Drapo Azèbayidjan
Drapo Azèbayidjan se drapo nasyonal la ak drapo nasyonal Repiblik Azèbayidjan an. Li te adopte sou 9 novanm 1918 ak itilize ant 1918 ak 1920 (peryòd Repiblik Demokratik Azèbayidjan), epi li te re-adopte sou 5 fevriye 1991, nan moman separasyon Inyon Sovyetik la.
Deskripsyon
[modifye | modifye kòd]Twa bann orizontal yo montre diferan aspè nan moun Azeri yo. Lidè nasyonalis Ali Bey Hussein Zade te eksprime siyifikasyon koulè yo jan sa a :
- ble pou rasin tik yo nan Azèbayidjan,
- vèt pou rasin Islamik li yo,
- wouj pou bezwen pwogrè ak modènizasyon, swiv egzanp peyi ewopeyen yo.
Kwasan a se yon lòt senbòl nan Islam ak akonpaye pa yon etwal uit-pwent, chak branch ki reprezante youn nan pi gwo gwoup yo etno-lengwistik tik : Azeri, Tik (ki soti nan Latiki), Chagatai (Tikmèn), Tata, Kipchak (Tata, Kazak & Kigiz...), Seldjouk, Tikoman. Modèl:Tableau spécifications des couleurs
Senbolis
[modifye | modifye kòd]Syèl ble senbolize miltinasyonalis tik, wouj se pou pwogrè nan etabli yon eta modèn ak devlopman nan demokrasi, ak vèt montre relasyon nasyon an nan mond lan mizilman yo. [1] Nan mitan drapo a, ak sou devan ak dèyè, se yon kwasan blan ak yon etwal uit-pwent.[2]
Premye Prezidan Konsèy Nasyonal Azèbayidjan an, Mammed Amin Rassulzade, te note nan diskou li nan sesyon palmantè Repiblik Demokratik Azèbayidjan an ki koulè yo lye ak libète tik, modènite e kilti Islamik. Konpozitè im, Uzeyir Hajibeyov, gen ladan referans yo chante nan siyifikasyon an nan drapo a : ble pou miltinasyonalizasyon a nan Azèbayidjan, wouj pou pwogrè ak kilti, e vèt pou Islam.
Daprè istoryen Nassib Nassibli, Ali bey Husseynzade, youn nan ideyològ endepandans Azèbayidjan, devlope konbinezon a ki baze sou koulè yo itilize an 2019.
Pandan ke kwasan an ak zetwal la jeneralman konsidere kòm makè nan Islam, kèk istoryen ak chèchè pa dakò sou rezon ki fè yo itilize yon etwal uit-pwent sou drapo Azèbayidjan. Fatali Khan Khoysky refere a uit (8) lèt yo nan mo " Azèbayidjan" jan yo ekri nan lang arab. Uit pwen yo nan zetwal la yo tou kwè yo reprezante uit pèp yo tik nan Azèbayidjan. Pwoblèm lan se ke gen sèlman sèt (7) pèp tik : Azeri, Otoman, Jagatè, Tata, Kiptchak, Selijouk ak Tikoman. Li posib ke Kiptchak yo aktyèlman reflete de (2) pèp, Kazak yo ak Kigiz yo, ki ta fè uit (8). Klasifikasyon nan epòk la pre-Sovyetik nan pèp tik te diferan de sa li ye jodi a.[3]
Istwa
[modifye | modifye kòd]Premyè endepandans
[modifye | modifye kòd]An 1828, apre dènye lagè ris-pèsik la, plizyè kana nan Kokaz te anekse ak Anpi ris la. Lè Anpi ris a te tonbe, Azèbayidjan ris te deklare endepandans li an 1918 e li te rantre nan Repiblik Demokratik Federatif Transkokaz ki te dire yon ti tan ansanm ak Jewoji ak Ameni. Eta inifye sa a efemè depi li fonn apre de (2) mwa epi yo pa ta itilize yon drapo oswa senbòl patikilye. Men, kèk istoryen konsidere yon drapo trikolò lò, nwa ak wouj orizontal, menm jan ak sa yo ki nan drapo alman an, men estriktire yon fason diferan, yo te drapo Transkokaz.
Federasyon an fonn sou 26 me 1918, lè Jewoji deklare endepandans li kòm Repiblik Demokratik Jewoji. Ameni ak Azèbayidjan fè menm bagay la tou de (2) jou pita, la 28 me 1918, respektivman kòm Premye Repiblik Ameni ak Repiblik Demokratik Azèbayidjan.
Aprè li te pran endepandans li, gouvènman an nan Repiblik Demokratik Azèbayidjan te adopte drapo trikolò ble-wouj-vèt la sou 9 novanm 1918.
Azèbayidjan te premye eta modèn demokratik nan mond Mizilman yo. Repiblik Demokratik Azèbayidjan an sèlman te dire 23 mwa anvan envazyon Sovyetik 11yèm Lame Wouj pa Bolchevik yo, etabli RSS Azèbayidjan an sou 28 avril 1920. Malgre ke pi fò nan lame Azèbayidjan ki fèk fòme a te pwomèt pou siprime yon revòlt Amenyen nan Karabak, Azeri yo pat fasilman bay kout endepandans yo nan 1918-20 : plis 20 000 sòlda Azèbayidjan te mouri nan reziste kont sa ki te an reyalite yon rekonkèt ris.
-
Drapo nan Repiblik Demokratik Federal Transkokazi ant mwa avril ak mwa me 1918. -
Drapo nan Repiblik Demokratik Azèbayidjan ant 24 jiyè ak 9 novanm 1918. -
Drapo Repiblik Demokratik Azèbayidjan ant 9 novanm 1918 ak 28 avril 1920.
Peryòd sovyetik
[modifye | modifye kòd]Pandan dominasyon sovyetik la, uit (8) drapo diferan vole sou teritwa Azeri. Pifò nan drapo yo siksesif te gen sèlman diferans ti tay. Adaptasyon yo se rezilta premyè ane dezas Inyon Sovyetik la nan Kokaz. Premye drapo ofisyèl Azèbayidjan sovyetik la te itilize lè Ris yo te konkeri Bakou sou 28 avril 1920.
Premye drapo ofisyèl la te adopte nan premyè konstitisyon an , dapre Atik 104, nan RSS Azèbayidjan an sou 19 me 1921. Pandan ke lang eta a nan RSS Azèbayidjan an te tik azèbayidjanè, alfabè a te baze sou ekriti arab la. Se poutèt sa, mo A.S.R yo te ekri an arab.
Dezan apre kreyasyon li, Repiblik sosyalis sovyetik Azèbayijan an te rantre sou 12 mas 1922 nan RSS Djòji ak nan RSS Ameni anba men Repiblik sosyalis federatif sovyetik Transkokazi a. Sou 30 desanm 1922, RSFS Transkokazyèn te vin youn nan kat (4) repiblik sovyetik yo ini yo fòme Inyon sovyetik la. Drapo repiblik la te gen yon mato ak yon sèpèt mete nan yon etwal ak inisyal yo "ЗСФСР" ekri nan Ris sans-serif. Lèt sa yo reprezante Repiblik sosyalis federatif sovyetik Transkokazi la.
-
Drapo RSS Azèbayidjan ant 1920 ak 1921. -
Drapo RSS Azèbayidjan la soti nan 1921 rive 1922. -
Drapo nan RSFS Transkokazyen ant 1922 ak 1937
An 1936, RSFS Transkokazyen te ankò divize an twa (3) rejyon, ki rele RSS Azèbayijan, RSS Djoji ak RSS Ameni.
Avan dènye drapo Azèbayidjan sovyetik te bay sou 7 oktòb 1952. Konsepsyon an, menm jan ak sa ki nan drapo nasyonal sovyetik la, gen ladan yon bann orizontal ble ajoute sou fon ki okipe yon ka nan wotè nan drapo a. Definisyon an te jan sa a :
"Drapo nasyonal Repiblik Sosyalis Sovyetik Azèbayidjan an se yon pano ki fòme ak de (2) bann orizontal ki gen koulè : pati wouj la anwo twa ka nan lajè a ak fon ble, prèske yon ka nan lajè a nan drapo a ak imaj la nan anwo gòch nan kwen an nan bann wouj la, nan poto drapo a ak mato an lò ak sèpèt an lò, ak pi wo a yo yon etwal wouj senk-pwent ankadre ak franj an lò. Rapò lajè a longè se 1: 2 ".
-
Drapo RSS Azèbayidjan an soti nan 1937 rive 1940. -
Drapo RSS Azèbayidjan an soti nan 1940 rive 1952. -
Drapo RSS Azèbayidjan an soti nan 1952 rive 1956. -
Drapo RSS Azèbayidjan an ant 1956 ak 1991.
Retou endepandans lan
[modifye | modifye kòd]Pandan peryòd sovyetik la, Jahid Hilaloglu te leve drapo trikolò a sou gwo tou Vyèj Bakou an 1956, konsa li te montre defyans li nan sistèm lan. Epi li te kondane a kat (4) ane nan prizon. Sou 28 me 1952, pandan selebrasyon fèt Repiblik la nan Almay, Mammed Amin Rassulzade senbolikman leve drapo trikolò a epi li mande nenpòt moun ki te kapab fè li pote drapo a tounen nan Azèbayidjan. Gulmirza Bagirov finalman te pran li an sekrè nan Azèbayidjan nan lane 1970 yo; drapo sa a te pandye anwo kay li nan Maştaga sou 20 janvye 1990.
Nan finisman ane 1980 yo, pandan ajitasyon yo nan Azèbayidjan sovyetik, drapo a trikolò nan Repiblik Demokratik la nan Azèbayidjan te itilize nan manifestasyon rele pou endepandans yo. Sou 17 novanm 1990, nan premyè sesyon Asanble Siprèm Repiblik Otonòm Nakhichevan an, drapo Azèbayidjan an 1918 la te adopte kòm drapo nasyonal Eta otonòm lan.</ref name="r1"> Drapo sa a te adopte pita lè dekrè a ki gen rapò ak " chanjman nan non ak drapo nasyonal RSS Azèbayidjan an » te pibliye sou 29 novanm 1990. Dekrè a te ratifye sou 5 fevriye 1991 pa Asanble Nasyonal Repiblik la. Premye konstitisyon an depi endepandans te adopte sou 12 novanm 1995 pa referandòm. Youn nan atik li yo dekri drapo trikolò nan repiblik la.
Sou 17 novanm 2007, Prezidan an nan Azèbayidjan bay yon dekrè sou etablisman an nan Plas Drapo Nasyonal nan Bakou. Yon sèl sa a dekore avèk yon poto 220 tòn ak yon wotè 162 mèt. Drapo a leve sou ma sa a gen yon sipefisi nan 2 450 m2, se 35 mèt nan lajè ak 70 mèt nan longè ak peze 350 kg.[4] An menm tan an, se yon mize dedye a drapo nasyonal la bati. Sou 11 septanm 2010, se drapo a ofisyèlman leve lè mize a louvri. Poto drapo sa a te pi gwo a nan mond lan san sipò, jiskaske li te depase pa sa yo ki an drapo Dushanbe nan 165 mèt nan Tajikistan nan mwa me 2011, tèt li depase nanlane 2014 pa 171 mèt nan poto Djeddah nan Arabi Saoudit.[5]
An 2009, dat 9 novanm lan te deklare ofisyèlman "Jounen Drapo Nasyonal". Jounen sa a rezève pou respekte drapo a, senbolis li ak istwa li.[6]
Sèvi nan antèman yo
[modifye | modifye kòd]Tradisyonèlman, drapo Azèbayidjan jwe yon wòl nan antèman militè yo, epi pafwa nan antèman nan lòt ofisyèl (tankou lapolis, ponpye, ak prezidan Azèbayidjan).
Enfliyans ak derive
[modifye | modifye kòd]Ekspresyon Mammed Amin Rasulzade ( Azèbayidjan : “ Bir kərə yüksələn bayraq, bir daha enməz! "(" Drapo a yon fwa leve pa janm ap tonbe! ") Se te rèl la raliman nan endepandans Azèbayidjan an nan kòmansman 20yèm syèk la. An 1919, Jafar Jabbarli te ekri powèm "Pou drapo Azèbayidjan an" nan omaj a senbòl Azèbayidjan yo.
Drapo nasyonal la tou mansyone nan 5yèm ak 15yèm fraz nan im nasyonal la nan peyi a, mach la Azèbayidjan. Siyifikasyon mo sa yo an franse se respektivman bagay sa yo : " Viv Ala benediksyon ak drapo trikolò ou " ak " Pou leve drapo nou an " [7]
Gade tou
[modifye | modifye kòd]- Banyè prezidansyèl nan Azèbayidjan
- Lis drapo Azèbayidjan
Referans
[modifye | modifye kòd]- ↑ (ris) ru Геральдика.ру. « Флаг Азербайджана | Геральдика.ру ». geraldika.ru. Retrieved 12 fevriye 2018.
- ↑ « Azərbaycan Respublikası Dövlət Orqanlarının Rəsmi İnternet Resursu ». www.gov.az. Retrieved 12 fevriye 2018.
- ↑ « Azerbaijan ». crwflags.com. Retrieved 12 fevriye 2018.
- ↑ (angle) en « Azerbaijan: Baku welcomes the world’s highest flag… and a strong wind · Global Voices ». Global Voices. 7 septanm 2010. Retrieved 12 fevriye 2018.
- ↑ (angle) en « Guinness World Records ». 19 desanm 2015. Archived from the original on 2015-12-19. Retrieved 12 fevriye 2018.
- ↑ « Azerbaijan marks National Flag Day ». Trend.Az. 9 novanm 2012. Retrieved 12 fevriye 2018.
- ↑ FS. « Embassy of the Republic of Azerbaijan to the People's Republic of China ». www.azerbembassy.org.cn. Archived from the original on 2013-09-29. Retrieved 2018-02-12.