Política do fillo único

«Por favor, polo ben do país, usa un método anticonceptivo». (arriba) Cartel promocionando a planificación familiar ou política de control da poboación nos suburbios de Nanchang (Dean Jiujiang Xian), provincia de Jiangxi. O control da poboación e a política de fillo único nas zonas urbanas, foi unha das políticas nacionais básicas da República Popular da China para controlar a superpoboación.

A política dun fillo por parella ou política do fillo único é unha medida de control da poboación establecida en zonas urbanas de China , vixente entre o ano 1979 e finais do 2015, co obxectivo de establecer un radical control da natalidade que reducise o crecemento da poboación excesivo ou superpoboación. China é o país máis poboado do mundo, alberga a quinta parte da poboación mundial.

O goberno chinés introduciu a política en 1978 para aliviar os problemas sociais e ambientais da China. A política é polémica tanto dentro como fóra da China debido ás cuestións que expón; debido á maneira na cal se aplicou (para algunhas persoas agresiva), e debido ás preocupacións polas consecuencias económicas e sociais negativas. No entanto, exames recente emprendidos polo centro de investigación do banco da China, demostraron que preto do 75% da poboación, apoia a política.

En febreiro de 2008 o oficial do goberno chinés, Wu Jachutomiko, dixo que a política do sempai sería reconsiderada.

A política facíase cumprir a nivel provincial a través de multas na renda ou pago da familia e doutros factores. En novembro de 2013, no Terceiro Pleno do 18 Comité Central do Partido Comunista Chinés (PCCh), tomouse a decisión de permitir ter dous fillos ás parellas nas cales o pai ou a nai non teñan irmáns. Esta medida supón un cambio na controvertida política do fillo único.

En outubro de 2015 China abandonou definitivamente esta política, mantendo con todo, un límite de dous fillos por parella. A implantación da nova política será gradual; as parellas que desexen ter un segundo fillo seguirán un proceso de solicitude simplificado.

Contexto histórico - Natalismo e antinatalismo na China

1949- Natalismo inicial da revolución comunista

A doutrina oficial da revolución comunista de 1949 sobre a demografía e o crecemento da poboación pasou a ser parte da ortodoxia marxista: non hai problema na cantidade de poboación senón na produción, sen propiedade privada non haberá problema de repartición da produción e a alimentación para unha poboación numerosa.

En palabras de Mao Zedong:

Débese considerar positivo que China teña unha poboación numerosa. Ata

se a poboación de China debese multiplicarse varias veces, podería atopar solucións aos problemas creados polo seu incremento; a solución reside na produción... Revolución máis produción poden resolver o

problema de alimentar á poboación?

Non todos defendían o natalismo nacionalista, o presidente da Universidade de Pequín Ma Yinchu consideraba necesaria a planificación familiar xa en 1950, razón pola que foi cesado-.

1953 - Intentos de control da natalidade: primeiro censo moderno

A raíz do primeiro censo moderno de 1953, que revela unha poboación de 583 millóns de persoas as autoridades chinesas móstranse receptivas ao neomaltusianismo dominante no pensamento demográfico occidental deses anos.

A partir de agosto de 1959, o Ministerio de Saúde Pública desenvolve unha campaña de control da natalidade rodeada dun grande esforzo propagandístico, aínda que sen efectos visibles na fecundidade. É o primeiro intento que apenas dura uns meses xa que a Revolución Cultural, co seu Gran Salto Adiante provocou o caos e para numerosos autores a gran fame negra do período 1958 a 1961, facendo descender a poboación. Nese contexto a planificación familiar é un asunto menor. Co fin de facer fronte ao problema do rápido crecemento da poboación, a finais de 1954 entraba en vigor oficialmente a primeira campaña de planificación familiar ou da natalidade (denominado jihua shengyu), centrada principalmente en animar as parellas a planear con antelación o número de fillos e a tomar medidas co fin de evitar embarazos non desexados. Para iso, recomendouse atrasar a idade de matrimonio e espazar o tempo entre un nacemento e o seguinte, recorrendo á vez ao uso de anticonceptivos

1963/1966 - Redución da fecundidade polo matrimonio tardío

Porén, retómanse algunhas medidas indirectas dirixidas ao control da poboación como a promoción das virtudes do matrimonio tardío. Así, os primeiros anos da década de 1960 -nas cidades- redúcese a fecundidade case á metade entre os anos 1963 e 1966.

1972 - Antinatalismo e políticas de control da poboación

É en 1972, cando o partido comunista chinés asume como unha política nacional de primeira orde o control do aumento da poboación e promove, a pesar da reticencia dalgúns dirixentes, unha campaña de carácter nacional, coa creación de supervisores e estruturas administrativa e seccións específicas nas comisarías urbanas para o control rigoroso da poboación. No medio rural envíanse conselleiros médicos co fin de informar e facilitar o acceso e distribución de anticonceptivos.

Primeiros límites ao número de fillos

A mediados do setenta establécense obxectivos de control numéricos por unidades administrativas e por primeira vez establécense límites no número de fillos por familia:

• Medio urbano: un máximo aconsellable de dous fillos.
• Medio rural: tres ou catro.

1979 - Instauración da política de fillo único

Evolución da poboación na China

As proxeccións demográficas derivadas das inercias demográficas a finais da década de 1970, se non se corrixían, apuntaban a crecementos enormes e insostibles da poboación, que impedirían os programas de desenvolvemento, económicos e modernización que se estableceron nesa época polo goberno chinés.

O obxectivo era conseguir a estabilización da poboación no ano 2000, unha vez alcanzados os 1.200 millóns de habitantes. Para iso establécese o obxectivo do fillo único en todo o país -con excepcións en territorios considerados especiais ou para algunhas minorías étnicas-.

Era un obxectivo radical e sen precedentes. Combinouse a propaganda, a presión social, o establecemento de beneficios e penalizacións económicas.

Así, as parellas cun só fillo, se deciden non ter máis, obteñen unha certificación que lles outorga distintos beneficios: baixa de maternidade máis prolongada, servizos pediátricos preferentes, asignación prioritaria de vivenda... chegando a recibir axudas en diñeiro.

Con todo, no medio rural, a forza da tradición fai que a fecundidade sexa moito maior, polo que os controis son moi rigorosos: séguese potenciando o atraso no matrimonio -en 1980 prohíbese o matrimonio antes dos 22 e os 20 anos de homes e mulleres respectivamente-, e o atraso para ter o primeiro fillo.

2015 - Fin da política de fillo único - Novos límites

En outubro de 2015 China abandonou definitivamente esta política, mantendo con todo, un límite de dous fillos por parella. A implantación da nova política será gradual; as parellas que desexen ter un segundo fillo seguirán un proceso de solicitude simplificado.

Política de fillo único na China

Familia chinesa cun só fillo en Beijing.

A política dun-neno, incentiva aos pais a ter soamente un neno en zonas rurais e espazos urbanos. Con todo,os pais con varios fillos reciben as mesmas vantaxes que os que teñen soamente un neno. O límite fíxose cumprir fortemente en zonas urbanas, pero a posta en práctica real varía en función da localización. Na maioría das zonas rurais, permítese ás familias ter dous nenos si o primeiro neno é feminino ou lisiado. Os segundos nenos están conforme á cadencia de nacementos (xeralmente 3 ou 4 anos). Os nenos adicionais darán lugar a multas elevadas: requiren pagar penas monetarias e poderíanselles denegar ás familias que violan a política primas no seu lugar de traballo. Non contan aos nenos nados en países de ultramar baixo política si non obteñen cidadanía chinesa. Os cidadáns chineses que volven do estranxeiro poden ter un segundo neno.

En abril de 2007 un estudo realizado pola Universidade de California, Irvine demandou ser o primeiro estudo sistemático da política, atopando que fora útil.". Outros informes demostraron envellecemento da poboación e crecemento demográfico negativo nalgunhas áreas.

Crecemento demográfico e redución do índice de fertilidade

Desde a introdución da política de fillo único en 1972, o índice de fertilidade na China caeu de tres nacementos por muller en 1980 (xa unha redución aguda de preto de cinco nacementos por muller a principios dos anos 70) a aproximadamente 1.8 nacementos en 2008. (O termo familiar "nacementos por muller" formalízase xeralmente como o Índice de fertilidade total(TFR), un termo técnico en análise demográfica, que significa o número medio de fillos que nacerían a unha muller no seu curso de vida se ela experimentase os índices de fertilidade específicos á súa idade).

En total, China estima que ten 300 a 400 millóns de persoas en 2008 coa política dun-neno. Chinese authorities thus consider the policy as a great success in helping to implement China's current economic growth.</ref> A redución no índice de fertilidade e crecemento demográfico reduciu a severidade dos problemas que veñen coa superpoblación, como epidemias, os tugurios, servizos sociais ateigados (tales como saúde, educación, aplicación de lei), e a tensión no ecosistema por abuso da terra fértil e produción de altos volumes de lixo. Con todo, mesmo coa política dun-neno, "China aínda ten un millón máis nacementos que mortes cada cinco semanas".

As estimacións de estudante e oficiais da fertilidade chinesa total actual (o número medio de nenos que unha muller ten na vida) varían sobre unha ampla gama, de preto de 1.3 a 2.0:

• Algúns eruditos cren que é de 1.3 nacementos por muller, baseada no censo nacional.
• O número oficial é 1.6 (figura axustada do censo nacional).
• Para 2014 a taxa de natalidade na China (número de nacementos por cada mil habitantes nun ano) foi en 2014 do 12,40‰ e o índice de Fecundidade (número medio de fillos por muller) de 1,56.

Os estudos de demográficos chineses, financiados en parte polo fondo da ONU para as actividades de poboación, demostraron que combinar o alixeiramento e o coidado médico de pobreza cos obxectivos flexibles para a planificación familiar era máis eficaz na redución de fertilidade que a aplicación vigorosa dos obxectivos moi ambiciosos de redución da fertilidade.

Relaxación da política de fillo único

Evolución da natalidade na China

En novembro de 2013, no Plenario do Comité Central do Partido Comunista Chinés, tomar a decisión de relaxar a política do fillo único. Esta decisión foi tomada pola Asemblea Nacional Popular, o máximo órgano lexislativo, tras unha semana de deliberacións e un mes e medio despois de que o partido anunciáseo.

A partir dese momento, algunhas parellas poderían ter un segundo fillo. Baixo a nova política, as parellas poderían ter dous fillos se un dos pais é fillo único. Antes, unha parella só podía ter un segundo fillo se ambos os pais eran fillos únicos.

Fin da política de fillo único

No mes de outubro de 2015 un cambio na lexislación informou de que se permitiría a todas as parellas casadas do país ter 2 fillos de forma universal. A axencia oficial Xinhua foi a que deu a noticia tras o peche do Plenario do Comité Central do Partido Comunista Chinés, unha reunión de catro días durante a cal as súas 205 membros e 170 suplentes acordaron o 13º Plan Quinquenal. Este importante documento, que verá a luz este ano 2016, contén as guías mestras da política económica e social que seguirá o país entre os anos 2016 e 2020.

No texto, Xinhua declaraba que a China “abandona a política do fillo único” e “porá en marcha outra que permita a cada parella ter dous fillos como resposta proactiva ao envellecemento da súa poboación”, aínda que en ningún momento daba detalles de como se implantará.

Durante moitos meses estivo a especularse acerca da posibilidade de que Pequín abandonase a súa controvertida medida de planificación familiar, xa que cada vez máis estudos e expertos alertaban da “bomba de reloxaría” que se está fraguando no país.

Na actualidade, a China conta cunha poboación superior aos 1.300 millóns de persoas. O principal problema é o envellecemento da poboación xuntamente coa diminución da capacidade laboral. Este envellecemento fai que cada vez haxa menos xente en idade de traballar e faría crecer máis os desequilibrios sociais, o que prexudica á economía do país.

Varios estudos, entre eles un das Nacións Unidas, estiman que no ano 2050 haberá no país preto de 440 millóns de persoas maiores de 60 anos. Todos coinciden en sinalar que esta cantidade suporá unha presión enorme para os recursos do Estado, polo que necesitaban investir a tendencia canto antes. Ademais, tamén se espera que, desde o ano 2010 e até o 2030, o número de traballadores chineses descenda en 57 millóns.