Matthias Grünewald

Matthias Grünewald

Nome orixinal	(de) Mathias Grünewald
Biografía
Nacemento	c. 1480 Würzburg (Sacro Imperio Romano Xermánico)
Morte	31 de agosto de 1528 (47/48 anos) Halle (Saale) (Sacro Imperio Romano Xermánico)
Causa da morte	peste
Grupo étnico	Pobo alemán
Relixión	Igrexa católica
Actividade
Campo de traballo	Pintura
Lugar de traballo	Bingen Frankfurt Aschaffenburg
Ocupación	pintor, debuxante, Mestre de obras, arquitecto, enxeñeiro, debuxante arquitectónico
Xénero artístico	Arte sacra e figura
Movemento	Renascimento alemão (pt)
Alumnos	Hans Grimmer (pt)
Obra
Obras destacables (1512) Retábulo de Issenheim (pt) (1514) Stuppach Madonna (en) (1525) Trias Romana
Descrito pola fonte	Teutsche Academie der Edlen Bau- Bild- und Mahlerey-Künste (en) , (sec:Grünewald, Matthias, 237) Dicionario Enciclopédico Brockhaus e Efron Allgemeine Deutsche Biographie (pt)

Matthias Grünewald (de nome real probábel Mathis Gothart Nithart), naceu talvez en Wurtzbourg, en Baviera, cara 1475–1480 e morreu en Halle, en Saxe-Anhalt, en 1528, foi un pintor e enxeñeiro hidráulico alemán do Renacemento, contemporáneo de Albrecht Dürer.

Biografía

A identidade do pintor

Retablo de Issenheim, A encarnación do fillo de Deus («Concerto dos Anxos»)
c. 1512-1515, Óleo sobre táboa
Museo de Unterlinden, Colmar

A identidade de Matthias Grünewald é aínda incerta. Este nome foille posto, de xeito un tanto arbitrario, por Joachim von Sandrart (1606–1688), «o Vasari alemán», que, logo de case un século de esquecemento pouco menos que total, redescúbreo e fala del no seu voluminoso Teutsche Academie der Edlen Bau-, Bild- und Mahlerey-Künste (Enciclopedia dos arquitectos, escultores e pintores alemáns) de 1675. Por outra banda, coñécenselle varios tipos de sinaturas – MGN con G en M, e N lateral ; MGN con G en M, e N superposta; MG con G en M e mais Mathis — que contribúen á confusión que existe sobre o seu nome auténtico: chamábase Gothart — o piadoso — apelidado Neithart — o tristeiro — ou á inversa?. Outros documentos testemuñan os seus contratos como enxeñeiro hidráulico para o xove arcebispo de Mainz, Albrecht de Brandenbourg (1490-1545) ou, tamén, para o arcebispo Uriel von Gemmingen de Aschaffenbourg, nos que tanto é denominado Gothart, como Neithart. Eses mesmo contratos mostran, por outra banda, que as competencias como enxeñeiro deben ser entendidas nun sentido laxo, pois van desde o perforado para pozos, como a instalación de bombas e mesmo a construción dun fogón.

A obra

Atribúense na actualidade, con certeza, a Matthias Grünewald dez obras, das cales varias son polípticos, e 35 debuxos, que andan repartidas en varias coleccións europeas e americanas. O primeiro dos seus lenzos, de autoría incontestada, é o emotivo "Ultraxe de Cristo", datado no ano 1503 e conservado na Alte Pinakothek de Múnic, que estilisticamente está ben achegado á pintura gótica tardía do val do Rhin. Mais a súa obra máis célebre é, sen dúbida, o retablo de Issenheim, que é obra emblemática das coleccións do Museo de Unterlinden en Colmar.

O seu universo pictórico

1515

A obra de Grünewald, de temática exclusivemente relixiosa, tanto no que sobrevive, como no que chegou a nós por testemuñas, pertence á época de transición entre o gótico tardío e o Renacemento, e está marcada por un misticismo que bordea, ás veces, o alucinatorio. Devela un simbolismo tomado directamente das visións de santa Bríxida de Suecia, entón moi lidas. A riqueza en escenas estrañas, cheas de detalles apenas comprensíbeis e transcendidos por unha técnica cegadora, tanto a nivel de acabados cromáticos como nos volumes, nos relevos e nas superficies, é acompañado dun manexo moi libre e desconcertante das perspectivas e as relacións de tamaños que contribúen a aumentar o efectivismo. Esta dicotomía entre técnica e construción do espazo, que culmina no panel central do retablo de Issenheim, cuxa parte esquerda é comunmente denominada O concerto dos anxos, non se puido explicar satisfactoriamente até que foron redescubertos os escritos da devandita mística sueca, máis ou menos pola mesma época en que Fraenger redescubría «O martelo das bruxas» para reinterpretar a Hieronymus Bosch, artista ao que se ten comparado Grünewald, pola riqueza do imaxinario fantástico e a fascinación pola crueldade, e todo aquilo que hai en común entre o minucioso e gracioso flamengo e o alemán, nidiamente máis físico e plástico, sobre todo na facilidade de planeamento indicado antes. Mais Grünewald é máis que nada famoso polas súas visións punzantes do sufrimento de Cristo, especialmente nas súas catro crucifixións: as de Basilea, Washington DC, Colmar e Karlsruhe , ás que o seu Escarnio de Cristo (Múnic) ou o Cristo con a cruz ás costas (Karlsruhe), non lles ceden máis que un pouco en termos de énfase e violencia crúa.

Influencia

Non se coñecen discípulos nin sucesores directos do seu taller, porén Grünewald inspirou a algúns pintores expresionistas do século XX e outros, así Max Beckmann, Otto Dix (que estivo preso durante a primeira guerra mundial preto de Colmar), Picasso (na serie das Crucifixións), Max Ernst (Tentaciónn de Santo Antonio) e Francis Bacon (Tres estudos de figuras ao pé dunha crucifixión).

O grande compositor alemán Paul Hindemith dedicou ao artista unha das súas óperas máis ambiciosas, Mathis der Maler (Mathis o pintor), o que lle valeu ser cualificado polos nazis de «bolxevique musical», o que o fixo exiliarse aos Estados Unidos de América.