Liechtenstein

Liechtenstein
	Liechtenstein (de); Fürstentum Liechtenstein (de)
	Bandeira Brasón
Himno	Oben am jungen Rhein
Lema	«Für Gott, Fürst und Vaterland»
Epónimo	Casa de Liechtenstein (pt)
Localización
	47°08′42″N 9°33′14″L / 47.145, 9.55389
Capital	Vaduz
Contén a división administrativa	Balzers ; Eschen ; Gamprin ; Mauren ; Planken ; Ruggell ; Schaan ; Schellenberg ; Triesen ; Triesenberg ; Vaduz
Poboación
Poboación	37.922 (2017) (237,01 hab./km²)
Lingua oficial	lingua alemá
Xeografía
Parte de	Europa Occidental ; Espazo Económico Europeo ; Confederación Xermánica (1815–1866)
Superficie	160 km²
Bañado por	Río Rin
Punto máis alto	Grauspitz (pt) (2.599 m)
Punto máis baixo	Río Rin (430 m)
Comparte fronteira con	Suíza ; Austria (1918–); Unión Europea (1995–)
Datos históricos
Precedido por	Principado Imperial de Liechtenstein
Creación	12 de xullo de 1806
8 de novembro de 1918	Evento clave
8 de novembro de 1918	November 1918 Liechtenstein putsch (en)
Día festivo	Liechtenstein State Celebration (en) (15 de agosto); Luns de Pascua (Easter + 1 day (en) ); Día da Ascensión (Easter + 39 days (en) ); Corpus Christi (Easter + 60 days (en) ); Día de Santo Estevo (26 de decembro); Aninovo (1 de xaneiro); Festa da Inmaculada Concepción (8 de decembro)
Organización política
Forma de goberno	monarquía constitucional
• Príncipe	Hans Adam II de Liechtenstein (1989–)
Órgano executivo	Cabinet of Liechtenstein (en)
• Prime Minister of Liechtenstein (en)	Daniel Risch (pt) (2021–)
Órgano lexislativo	Landtag de Liechtenstein (pt) , (Escano: 25)
Máxima autoridade xudicial	Oberster Gerichtshof (en)
Membro de	Consello de Europa ; Espazo Económico Europeo ; Organización Mundial do Comercio ; Corte Permanente de Arbitragem (pt) ; Corte Penal Internacional ; Conferência das Nações Unidas sobre Comércio e Desenvolvimento (pt) ; Comissão Económica das Nações Unidas para a Europa (pt) ; International Lake Constance conference (en) ; Banco Europeu para a Reconstrução e o Desenvolvimento (pt) ; Axencia Internacional da Enerxía Atómica ; Interpol (1960–); União Postal Universal (pt) (1962–); Unión Internacional de Telecomunicacións (1963–); Organización para a Seguridade e a Cooperación en Europa (1973–); ONU (1990–); Visa Waiver Program (1991–); Asociación Europea de Libre Comercio (1991–); Organização para a Proibição de Armas Químicas (pt) (1999–); Intelsat (–2001); Espazo Schengen (2011–)
PIB nominal	7.186.428.783 $ (2021)
Orzamento	1.486.800.000 Fr (2021)
Moeda	Franco suízo
Identificador descritivo
Código postal	9485–9498
Fuso horario	UTC+01:00, horario estándar
Dominio de primeiro nivel	.li
Prefixo telefónico	+423
Teléfono de emerxencia	112, 117, 118 e 144 (pt)
Código de país	LI
Código NUTS	LI
Páxina web	liechtenstein.li

Liechtenstein^[1] ( [ˈlɪçtn̩ˌʃtaɪ̯n] (axuda · info)) (en alemán: Liechtenstein, [ˈlɪçtn̩ˌʃtaɪ̯n] (AFI), escoitar), oficialmente Pincipado de Liechtenstein ( [ˈlɪktənstaɪn] (axuda · info)) (en alemán: Fürstentum Liechtenstein, [ˈfʏʁstn̩tuːm ˈlɪçtn̩ʃtaɪn] (AFI)) é un minúsculo principado do centro da Europa de lingua alemá, encravado nos Alpes, entre a Austria, ao leste, e a Suíza ao oeste. Non ten saída o mar e é coñecido por ser un paraíso fiscal. Aínda que non pertence á Unión Europea, desde decembro de 2011 forma parte do espazo de libre circulación Schengen. Liechtenstein é unha monarquía constitucional dirixida polo Príncipe de Liechtenstein.

É o cuarto país máis pequeno de Europa, cunha superficie de pouco máis de 160 km² e unha poboación de 38.749 habitantes (en 2019).^[2] Dividida en 11 concellos, a súa capital é Vaduz e o seu municipio máis grande é Schaan. Tamén é o país máis pequeno que fai fronteira con dous países.^[3] Liechtenstein é un País sen litoral entre Suíza e Austria.

Economicamente, Liechtenstein ten un dos produtos interiores brutos por persoa máis altos do mundo cando se axusta á paridade de poder adquisitivo.^[4] O país ten un forte sector financeiro centrado en Vaduz. Antes era coñecido como un paraíso fiscal multimillonario, pero xa non figura nas listas negras oficiais de países paraísos fiscais que non cooperan. Un País alpino, Liechtenstein é montañoso, polo que é un destino de deportes de inverno.

Liechtenstein é membro das Nacións Unidas, da Asociación Europea de Libre Comercio e do Consello de Europa. Aínda que non é membro da Unión Europea, participa tanto no Espazo Schengen como no Espazo Económico Europeo. Ten unha unión aduaneira e monetaria con Suíza.

Historia

O moderno territorio coñecido como Liechtenstein foi antes unha parte (aínda que diminuta) da provincia de Recia do antigo Imperio Romano. Durante séculos este territorio, xeograficamente excluído dos intereses estratéxicos europeos, contribuíu pouco á historia europea. Antes do goberno da dinastía actual, a rexión era un recinto feudal dunha das primeiras liñas da Casa dos Habsburgo. A Casa de Liechtenstein que goberna actualmente ten a súa orixe na afastada Silesia.

A dinastía de Liechtenstein, da cal o Principado toma o seu nome (máis que ao revés) estaba entre as familias nobres máis poderosas de Alemaña ao final da Idade Media. A pesar diso, e aínda que posuísen grandes terreos en Alemaña, estes custosos territorios estaban dados nun réxime feudal baixo o dominio de señores feudais, principalmente da Casa dos Habsburgo. Polo tanto, sen posuír ningún territorio directamente baixo o mandato Imperial, a dinastía Liechtenstein non cumpría o requisito imprescindible para poder formar parte da Reichstag.

En 1699 o príncipe Johann Adam de Liechtenstein comprou o dominio de Schellenberg e en 1712 o condado de Vaduz. Ao adquirir estes dous condados pretendía, deste xeito, un lugar no goberno do Sacro Imperio Romano. O 23 de xaneiro de 1719 o emperador Carlos VI decretou que os condados de Vaduz e Schellenberg se unisen para formar un principado co nome de Liechtenstein en honra ao seu servo Anton Florian de Liechtenstein. É neste momento cando Liechtenstein se converte nun estado soberano do Sacro Imperio Romano Xermánico. Ironicamente, aínda que como proba da importancia política que tiñan estas compras de territorios, os Príncipes de Liechtenstein non pisaron os seus dominios no principado ata varias décadas máis tarde.

En 1806, o Sacro Imperio Romano foi invadido por Francia. Este feito trouxo grandes consecuencias para Liechtenstein. As maquinarias legais e políticas do Imperio derrubáronse cando o Emperador abdicou. O propio Imperio disolveuse. O resultado da disolución foi que Liechtenstein xa non tiña obrigas para ningún señor feudal máis aló das súas fronteiras. Algunhas publicacións modernas atribúen (incorrectamente) a soberanía de Liechtenstein a estes sucesos. En realidade, o seu príncipe converteuse no único señor soberano do principado.

Ata a fin da primeira guerra mundial Liechtenstein estaba fortemente ligado con Austria, pero a devastación económica causada por ese conflito forzou ao país a concluír unha unión monetaria e aduaneira con Suíza. Cando en 1938 a Alemaña Nazi se anexionou Austria, o principado viuse rodeado de territorios alemáns. No entanto, apoiouse en Suíza para manter a súa neutralidade aínda que, durante o desenvolvemento da segunda guerra mundial, cando Hitler arrasaba Europa coas súas conquistas, temeu pola súa propia estabilidade. Para evitar unha invasión colaborou coas potencias do Eixo.

En 2000 o país adhírese ao Espazo Económico Europeo (EEE), o cal obriga a redefinir certos termos da unión aduaneira con Suíza, que non pertence a tal asociación.

Cronoloxía de Liechtenstein

1342 - Vaduz aparece citada pola primeira vez
1699 - O Príncipe Johann Adan Andreas adquire as terras correspondentes a Schellenberg e en 1712 as terras correspondentes a Vaduz
1719 - É elevado a Principado Imperial de Liechtenstein
1806 - Independízase
1868 - Abolición das forzas armadas
1921 – Promúlgase unha nova constitución
1924 - Firma do tratado coa Suíza e introdución do franco suízo na súa economía
1978 - Ingresa no Consello de Europa
1990 - Ingresa na ONU
1991 - Ingresa na EFTA Asociación Europea de Libre Comercio)
1995 - Adhírese á Área Económica Europea e mais á OMC (Organización Mundial do Comercio)

Goberno e política

Artigo principal: Política de Liechtenstein.

Liechtenstein é unha monarquía constitucional, encabezada polo príncipe, ou Fürst, que desde 1989 é Hans Adam II de Liechtenstein. A soberanía do Estado é compartida entre o príncipe e os cidadáns, os cales elixen un parlamento. O parlamento de Liechtenstein, o Landtag, está composto de 25 representantes escolleitos polo pobo. Unha cámara de cinco integrantes é a responsable dos asuntos políticos diarios.

Nun referendo levado a cabo o 1 de xullo de 1984, os votantes varóns permitiron ás mulleres o dereito a votar nas eleccións nacionais (aínda que non nas locais), unha vitoria do príncipe Hans Adam, quen apoiaba totalmente este cambio de lexislación. Contrariamente a outras monarquías constitucionais, a constitución de Liechtenstein asigna importantes poderes ao príncipe, o que produciu que algún deses poderes cause certa controversia nos últimos anos. Entre estes poderes, o príncipe pode vetar as leis aprobadas polo parlamento.

Con todo, nun referendo popular celebrado en marzo de 2003 reforzou a posición constitucional da dinastía reinante de Liechtenstein. Antes de devandito referendo, o príncipe Hans Adam, anunciara que el e a súa familia abandonarían Liechtenstein para ir vivir a Viena, en Austria, deixando a posibilidade de que Liechtenstein se convertese nunha república se os poderes da súa casa non eran referendados. O referendo confirmaría a popularidade coa que contaba a dinastía de Liechtenstein e a confianza que a maioría do pobo deposita no príncipe Hans Adam como líder.

Lista de príncipes do Liechtenstein

Karl I: 1608-1627
Karl Eusebius: 1627-1684
Johann Adan Andreas: 1699-1712
Josef Wencel: 1712-1718
Anton Florian: 1718-1721
Josef Johann Adan: 1721-1732
Josef Wencel: 1732-1745
Johann Nepomuk Karl: 1732-1748
Josef Wencel: 1748-1772
Franz Josef I: 1772-1781
Alois I: 1781-1805
Johann Josef I: 1805-1836
Johannes II: 1858-1929
Franz I: 1929-1938
Franz Josef II: 1938-1989
Hans Adam II: desde 1989.

O 15 de agosto de 2004, Hans Adam II formalmente delegou os seus poderes no seu fillo, Alois de Liechtenstein. Hans Adam II, con todo, mantense como xefe de estado.

Organización territorial

Vaduz, capital de Liechtenstein

Artigo principal: Subdivisións de Liechtenstein.

Liechtenstein está dividido en 11 comunidades (Gemeinden - singular Gemeinde), moitas delas son só unha única localidade.

Xeografía

Mapa de Liechtenstein

Artigo principal: Xeografía de Liechtenstein.

Liechtenstein atópase no val do Rin nos Alpes. A fronteira occidental do Liechtenstein coincide con parte deste río. A parte oriental do país ten unha altitude máis elevada. O punto máis alto é o Grauspitz, a 2.599 m.

A pesar da súa localización alpina, o vento predominante é o vento de sur, o que torna o clima máis ameno. No inverno, poden practicarse deportes propios desta estación.

Economía

Artigo principal: Economía de Liechtenstein.

Sede de Hilti AG en Schaan, Liechtenstein.

A pesar de posuir limitados recursos naturais e ter un territorio pequeno, Liechtenstein é unha economía próspera, ben industrializada e ben servida dun sector de servizos financeiros. Por iso, posúe un padrón de vida comparable ao dos seus grandes veciños europeos. A economía de Liechtenstein é diversificada, con gran número de empresas de pequeno porte. Os baixos impostos de negocio (a taxa máxima de imposto é 20%) e regras fáciles da incorporación atraeron empresas estranxeiras para abriren escritorios nominais, fornecendo o 30% do rendemento ao Estado. O país tamén é coñecido por ser paraíso fiscal para fondos de investimento e bancos, que se interesan pola integración do país no sistema bancario internacional, a estabilidade política, a boa infraestrutura, os baixos impostos e a posición xeográfica favorable. Estas condicións atraen sociedades offshore.

Liechtenstein tamén posúe un tratado aduaneiro desde 1924 coa Suíza, o que permite que o país actúe dentro da zona comercial e aduaneira helvética. En 1995, o país pasou a integrar da AELC (Asociación Europea de Libre Comercio). O goberno local tamén está adecuando as políticas económicas coas comunmente feitas polos países da Unión Europea.

Moeda oficial: franco suízo.

Demografía

Artigo principal: Demografía de Liechtenstein.

Liechtenstein é, con 34.542 habitantes en 2011, o cuarto país menos poboado de Europa, logo da Cidade do Vaticano, Mónaco e San Marino. A súa poboación residente está composta por ao redor dun terzo de estranxeiros, sobre todo alemáns, austríacos e suízos.

O idioma oficial é o alemán, aínda que a maioría fala un dialecto alemánico. En asuntos de relixión, hai aproximadamente un 76% de católicos romanos e un 7% de protestantes.

Transporte

Hai aproximadamente 250 km de calzada pavimentada dentro de Liechtenstein e 9,5 km de ferrocarril. Os ferrocarrís do país son administrados pola empresa Ferrocarrís Federais Austríacos, como parte da ruta entre Feldkirch (Austria) e Buchs (Suíza). Hai catro estacións de tren en Liechtenstein: Schaan-Vaduz, Forst Hilti, Nendeln e Schaanwald, as cales son servidas por un servizo de tren regular, que circula entre Feldkirch e Buchs. A ruta que pasa por Liechtenstein é unha liña de grande importancia para o tráfico ferroviario; trens EuroCity atravesan o territorio sen parar nas pequenas estacións de Liechtenstein.

En Liechtenstein o autobús é un subsidiario do sistema suízo Postautobus, pero controlado separadamente, e conecta coa rede suíza de autobús en Buchs SG e en Sargans, así como na cidade austríaca de Feldkirch.

Hai 90 km de camiños de bicicleta marcados no país. O principado non ten aeroporto e o internacional máis próximo é o de Zürich. Preto de Balzers hai un pequeno heliporto, apto para pequenos helicópteros.

Cultura

Artigo principal: Cultura de Liechtenstein.

Notas

↑ Entrada liechtensteinés -sa en Digalego^{[Ligazón morta]}
↑ Bevölkerungsstatistik. Amt für Statistik. Liechtenstein. 30 de xuño de 2019
↑ "The smallest countries in the world by area". www.countries-ofthe-world.com (en inglés). Consultado o 3 de xullo de 2018.
↑ CIA – The World Factbook – Country Comparison :: GDP – per capita (PPP) Arquivado 24 de abril de 2013 en Wayback Machine. Cia.gov. Consultado o 24 de decembro de 2011.

Véxase tamén

Outros artigos

Castelo de Liechtenstein

[1] Entrada liechtensteinés -sa en Digalego^{[Ligazón morta]}

[2] Bevölkerungsstatistik. Amt für Statistik. Liechtenstein. 30 de xuño de 2019

[3] "The smallest countries in the world by area". www.countries-ofthe-world.com (en inglés). Consultado o 3 de xullo de 2018.

[4] CIA – The World Factbook – Country Comparison :: GDP – per capita (PPP) Arquivado 24 de abril de 2013 en Wayback Machine. Cia.gov. Consultado o 24 de decembro de 2011.

[1]

[2]

[3]

[4]