Jump to content

Բելցի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բնակավայր
Բելցի
ռումիներեն՝ Bălți[1][2]
Դրոշ Զինանշան

ԵրկիրՄոլդովա Մոլդովա
ՀամայնքBălți Municipality?
Ներքին բաժանումCenter?, Slobozia?, Pământeni?, Dacia?, Bălții Noi? և Molodova?
Առաջին հիշատակումհոկտեմբերի 4, 1620[3][4][5][…]
Մակերես41,43 կմ²
ԲԾՄ102 մետր
Պաշտոնական լեզուռումիներեն[6][7]
Բնակչություն▼97 930 մարդ (2014)
Ժամային գոտիUTC+2 և UTC+3
Հեռախոսային կոդ231 և 331
Փոստային դասիչMD-3100
Պաշտոնական կայքbalti.md​(ռում.)​(ռուս.)​(անգլ.)
Բելցի (Մոլդովա)##
Բելցի (Մոլդովա)

Բելցի, նաև` Բելց[8][9] (ռումիներեն՝ Bălți. Կաղապար:IPA-ro), քաղաք և համայնք Մոլդովայի հյուսիսում[10], Դնեստրի վտակ Ռաուտ գետի ափին։ Զբաղեցնում է 78,01 քառակուսի կիլոմետր տարածք[11]։

Տարածքով ու տնտեսական նշանակությամբ երկրորդ քաղաքն է Մոլդովայում՝ մայրաքաղաք Քիշնևից հետո, իսկ բնակչության թվով՝ երրորդը՝ Քիշնևից և Տիրասպոլից հետո։ Մոլդովայի հինգ մունիցիպալիտետներից մեկն է։ Երբեմն կոչվում է «Հյուսիսային մայրաքաղաք», այն խոշոր արդյունաբերական, մշակութային, տնտեսական կենտրոն և տրանսպորտային հանգույց է երկրի հյուսիսում։ «Balci» բառը ռումիներենից բառացի թարգմանած՝ նշանակում է « ճահիճ»։ Ըստ երևույթին քաղաքն այդպես է կոչվել, քանի որ հիմնադրվել է մի բլրի վրա, որը գերիշխող դիրք է գրավում է Ռաուտի և նրա վտակ Ռաուտելի (Փոքր Ռաուտի) միախառնման վայրի շուրջը ձևավորված ճահճային տարածքի նկատմամբ[12]։ Բնակավայրը հիմնադրվել է 1620 թվականին1620[13][14][15][16]։

Ժողովրդագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մոլդովայի վիճակագրության և սոցիոլոգիայի դեպարտամենտի 2004 թվականի տվյալների համաձայն՝ Բելցիի համայնքում ապրում էր 127 561 բնակիչ, որից 122 669-ը՝ բուն քաղաքում[17]։ 2014 թվականի տվյալներով քաղաքի բնակչության թվաքանակը եղել է 102 457[18], համայնքինը՝ 146,900[19]:

Պատմական բնակչություն
ՏարեթիվԲնակ․±%
1819 1600—    
1830 3738+133.6%
1861 5900+57.8%
1897 18 500+213.6%
1902 22 300+20.5%
1915 24 000+7.6%
1930 30 570+27.4%
1959 67 666+121.3%
1970 105 505+55.9%
1979 126 950+20.3%
1989 161 475+27.2%
2004 127 561−21.0%
2014 102 457−19.7%

Կլիմա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բելցիին բնորոշ է տաք ամառներով խոնավ մայրցանմաքային կլիման (Köppen climate classification-ի դասակարգմամբ՝ Dfa):

Բելցի (1991–2020)ի կլիմայական տվյալները
Ամիս հունվ փետ մարտ ապր մայ հուն հուլ օգոս սեպ հոկ նոյ դեկ Տարի
Միջին բարձր °C (°F) 0.9
(33.6) 		3.3
(37.9) 		9.5
(49.1) 		17.1
(62.8) 		23.3
(73.9) 		26.7
(80.1) 		28.7
(83.7) 		28.5
(83.3) 		22.6
(72.7) 		15.7
(60.3) 		8.3
(46.9) 		2.4
(36.3) 		15.6
(60.1)
Միջին օրական °C (°F) −2.3
(27.9) 		−0.7
(30.7) 		4.1
(39.4) 		10.7
(51.3) 		16.4
(61.5) 		20.2
(68.4) 		22.0
(71.6) 		21.4
(70.5) 		16.0
(60.8) 		9.9
(49.8) 		4.3
(39.7) 		−0.8
(30.6) 		10.1
(50.2)
Միջին ցածր °C (°F) −5.5
(22.1) 		−4.2
(24.4) 		−0.5
(31.1) 		4.8
(40.6) 		10.1
(50.2) 		14.1
(57.4) 		15.8
(60.4) 		15.0
(59) 		10.4
(50.7) 		5.1
(41.2) 		1.0
(33.8) 		−3.9
(25) 		5.2
(41.4)
Տեղումներ մմ (դյույմ) 25
(0.98) 		24
(0.94) 		28
(1.1) 		35
(1.38) 		49
(1.93) 		68
(2.68) 		68
(2.68) 		48
(1.89) 		48
(1.89) 		36
(1.42) 		32
(1.26) 		28
(1.1) 		489
(19.25)
Միջ. տեղումների օրեր (≥ 1.0 mm) 6 5 6 6 8 8 8 6 6 5 5 6 74
Միջին ամսական արևային ժամ 59 87 151 204 254 266 282 278 209 144 73 56 2058
աղբյուր: NOAA[20]

Քույր քաղաքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բելցիի քույր քաղաքներն են[21]՝

Հյուպատոսարաններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Ռումինիա Ռումինիայի գլխավոր հյուպատոսություն, հասցեն՝ 51, Sfântul Nicolae Str.
  • Ուկրաինա Ուկրաինայի հյուպատոսություն,հասցեն՝ 143, Kiev Str.

Պատկերասրահ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Կենտրոնական հրապարակը
    Կենտրոնական հրապարակը
  • Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ հայկական եկեղեցին
    Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ հայկական եկեղեցին

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Eremia A., Răileanu V. Localitățile Republicii Moldova. Ghid informativ documentar istorico-geografic, administrativ-teritorial, normativ-ortografic (ռումիներեն) — Chișinău: Litera AVN, 2009. — P. 24, 36. — 256 p. — ISBN 978-9975-74-064-7
  2. ↑ LEGE Nr. 764 din 27-12-2001 privind organizarea administrativ-teritorială a Republicii Moldova (ռումիներեն) // Monitorul Oficial — Chișinău: 2001. — Iss. 16.
  3. ↑ Михалевский Р. Академия наук: 1421 год не является датой первого упоминания о Бельцах (rusă) (ռուս.) // СП — Бельцы: 2016.
  4. ↑ Marșalcovschi T. Geneza municipiului Bălţi: concept urbanistic şi prima atestare (ռումիներեն) // Anuarul Catedrei Discipline Socioumanistice — Bălți: 2007.
  5. ↑ Михалевский Р. Год рождения Бельц — 1620-й (ռուս.) // СП — Бельцы: 2009.
  6. ↑ Textul Declaraţiei de Independenţă prevalează în raport cu textul Constituţiei — 2013. — Iss. 8b/2013; 41b/2013.
  7. ↑ ЗАКОН № 691 от 27-08-1991 о Декларации о независимости Республики Молдова (ռուս.) // Официальный монитор Республики Молдова — 1991. — вып. 11-12 / статья № 118.
  8. ↑ карты государств|Молдавия|2004
  9. ↑ Економия националэ а РСС Молдова Արխիվացված 2020-07-16 Wayback Machine — Кишинэу: Картя Молдовеняскэ, 1989
  10. ↑ English <-> Romanian Online Dictionary - a Bilingual Dictionary from ECTACO
  11. ↑ Природные ресурсы и окружающая среда в Республике Молдова. Статистический сборник. — Кишинёв: Национальное бюро статистики Республики Молдова, 2011. — С. 18. — 105 с.
  12. ↑ Primaria mun. Bălți
  13. ↑ Marșalcovschi, Teo-Teodor (2007). «Geneza municipiului Bălți: concept urbanistic și prima atestareza municipiului Bălți: concept urbanistic și prima atestare» (PDF). Anuarul Catedrei Disciplini Socioumanistice. 2007/2008: 6–28.
  14. ↑ Руслан, Михалевский (2009 թ․ նոյեմբերի 6). «Год рождения Бельц — 1620-й».
  15. ↑ Руслан, Михалевский (2016 թ․ փետրվարի 23). «Академия наук: 1421 год не является датой первого упоминания о Бельцах».
  16. ↑ Enciuc, Nicolae (2019). «Orașul și județul Bălți de la începuturi până în anul Marii Uniri». Dialogica, revista de studii culturale si literatura. nr. 1: 104–115. ISSN 2587-3695.
  17. ↑ «Preliminary number of resident population in the Republic of Moldova as of 1 January 2013» (Press release). National Bureau of Statistics of Moldova. 14. 03. 2014. Վերցված է 14. 03. 2013-ին.
  18. ↑ «Preliminary number of resident population in the Republic of Moldova as of 2014 Census» (Press release). realitatea.md. 2015 թ․ հունվարի 2. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 19-ին.
  19. ↑ https://statbank.statistica.md/pxweb/pxweb/ro/60%20Statistica%20regionala/60%20Statistica%20regionala__02%20POP/POP010300reg.px/table/tableViewLayout1/?rxid=b2ff27d7-0b96-43c9-934b-42e1a2a9a774(չաշխատող հղում)
  20. ↑ «Bălți Climate Normals 1991–2020». World Meteorological Organization Climatological Standard Normals (1991–2020). National Oceanic and Atmospheric Administration. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ օգոստոսի 21-ին. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 21-ին.
  21. ↑ «Orașe – parteneri». balti.md (ռումիներեն). Bălți. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 1-ին.

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Beltsy/Balti (pp. 354–357) at Miriam Weiner (genealogist)|Miriam Weiner's Routes to Roots Foundation

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բելցի» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
GND: 4758727-1 · LCCN: n96022399 · NKC: ge1065515, ge1118721 · VIAF: 152650891 · WorldCat VIAF: 152650891
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Բելցի&oldid=9748780» էջից