Pica alpina

Pica alpina
Anthus spinoletta

Pouco preocupante^[1]

Reino:	Animalia
Filo:	Chordata
Subfilo:	Vertebrata
Clase:	Aves
Orde:	Passeriformes
Familia:	Motacillidae
Xénero:	Anthus
Especie:	A. spinoletta

Nome binomial

Anthus spinoletta
(Linnaeus, 1758)

Área de distribución de Anthus spinoletta Área de cría Residente Zona de migración Área de invernada

Subespecies

Véxase o texto

Sinonimia

Véxase o texto

A pica alpina,^[2] Anthus spinoletta, é unha especie de ave paseriforme da familia dos motacílidos pertencente ao xénero Anthus.^[3]

É un paxaro pequeno, de entre 15,5 e 17 cm de lonxitude,^[4] que cría nas montañas da rexión Holártica,^[5] aínda que con distribución descontinua,^[6] no sur de Europa e das zonas temperadas do sur de Asia até a China. En Galicia é escasa e só pode verse en zonas de montaña lindantes con Asturias e Castela.^[5]

Taxonomía

Descrición

A especie foi descrita en 1758 na páxina 166 do volume 1º do seu Systema Naturae baixo o nome de Alauda spinoletta.^[3]

Sinónimos

Ademais de polo nome actualmente válido, a especie coñeceuse tamén polos sinónimos:^[3]

Alauda spec Linnaeus, 1758
Alauda spinoletta Linnaeus, 1758 (protónimo)
Anthus spinoletta petrosus (Montagu, 1798)

Subespecies

Recoñécense as subespecies seguintes:^[3]

Anthus spinoletta blakistoni Swinhoe, 1863
Anthus spinoletta coutellii Audouin, 1826
Anthus spinoletta spinoletta (Linnaeus, 1758)

Características

É un paxaro de corpo robusto de plumaxe pouco rechamante, predominantemente de cor parda escura polas partes superiores e co raiado na rexión ventral, típico das picas, falta ou é difuso, axeitada para confundirse co chan. A plumaxe invernal parécese á de Anthus petrosus (e incluso nas patas, xeralmente escuras) pero é algo máis pálida e máis parda polas partes superiores (non, gris olivácea) e a cor das inferiores é branca, con listas máis marcadas. A "cella" e as bandas alares son xeralmante máis pálidas. As plumaa rectrices externas son brancas.^[4]

Fóra da época reprodutora resulta difícil de diferenciar da pica costeira (Anthus petrosus), en especial da subespecie Anthus petrosus littoralis. Nesa época o peito e o ventre teñen listas gris acastañadas e a parte superior ten manchas escuras sobre fondo gris amarronado. A permanencia da "cella" e dun anel branco nas pálpebras, permiten a identificación.^{[Cómpre referencia]}

As plumas exteriores da cola, que son brancas coma a neve, permiten identificala cando voa. Tamén o comportamento cando voa é distintivo: a pica alpina cando é molestada voa rapidamente cara a arriba até moita altura e non se volve pousar até que voa unha boa distancia. O Anthus petrosus voa menos, preto do chan e pousa enseguida. Ademais, no inverno, esta última especie prefire vivir na beira do mar, mentres que a pica alpina prefire as augas doces.^{[Cómpre referencia]}

Hábitat e bioloxía

A especie cría en pasteiros alpinos e prados altos de montaña con praderíaas curtas e rochas, arbustos ou árbores espallados, xeralmente con algunhas zonas húmidas, moitas veces en ladeiras de montañas e tamén en zonas pedregosas con silveiras no lado leste das serras. No inverno atópase en zonas costeiras salgadas, lagoas, marismas, bordos herbosos de lagos e ríos, granxas, arrozais e outros cultivos de rega. En Europa, a posta de ovos ocorre desde finais de abril até principios de xullo. O niño é unha cunca feita de talos e follas de herba con algo de musgo incorporado e forrado de material máis fino e algúns pelos. Sitúase no chan no costado dunha marxe ou oco, xeralmente ben disimulado pola vexetación ou ás veces ao final dun túnel. Normalmente póñense de catro a seis ovos. Aliméntase principalmente de invertebrados, pero tamén toman algo de materia vexetal. A especie é principalmente un migrante de curta distancia ou altitudinal, con migracións regulares desde as altas montañas até as terras baixas no outono.^[7]

Reprodúcese entre abril e xuño, podendo facer unha ou dúas niñadas.^{[Cómpre referencia]}

Poboación

En Europa a poboación reprodutora estímase entre 1,62 e 3,16 millón parellas, o que equivale a 3,23-6,32 millóns de individuos maduros. A poboción europea é un 25 % do total global, polo que unha estimación moi preliminar do tamaño da poboación mundial é de 12,92 a 25,28 millóns de individuos maduros, aínda que é necesaria unha validación adicional desta estimación. Sospéitase que a poboación é estábel a falta de probas de calquera descenso ou ameaza substancial. Estímase que a poboación europea é estábel ^[8]

Ameazas

Nalgunhas zonas demostrouse que os animais de pastoreo teñen un impacto negativo significativo no éxito da nidificación desta especie.^[9] Tamén se pensa que está ameazada polo cambio climático.^[10]^[11] Ademais, tamén se demostrou que a expansión das pistas de esquí é prexudicial para esta especie.^[12]

Estado de conservación

A Unión Internacional para a Conservación da Natureza e dos Recursos Naturais (UICN), tendo en conta que esta especie ten unha área de distribución extraordinariamente grande e, polo tanto, non se aproxima aos limiares de vulnerábel baixo o criterio do tamaño da área de distribución, combinado coa extensión/calidade do hábitat, que a tendencia de poboación parece ser estábel e, polo tanto, a especie non se aproxima aos limiares de vulnerábel baixo o criterio de tendencia de poboación. O tamaño da poboación é extremadamente grande e, polo tanto, non se aproxima aos limiares de vulnerabel segundo o criterio de tamaño da poboación, por todos estes motivos o status da especie é avaliado como LC (pouco preocupante).^[1]

En Galicia

Distribución

En Galicia habita nas montañas da metade oriental, cunha máis grande presenza nas da provincia de Ourense, habitualmente entre os 600 e os 1 600 m de altitude. A súa falta nas serras que dividen as provincias de Lugo, Coruña e Pontevedra, suponse que se debe a unha prospección incompleta.^[5]

Status

É sedentaria, aínda que efectúa desprazamentos altitudinais. É pouco común, aínda que pode ser abundante en zonas axeitadas.^[5]

Hábitat

Vive en rochedos entre matos de Vaccinium, Erica e Genista.^[5]

Fenoloxía da migración

Aínda que varía segundo as condicións climáticas, a especie realiza movementos de aproximación aos cumios desde primeiros de abril, comezando o descenso a zonas máis cálidas a partir de primeiros de novembro.^[5]

Reprodución

O período de aniñamemto vai desde finais de maio até finais de xullo.^[5]

Ameazas

A principal é a alteración do seu hábitat polos continuos incendios forestais.^[5]

Galería

Anthus spinoletta spinoletta
Anthus spinoletta blakistoni
Marcas visíbeis na cabeza
En hábitat típico de cría

Notas

↑ ^1,0 ^1,1 BirdLife International (2018): Anthus spinoletta na Lista vermella da UICN. Versión 2021-3. Consultada o 9 de decembro de 2021.
↑ Conde Teira, M. A. (1999): "Lista de nomes galegos para as aves ibéricas" Chioglossa 1: 121-138.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 Anthus spinoletta (Linnaeus, 1758) no GBIF. Consultad o 9 de decembro de 2021.
↑ ^4,0 ^4,1 Svensson & Grant 2001, p. 246.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 ^5,6 ^5,7 VV.AA. 1995, p. 483.
↑ Bernis, F. (1971): Aves migradoras ibéricas. Vol. II, Fascículos 7-8. Madrid: Sociedad Española de Ornitología.
↑ Tyler 2016.
↑ BirdLife International (2015): "European Red List of Birds". Office for Official Publications of the European Communities, Luxembourg.
↑ Pavel, V. (2004): "The impact of grazing animals on nesting success of grassland passerines in farmland and natural habitats: a field experiment". Folia Zoologica-Praha 53 (2): 171-178.
↑ Ebenhöh, H. (2003): "Zur Bestandsentwicklung von Berg-und Wiesenpieper (Anthus spinoletta und A. pratensis) am Feldberg im Schwarzwald". Naturschutz südl. Oberrhein 4 (2003).
↑ Melendez, L. & Laiolo, P. (2014): "The role of climate in constraining the elevational range of the water pipit Anthus spinoletta in an alpine environment". Ibis 156 (2): 276-287.
↑ Caprio, E., Chamberlain, D. & Rolando, A. (2014): "Skiing, birds and biodiversity in the Alps". Proceedings of the BOU’s 2014 Annual Conference: Ecology and conservation of birds in upland and alpine habitats.

Véxase tamén

Bibliografía

Cramp, Stanley, ed. (1988): "Anthus spinoletta Rock Pipit and Water Pipit". En: Handbook of the birds of Europe, the Middle East and North Africa: the birds of the Western Palearctic. 5. Tyrant flycatchers to thrushes. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-1985-7508-5, pp. 393–413.
Tyler, S. (2016): "Water Pipit (Anthus spinoletta)". En: Tyler, S. (2016): "Water Pipit (Anthus spinoletta)". En: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie & E. de Juana, eds. Handbook of the Birds of the World Alive Volume 9. Barcelona: Lynx Edicions. ISBN 978-84-8733-469-6.
Penas Patiño, Xosé M., Carlos Pedreira López e Carlos Silvar (2004): Guía das aves de Galicia, 2ª edición. A Coruña: Baía Edicións. ISBN 84-9612-869-5.
Peterson, Rogen; Mountfort, Guy e Hollom, P. A. D. (1987): Guía de campo de las aves de España y de Europa. 4ª edición. Barcelona: Omega S. A. ISBN 978-84-2820-812-3.
Svensson, Lars e Grant, Peter J. (2001): Guía de aves. La guía de campo de aves de España y Europa más completa. Barcelona: Ediciones Omega, S. A. ISBN 84-2821-218-X.

VV.AA. (1995): Atlas de vertebrados de Galicia. Tomo II. Aves. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega / Sociedade Galega de Historia Natural. ISBN 84-8717-289-X, p. 483.

Outros artigos

Liagzóns extrnas

Javier Blasco-Zumeta & Gerd-Michael Heinze: Ficha de Water Pipit (Anthus spinoletta) Arquivado 02 de decembro de 2014 en Wayback Machine.. En Ibercaja Aula en Red. 7 páx. Con numerosos datos e fotografías (en inglés).
Bisbita alpino. Anthus spinoletta (Linnaeus, 1758) en Xeno-Canto.
Petinha-ribeirinha. Anthus spinoletta (en portugués).

[U-1] 1,0 ^1,1 BirdLife International (2018): Anthus spinoletta na Lista vermella da UICN. Versión 2021-3. Consultada o 9 de decembro de 2021.

[2] Conde Teira, M. A. (1999): "Lista de nomes galegos para as aves ibéricas" Chioglossa 1: 121-138.

[G-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 Anthus spinoletta (Linnaeus, 1758) no GBIF. Consultad o 9 de decembro de 2021.

[FOOTNOTESvenssonGrant2001246-4] 4,0 ^4,1 Svensson & Grant 2001, p. 246.

[FOOTNOTEVV.AA.1995483-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 ^5,6 ^5,7 VV.AA. 1995, p. 483.

[6] Bernis, F. (1971): Aves migradoras ibéricas. Vol. II, Fascículos 7-8. Madrid: Sociedad Española de Ornitología.

[FOOTNOTETyler2016-7] Tyler 2016.

[8] BirdLife International (2015): "European Red List of Birds". Office for Official Publications of the European Communities, Luxembourg.

[9] Pavel, V. (2004): "The impact of grazing animals on nesting success of grassland passerines in farmland and natural habitats: a field experiment". Folia Zoologica-Praha 53 (2): 171-178.

[10] Ebenhöh, H. (2003): "Zur Bestandsentwicklung von Berg-und Wiesenpieper (Anthus spinoletta und A. pratensis) am Feldberg im Schwarzwald". Naturschutz südl. Oberrhein 4 (2003).

[11] Melendez, L. & Laiolo, P. (2014): "The role of climate in constraining the elevational range of the water pipit Anthus spinoletta in an alpine environment". Ibis 156 (2): 276-287.

[12] Caprio, E., Chamberlain, D. & Rolando, A. (2014): "Skiing, birds and biodiversity in the Alps". Proceedings of the BOU’s 2014 Annual Conference: Ecology and conservation of birds in upland and alpine habitats.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]