Dictyostelium

Dictyostelium
D. discoideum mostrando quimiotaxe durante o proceso de agregación.
Clasificación científica
Dominio: Eukarya Reino: Amoebozoa Filo: Mycetozoa Clase: Dictyostelia Orde: Dictyosteliida Familia: Dictyosteliidae Xénero: Dictyostelium

Dictyostelium é un xénero de eucariotas amebozoos unicelulares e multicelulares, fagotróficos bacterívoros xeralmente presentes e con frecuencia abundantes en ecosistemas terrestres, nos que son un compoñente da microfolora que axudan a manter o equilibrio das bacterias nos solos. Clasifícanse na orde Dictyosteliida, que agrupa aos mofos mucosos celulares ou amebas sociais. Esta orde contén organismos que están na fronteira entre a unicelularidade e a multicelularidade. Xeralmente, as células crecen separadamente de forma independente pero interaccionan para formar estruturas multicelulares cando se teñen que enfrontar a condicións adversas como a falta de alimento. Nesas condicións, ata un millón de células envíanse sinais liberando quimioatractores como o AMP cíclico (AMPc) ou a glorina, e coalescen por quimiotaxe para formar un agregado que queda rodeado por unha matriz extracelular, e pode moverse colectivamente antes de diferenciarse nun corpo frutífero. Procesos básicos do desenvolvemento como a distribución diferencial de células, patróns de formación, expresión xénica inducida por estímulos, e regulación do tipo celular son comúns a Dictyostelium e aos metazoos.

Descubrimento

Os mofos mucosos celulares eran anteriormente considerados fungos desde o seu descubrimento en 1869 por Brefeld. Pero, aínda que lembran a fungos nalgúns aspectos, foron despois incluídos no reino Protista, e actualmente clasifícanse como Amoebozoa. As células individuais lembran a pequenas amebas na súa forma de moverse e alimentarse, e denomínanse mixoamebas. A especie máis estudada do xénero é D. discoideum.

Importancia

Durante a maioría da súa vida, esta ameba social experimenta un ciclo vexetativo, depredando nas bacterias do solo, e dividíndose periodicamente por mitose. Cando a comida é escasa, pode empezar un ciclo sexual ou un ciclo social. No ciclo social, as amebas agréganse en resposta ao AMPc en número de milleiros, e forman unha masa móbil, que parece unha lesma e móvese cara á luz. Finalmente esta masa forma un corpo frutífero no cal aproximadamente o 20% das células morren para deixar ao resto das células nunha posición elevada, que é mellor para a esporulación e dispersión das esporas.

Cando pasan fame pola escaseza da súa fonte bacteriana de alimento e están na escuridade e condicións húmidas, as cepas heterotálicas ou homotálicas poden sufrir un desenvolvemento sexual que dá lugar á formación dun cigoto diploide. O apareamento heterotálico foi mellor estudado en Dictyostelium discoideum, e o homotálico en Dictyostelium mucoroides (cepa DM7). No ciclo sexual heterotálico, as amebas agréganse en resposta ao AMPc e feromonas sexuais, e prodúcese a fusión de dúas células de tipos de apareamento opostos, que despois empezan a consumir ás outras células que foron atraídas. Antes de seren consumidas, algunhas das células depredadas forman unha parede de celulosa arredor de todo o grupo. Cando se completou o canibalismo, a célula xigante diploide formada é un macrocisto moi resistente, que finalmente realiza a recombinación e a meiose, e dela eclosionan centros de recombinantes. En D. mucoroides (DM7), no apareamento homotálico as células son dirixidas cara ao desenvolvemento sexual polo etileno.

O profesor John Tyler Bonner pasou toda a súa vida investigando os mofos mucosos e gravou varios fascinantes vídeos na década de 1940 que mostraban o seu ciclo vital, principalmente de D. discoideum. Neses vídeos parece haber unha "intelixencia" no organismo cando as células unicelulares, despois de separarse, se reagrupan orixinando nunha masa celular. O vídeo está dispoñible en YouTube.

Especies

A Taxonomía do xénero Dictyostelium é complicada. Ten habido confusións debido ás diferentes formas que presenta nos distintos estadios do seu ciclo vital e polas similitudes con Polysphondylium spp. As especies principais son:

• Dictyostelium caveatum (Wadell 1982)
• Dictyostelium discoideum
• Dictyostelium iregularis (Olive, Nelson e Stoianovitch 1967)
• Dictyostelium lacteum
• Dictyostelium minutum
• Dictyostelium mucoroides
• Dictyostelium polycephalum
• Dictyostelium purpureum
• Dictyostelium rosarium