Ժանետ Քոլինս
| Ժանետ Քոլինս | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | մարտի 7, 1917[1][2][3] |
| Ծննդավայր | Օռլեան շրջան, Լուիզիանա, ԱՄՆ[2] |
| Մահացել է | մայիսի 28, 2003[1][4][2] (86 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Ֆորտ-Ուերտ[2] |
| Քաղաքացիություն |  ԱՄՆ |
| Ազգություն | աֆրոամերիկացի |
| Մասնագիտություն | բալետի պարող |
| Պարգևներ և մրցանակներ | |
 Janet Collins Վիքիպահեստում | |
Ժանետ Քոլինս (մարտի 7, 1917[1][2][3], Օռլեան շրջան, Լուիզիանա, ԱՄՆ[2] - մայիսի 28, 2003[1][4][2], Ֆորտ-Ուերտ[2]), աֆրոամերիկացի Պրիմեր բալերինա, խորեոգրաֆ և ուսուցչուհի։ Ելույթ է ունեցել Բրոդվեյում, նկարահնվել է ֆիլմերում, նաև հաճախ հանդես է եկել տարբեր հեռուստատեսություններում[5]։ Նա սևամորթների բալետի սկիզբ դնողներից մեկն է, եղել է առաջին սևամորթների բալետի խմբի անդամներից մեկը։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ժանետ Ֆեյ[6] Քոլինսը ծնվել է Նոր Օռլեանում, չորս տարեկանում ընտանիքի հետ տեղափոխվել է Լոս Անջելես[7], որտեղ ստացել է իր առաջին պարային կրթությունը կաթոլիկ համայնքի կենտրոնում։ Սովորել է Կարմելիտա Մարաչչիի, Լեսթեր Հորթոնի և Ադոլֆ Բոլմի մոտ, ովքեր բալետի այն սակավաթիվ ուսուցիչներից էին, ովքեր ընդունում էին սևամորթ աշակերտներին[5]։ Նա նաև հաճելի հիշողություններ ունի Լոս Անջելեսի պարի ուսուցչուհի Դորոթի Լինդալի հետ սովորելու մասին[8]։
1932 թվականին՝ 16 տարեկան հասակում[9], Քոլինսը հաջողությամբ անցել է Մոնտե Կառլոյի հեղինակավոր ռուսական բալետի լսումները, բայց քանի որ Մոնտեն պահանջում էր սպիտակ ներկել դեմքն ու մաշկը, որպեսզի կարողանա ելույթ ունենալ, նա չի միացել թատերախմբին։ 1940-ական թվականներին համագործակցել է հայտնի պարուհի Քեթրին Դանհեմի հետ և միացել Դանհեմ թատերախմբին[10]։ Նրա պարային կարիերայի շրջադարձային պահը եղել է 1948 թվականի նոյեմբերն, երբ ելույթ է ունեցել Լոս Անջելեսի Լաս Պալմաս թատրոնում մեկօրյա ծրագրում։ Ժանետը ստացել է գերազանց գրախոսություններ։ 1948 թվականին տեղափոխվել է Նյու Յորք և հնարավորություն ստացել պարել իր բեմադրած պարը, մրցույթը կայացել է 92-րդ փողոցում գտնվող «YMHA» ակադեմիայում[11]։
1949 թվականին Քոլինսը մեծ արձագանք է ստացել տարբեր արտադրություններում՝ ներառյալ Քոուլ Պորտերի Այս Աշխարհից Դուրս մյուզիքլի Բրոդվեյի արտադրությունը, որի համար շահել է Դոնալդսոնի մրցանակը որպես Բրոդվեյի լավագույն պարուհի 1951 թվականին։ Հենց այս դերում էր նրան նկատել Զախարի Սոլովը, որն այն ժամանակ Մետրոպոլիտեն օպերայի բալետմայստերն էր[12]։
Նա նաև ելույթ է ունեցել «Աիդա» և «Կարմեն» բալետներում, եղել է առաջին սևամորթ բալերինան, ով ելույթ է ունեցել Մետրոպոլիտեն օպերայում 1951 թվականին[13], որին նա միացել է հաջորդ տարի և ելույթ ունեցել մինչև 1955 թվականը[14]։ Հետագա կյանքում Քոլինսը ժամանակակից պար է դասավանդել Նյու Յորքի Բալանչինի ամերիկյան բալետի դպրոցում և Նյու Յորքի[7] Մերիմաունթ Մանհեթեն քոլեջում[15] 1951-1972 թվականներին[16]։ 1974 թվականին Քոլինզը թողել է թատրոնը և դասավանդումը՝ նվիրվելով կաթոլիկ կրոնին և մխիթարություն գտնելով որպես Բենեդիկտյան միաբանության նորեկ։ Նա նաև փորձառու նկարիչ էր[17]։
Առողջության վատթարացման պատճառով նա 2000 թվականին Սիեթլից տեղափոխվել է Ֆորտ Ուորթ, որպեսզի ավելի մոտ լինի իր եղբորը՝ Էռնեստ Պատրիկ Քոլինսին, ով խնամեց նրան, ինչպես իր քույրը՝ Բեթի Ուիլքերսոնը, Բեթին ապրում էր Փասադենայում[12]։ Ժանետ Քոլինսը մահացել է 2003 թվականին 86 տարեկան հասակում Տեխաս նահանգի Ֆորտ-Ուերտ քաղաքում։
Ժառանգություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Քոլինսի պարային հեղինակությունն այսօր հիմնականում հիմնված է ռասայական պատնեշը հաղթահարելու գործում նրա դերի վրա. դասական երաժշտության սևամորթ պարողների վրա դրված սահմանափակումները չափազանց ուժեղ էին, որպեսզի նա ունենա կատարողական փայլուն կարիերա[18]։ Հարավային որոշ քաղաքներում ռասայական օրենքները թույլ չէին տալիս նրան բեմ բարձրանալ, և նրա դերերը կատարում էին կրկնօրինակները։ Մի քանի տարի առաջ «Dance Magazine»-ը հաղորդել է, որ Տորոնտոյում իր ելույթից հետո նա և իր գործընկերը մոտեցել են ակնհայտորեն մարդաշատ ռեստորանի դռներին, նրանց վտարել են՝ հակիրճ հայտարարությամբ, որ հաստատությունը փակ է[19]։
1974 թվականին Ալվին Էյլիի ամերիկյան պարային թատրոնը հարգանքի տուրք է մատուցել նրան և Պերլ Պրիմուսին՝ որպես պարի ռահվիրա սևամորթ կանանց։ Քոլինսը 1989 թվականին 100 սևամորթ կանանց ազգային կոալիցիայից շահել է Քենդիս մրցանակը[20]։ 2007 թվականին, ի նշան Քոլինսի մեծ աշխատանքի և նվիրվածության, նրա հայտնի զարմիկ Կարմեն Դե Լավալադը ստեղծել է Ժանեթ Քոլինսի կրթաթոշակ՝ ի պատիվ սկսնակ տաղանդավոր բալետի պարուհիների[21]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 Library of Congress Authorities — Library of Congress.
- ↑ 3,0 3,1 BlackPast.org — 2004.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
- ↑ 5,0 5,1 Dunning, Jennifer. "Janet Collins, 86: Ballerina Was First Black Artist at Met Opera", The New York Times, May 31, 2003.
- ↑ Glenn, Aszemar (2014 թ․ մարտի 3). «Janet Faye Collins (1917-2003) • BlackPast». BlackPast. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.
- ↑ 7,0 7,1 David Vaughan, Janet Collins obituary, The Guardian, June 11, 2003.
- ↑ Lewin, Yaël Tamar; Collins, Janet (2011 թ․ սեպտեմբերի 13). Night's Dancer: The Life of Janet Collins (անգլերեն). Wesleyan University Press. էջեր 62–63. ISBN 978-0-8195-7115-1.
- ↑ «The Dancer Who Made History 64 Years Before Misty Copeland». Time (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 1-ին.
- ↑ Durkin, Hannah (2013 թ․ մայիս). «Cinematic "Pas de Deux": The Dialogue between Maya Deren's Experimental Filmmaking and Talley Beatty's Black Ballet Dancer in A Study in Choreography for Camera (1945)». Journal of American Studies (անգլերեն). 47 (2): 385–403. doi:10.1017/S0021875813000121. ISSN 0021-8758. S2CID 144363190.
- ↑ Pocantico Hills School Արխիվացված 2013-05-24 Wayback Machine.
- ↑ 12,0 12,1 Thurber, Jon (2003 թ․ հունիսի 2). «Janet Collins, 86; Broke Ballet Color Line». Los Angeles Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0458-3035. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 8-ին.
- ↑ «1951 – Janet Collins joins with Metropolitan Opera Ballet – MOBBallet.org». mobballet.org. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.
- ↑ «1955 – Janet Collins retired from the Metropolitan Opera Ballet – MOBBallet.org». mobballet.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 4-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.
- ↑ "Janet Collins, American dancer" at Encyclopædia Britannica′s Guide to Black History.
- ↑ "Marymount Manhattan History"
- ↑ Yael Tamar Lewin, Night's Dancer, The Life of Janet Collins, Wesleyan University Press, 2011
- ↑ Melville Digital Development, L. L. C. (2018 թ․ փետրվարի 23). «Celebrating Black History Month: Spotlight on Janet…». Atlanta Ballet (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ հունիսի 8-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
- ↑ Thurber, Jon (2003 թ․ հունիսի 2). «Janet Collins, 86; Broke Ballet Color Line». Los Angeles Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0458-3035. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 9-ին.
- ↑ «CANDACE AWARD RECIPIENTS 1982-1990, Page 2». National Coalition of 100 Black Women. Արխիվացված է օրիգինալից 2003 թ․ մարտի 14-ին.
- ↑ "The Carmen De Lavallade Awards for Dance: Janet Collins Fellowship" Արխիվացված 2016-07-10 Wayback Machine, New York Institute of Dance & Education.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- "Janet Collins, American dancer" at Encyclopædia Britannica′s Guide to Black History
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ժանետ Քոլինս» հոդվածին։ |
| ||||||||||
