Կաստրոիզմ

Ֆիդել Կաստրո

Կաստրոիզմ, տեսություն և պրակտիկա, որը կապված է Ֆիդել Կաստրոյի անվան հետ։ Կաստրոիզմն առաջացել է լատինամերիկյան ավանդույթների և Կուբայական հեղափոխության փորձի հիման վրա։ Առաջին անգամ Կաստրոն հրապարակավ հանդես է եկել «Պատմությունն ինձ արդարացնելու է» ելույթով, որի ժամանակ խոսել է ազգայնականության, ժողովրդավարության և սոցիալական արդարության, բայց ոչ սոցիալիզմի մասին։

Կաստրոն Լատինական Ամերիկայում ստեղծել է զուգահեռ կոմունիստական կազմակերպությունների ցանց, որոնք կողմնորոշված էին ոչ թե դեպի Մոսկվա, այլ դեպի Հավանա։

Պատմական և քաղաքական իրադարձությունների ազդեցություն

Կաստրոիզմը լենինիզմի, ստալինիզմի և մաոիզմի հետ կարելի է դասակարգել կոմունիզմի հոսանքների շարքում։ Սակայն կաստրոիզմի արմատները հեղափոխություններով և ազգային-ազատագրական պատերազմներով հագեցած լատինամերիկյան տարածաշրջանի պատմության մեջ են։

Կաստրոիզմի կարևոր բաղադրիչն է կրեոլական հեղափոխական ազգայնականությունը։ Այն սկիզբ է առել Լատինական Ամերիկայի երկրների՝ Իսպանիայից անկախանալու համար մղվող պայքարից։ Երկու հարյուրամյակի ընթացքում Լատինական Ամերիկայում չի դադարել պայքարը՝ նախ իսպանացի գաղութարարների դեմ, ապա՝ «գրինգոյի» ազդեցության դեմ, տեղի խունտաների և լատիֆունդիստների դեմ։

Կապ ստալինիզմի հետ

Չնայած կոմունիստական հայացքներին՝ Կաստրոն դժգոհ է մնացել Իոսիֆ Ստալինի քաղաքականությունից։ Ֆիդել Կաստրոն քննադատել է ԽՍՀՄ-ին իշխանության չարաշահման, ճնշումների և անձի պաշտամունքի համար։ Միևնույն ժամանակ Կաստրոն նաև կարծում էր, որ Ստալինը մեծ ներդրում է ունեցել երկրի արդյունաբերացման և հիտլերյան նացիզմի նկատմամբ հաղթանակի գործում։

Կաստրոյի քաղաքականության հետևանքներն էկոնոմիկայի ոլորտում

Բարեփոխումների, արտաքին քաղաքականության և Ֆիդել Կաստրոյի գործունեության արդյունքում Կուբայի տնտեսությունն ունեցել է ինչպես առավելություններ, այնպես էլ թերություններ։

Ձեռքբերումներ՝

• տուրիստական ճյուղի զարգացում,
• շաքարի և նիկելի արտահանում,
• էլիտային սիգարների արտադրություն,
• բանկային ոլորտի ամրապնդում,
• նավթային արդյունաբերության զարգացում։

Կորուստներ՝

• ԱՄՆ-ի էմբարգոյի պատճառով բացակայում է կարևոր շուկաների և ներդրումների հասանելիությունը։
• Արտարժույթի սուր պակասուրդ։
• Բարդացված առևտրային սահմանափակումները խոչընդոտում են ներդրումներին։
• Վատ ենթակառուցվածք։
• Վառելիքի, պարարտանյութերի և պահեստամասերի դեֆիցիտ։

Տես նաև

• Կուբայական հեղափոխություն

Աղբյուրներ

• Կաստրոիզմ Արխիվացված 2019-10-03 Wayback Machine(ռուս.)