտագրուած է՝ 2009 թ․ փետրվարի 6
↑ Marshall, Ray. Ռուպիքի մարտահրաւերը. Օգոստոս 15, 2005.
↑ «Ռուպիքի խորանարդն արդէն 25 տարեկան է»։ Ինտեփենտենթ (London)։ 2007-08-16։ արտագրուած է՝ Փետրուար 6, 2009
↑ Մայքլ Դեմփսի (1988)։ Կը մեծնանք գիտութեանն համընթաց։ Լոնտոն: Մարշալ Քաւենտիշ։ էջ 1245։ ISBN 0-8747-5841-6
↑ Քիւպի Համաշխարհային Ընկերակցութիւն 3×3×3 Խորանարդի Պաշտօնական Արդիւնքներ Archived 2018-06-12 at the Wayback Machine. (անգլերէն)
↑ Mail.Ru Ռուպիքս Քիւպի Հաւաքման Նոր Մրցանիշ Սահմանուած է (ռուս.)

[1] «anhavadali-4»։ Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon) (en-US)։ արտագրուած է՝ 2021-12-02

[sporting-2] Ուիլիըմ Ֆոթերինկեմ (2007)։ Ֆոթերինկեմի մարզական ժամանակները։ «Անովա բուքս»։ էջ 50։ ISBN 1-86105-953-1

[encsci-3] Տայինթիթ Ճոն (1994)։ Կենսագրական հանրագիտարան գիտնականներու համար։ Բրիստոլ: Ֆիզիքային համալսարան։ էջ 771։ ISBN 0-7503-0287-9

[4] Ուիլիըմ Լի Ատամս (2009-01-28)։ «Ռուպիքի Խորանարդ. խճանկարային հաջողութիւն»։ Թայմ ամսագիր։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2009-02-01-ին։ արտագրուած է՝ 2009 թ․ փետրվարի 5

[5] Ալիսթար Ճէյմիսոն (2009-01-31)։ «Ռուպիքի խորանարդը 360»։ The Daily Telegraph (London)։ արտագրուած է՝ 2009 թ․ փետրվարի 5

[6] «eGames, Mindscape Put International Twist On Rubik's Cube PC Game»։ Reuters։ 2008-02-06։ արտագրուած է՝ 2009 թ․ փետրվարի 6

[7] Marshall, Ray. Ռուպիքի մարտահրաւերը. Օգոստոս 15, 2005.

[8] «Ռուպիքի խորանարդն արդէն 25 տարեկան է»։ Ինտեփենտենթ (London)։ 2007-08-16։ արտագրուած է՝ Փետրուար 6, 2009

[encgrow-9] Մայքլ Դեմփսի (1988)։ Կը մեծնանք գիտութեանն համընթաց։ Լոնտոն: Մարշալ Քաւենտիշ։ էջ 1245։ ISBN 0-8747-5841-6

[10] Քիւպի Համաշխարհային Ընկերակցութիւն 3×3×3 Խորանարդի Պաշտօնական Արդիւնքներ Archived 2018-06-12 at the Wayback Machine. (անգլերէն)

[11] Mail.Ru Ռուպիքս Քիւպի Հաւաքման Նոր Մրցանիշ Սահմանուած է (ռուս.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]