Jórvik
O reino viquingo de York ou Jórvík foi un antigo estado de Europa que existiu no período desde o 866 até o 954[1][2]. Os viquingos orixinarios de Dinamarca estableceron un potente estado na illa de Gran Bretaña con capital en York, que nun principio se chamou Jórvik. A rexión ao redor desta cidade coñeceuse como Danelaw, termo que se aplicou tamén á xurisdición detentada polos daneses durante a segunda metade do século X[3].
Territorio tamén coñecido como a York Escandinava, termo usado polos historiadores para identificar ao reino de Northumbria a finais do século IX e primeira metade do século X, durante a dominación escandinava, en particular baixo o reinado dos reis viquingos.
Etimoloxía
[editar | editar a fonte]O nome Jórvík é unha escandinavización de Eoforwic, que é o nome en inglés antigo da capital de Northumbria coñecida como York no século X. O prefixo jór- en nórdico antigo procede da palabra jofurr que ten o mesmo significado do inglés antigo, eofor (xabaril ou caudillo)[4]. O sufijo wic procede do protoindoeuropeo e significa campamento ou asentamento (en latín: vicus), substituído polo nórdico antigo vík (porto ou baía). O sentido da palabra, por tanto, para os escandinavos sería: «porto do caudillo ou dos caudillos».
Xeografía
[editar | editar a fonte]O territorio do reino viquingo comprendía gran parte do norte de Inglaterra, con fronteiras sempre en constante cambio debido ás guerras con Wessex. Jórvik estaba moi vinculada a outro territorio viquingo en Irlanda, o reino de Dublín durante ese período.
Historia
[editar | editar a fonte]York foi fundada polos romanos como fortaleza e bautizada Eboracum, máis tarde ocupada e reavivada polos anglosaxóns como o emporio comercial de Eoforwic. A primeira incursión viquinga coñecida foi en novembro de 866 e liderada por Ivar o Desosado, un dos fillos do lendario Ragnar Lodbrok e un dos caudillos que encabezaron a conquista de Inglaterra co grande exército pagán polos cronistas anglosaxóns, que desde Anglia Oriental marchou cara ao norte, apoiado por cabalos que obtiveron durante a retirada do rei Edmundo Mártir durante a guerra civil entre aspirantes polo trono do reino anglo de Northumbria e os territorios de Bernicia e Deira. Tras unha tregua, os anglosaxóns uniron as súas forzas pero foron incapaces de reconquistar York en marzo de 867 e tras a derrota Deira someteuse ao control danés obrigando á corte de Northumbria a escapar e atopar refuxio en Bernicia. Non obstante unha arremetida viquinga contra Mercia fracasou e todos os esforzos contra Wessex non cultivaron os froitos esperados pola forte oposición do rei Aethelred I e o novo príncipe Alfredo. Parece que o arcebispo de York colaborou cos viquingos, polo que foi expulsado temporalmente cando os northumbrianos recuperaron a cidade en 872; máis tarde recuperou a súa praza que mantivo até a súa morte. O rei viquingo Guthred foi enterrado na catedral de York, un indicativo que o arcebispo e o monarca viquingo chegou a un acordo como suxire o historiador Richard Hall[5].
Todas as moedas viquingas parece que se cuñaron en York, un sinal da excelente situación económica como imán comercial de Northumbria na época. A importancia de York fíxose patente cando o caudillo Guthrum dirixiu a súa atención a Anglia Oriental mentres Halfdan Ragnarsson tomou o poder no ano 875[6]
Os gobernantes daneses procedentes de Xutlandia, reino de Gorm o Vello, establecéronse no reino de Anglia Oriental. Os cinco burgos de Danelaw seguían as mesmas bases do reino de Lindsey e os límites usábanse como un tipo de fronteiras entre cada reino. Canuto o Grande máis tarde «reinstituíu» unha dinastía norueguesa de jarls en Northumbria, con Eiríkr Hákonarson, mentres mantivo outra dinastía danesa en Anglia Oriental con Thorkell o Alto. Todo o norte de Inglaterra seguiría sendo unha fonte de intrigas de palacio para os noruegueses até a morte de Harald III de Noruega na batalla de Stamford Bridge en 1066 previa á batalla de Hastings e a conquista normanda de Inglaterra.
O lugar de Konungsgurtha (en nórdico antigo significa a Corte do Rei), atópase rexistrada a finais do século XIV como área inmediatamente exterior da porta principalis sinistra, a porta occidental do acantonamento romano que aínda se mantén no día de hoxe en King's Square, Ainsty, Yorkshire. Quizais indicaba unha residencia real viquinga sobre os restos da fortaleza romana[7].
O reino viquingo foi absorbido por Inglaterra en 954 tras a derrota de Eric I de Noruega na batalla de Stainmore. Tras a anexión de Jórvik a Northumbria, baixo o goberno do conde de Wessex, o título de rei de Jórvik soaba redundante e foi substituído por "conde de York", en 960. A perda de independencia política de Jórvik non significou unha alteración da situación económica e o éxito comercial obtido: cara ao ano 1000, o crecemento urbano foi espectacular, superado só por Londres. Aínda que algúns dos condes de York foron nórdicos como os reis de Jórvik, foron sucedidos por normandos tras a conquista. Guillerme I o Conquistador acabou cos últimos vestixios de independencia na rexión e estableceu guarnicións militares na cidade. O condado de York foi abolido por Henrique II de Inglaterra.
Gobernantes de Jórvik
[editar | editar a fonte]| Rei | Reinado | Detalles |
|---|---|---|
| Ecgberht I de Northumbria | 867 - 872 | Rei monicreque dos viquingos |
| Ricsige de Northumbria | 872 - 876 | Derrocado polos viquingos |
| Ecgberht II de Northumbria | 876 - 878 | |
| Guthred | 878 - 895 | Viquingo |
| Jarl Sichfrith | 895 - 899 | Viquingo[8] |
| Knútr | 899 - 900 | Viquingo (Jarl Sichfrith e Canuto puideron rexentar xuntos parte ou todo o período entre 895 e 900) |
| Æthelwold de Wessex | 900 - 902 | |
| Eowils e Halfdan | 902 - 910 | Posible diarquía viquinga.[9] É probable que Ingwær, un irmán de Æthelwold de Wessex, gobernase unha parte do reino. |
| Eadwulf II de Northumbria | m. 913 | [10][11] |
| Ealdred de Northumbria | 913- 918 | Só reinou sobre unha pequena parte do territorio, a maior parte estaba baixo dominio viquingo |
| Ragnall ua Ímair | 914 - 921 | Viquingo hiberno-nórdico que dominou gran parte de Northumbria antes de ser rei de Jórvik en 918 |
| Sitric Cáech | 921 - 927 | Viquingo hiberno-nórdico, tamén monarca do reino de Dublín |
| Athelstan | 927 - 939 | |
| Olaf III Guthfrithson | 939 - 941 | Viquingo hiberno-nórdico, tamén monarca do reino de Dublín |
| Amlaíb Cuarán | 941 - 944 | Viquingo hiberno-nórdico, tamén monarca do reino de Dublín |
| Ragnall mac Gofrith | 943 - 944 | Viquingo hiberno-nórdico que gobernou en diarquía con Amlaíb Cuarán |
| Edmundo I de Inglaterra | 944 - 946 | |
| Eirík Machada Sanguenta | 947 - 948 | Rei viquingo noruegués. Véxase tamén Eirík de Jórvik |
| Amlaíb Cuarán | 949 - 952 | (restaurado) |
| Eirík Machada Sanguenta | 952 - 954 | (restaurado) |
| Edred | 954 - |
Secuelas
[editar | editar a fonte]Entre 1070 e 1085 houbo intentos ocasionais de recuperar Jórvik polas forzas viquingas danesas, pero ningunha desas tentativas tivo éxito para materializarse nun renacemento do Reino viquingo de York[12].
O título Duque de York, título nobiliario de Gran Bretaña, foi creado en 1341 pero uniuse á coroa cando o cuarto duque se converteu en Eduardo IV de Inglaterra. En consecuencia, o título de Duque de York, concedeuse ao segundo fillo do monarca.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ "Guthfrith I Hardicnutson Norse King of York". Britannia.com. Arquivado dende o orixinal o 08 de novembro de 2017. Consultado o 24 de novembro de 2017.
- ↑ "The Scandinavian Kingdom of York / Jorvik". HistoryFiles.co.uk. Arquivado dende o orixinal o 26 de novembro de 2017. Consultado o 24 de novembro de 2017.
- ↑ Magnusson, Magnus (1980) Vikings, New York: Elsevier-Dutton Publishing Co., Inc. p. 145
- ↑ Nicholas Higham, M. J. Ryan (2013), The Anglo-Saxon World, Yale University Press, ISBN 0300195370, p. 374.
- ↑ "A kingdom too far: York in the early tenth century", in N.J. Higham and D.H. Hill, Edward the Elder, 899-924, 2001:188.
- ↑ The Penguin Historical Atlas of the Vikings. Penguin. 1995. ISBN 0-14-051328-0.
- ↑ Richard Hall, Viking Age archaeology, 1995:28; Richard Hall, "A kingdom too far: York in the early tenth century", in N.J. Higham and D.H. Hill, Edward the Elder, 899-924, 2001.
- ↑ Downham, Clare (2007). Viking Kings of Britain and Ireland: The Dynasty of Ívarr to A.D. 1014. Edinburgh: Dunedin. ISBN 9781903765890. OCLC 163618313. p. 79
- ↑ Downham, Clare (2007). Viking Kings of Britain and Ireland: The Dynasty of Ívarr to A.D. 1014. Edinburgh: Dunedin. ISBN 9781903765890. OCLC 163618313. p. 87
- ↑ Downham, Clare (2007). Viking Kings of Britain and Ireland: The Dynasty of Ívarr to A.D. 1014. Edinburgh: Dunedin. ISBN 9781903765890. OCLC 163618313. p. 88
- ↑ Woolf, Alex (2007). From Pictland to Alba, 789–1070. The New Edinburgh History of Scotland. Edinburgh: Edinburgh University Press. ISBN 9780748612345. OCLC 123113911. p. 139
- ↑ "The Rulers of Jorvik (York)". Viking.no.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Bibliografía
[editar | editar a fonte]- D. M. Palliser (2014), Medieval York: 600-1540, OUP Oxford, ISBN 0191667579
Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- Brenda Ralph Lewis & David Nash Ford, "York: Viking Times"
- Timeline of Anglo-Saxon England