Lingua achagua

lingua da familia arauaca

O achagua[3] é unha lingua da familia arauaca de Colombia.[4]

Achagua
Achawa
Falado en: Colombia
Rexións: Meta
Total de falantes: 250 (2000)[1]
Familia: Americana
 Arauaco
  Setentrional
   Arauaco do alto Amazonas
    Nawiki occidental
     Piapoco
      Achagua
Escrita: Alfabeto latino
Códigos de lingua
ISO 639-1: --
ISO 639-2: ---
ISO 639-3: aca
Mapa
Status

O achagua está clasificado como en perigo severo polo Libro Vermello das Linguas Ameazadas da UNESCO[2]

Distribución xeográfica

editar

Os achagua viven preto do río Meta, a maioría vive nun casarío de 50 casas, denominado Umapo no concello de Puerto López, outras 5 familias viven nun asentamento do departamento de Casanare.

Escrita

editar

A primeira obra en achagua é un dicionario compilado polos misioneiros Alonso Neira e Juan Ribero en 1726 e que permanece inédito, Arte y vocabulario de la lengua Achagua. Doctrina cristiana, confesionario de uno y otro sexo o instrucción de catecumenos. Dende 1983 véñense publicando materiais relixiosos e de aprendizaxe da lingua nun alfabeto propio desenvolvido por misioneiros protestantes.

Historia

editar

Antes de chegaren os españois estímase o seu número entre 50.000 e 100.000, o grupo máis grande habitaba entre os ríos Vichada e Guavire, na rexión dos Llanos Orientales, aínda que tamén había grupos importantes nos Llanos de Casanare, Barinas ( ao longo do río Apure) e en Barraguán. No século XVIII comeza a diminuír o seu número, polas guerras de conquista dos españois e polas novas enfermidades traídas polos europeos, os que quedaron buscaron refuxio nas misións xesuítas.

  1. "A lingua achagua en Ethnologue". Consultado o 8 de maio de 2019. 
  2. Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 11 de xullo de 2022. 
  3. García-Miguel, José M. (2000). "Linguas do mundo e tipoloxía lingüística". En F. Ramallo; G. Rei-Doval; X.P. Rodríguez Yáñez. Manual de Ciencias da Linguaxe (PDF). Vigo: Edicións Xerais de Galicia. pp. 173–220. ISBN 84-8302-588-4. 
  4. Neira, Alonso de. World Digital Library, ed. "The Art and Vocabulary of the Achagua Language". Consultado o 23 de maio de 2013. 

Véxase tamén

editar

Ligazóns externas

editar