Okuduğunu anlamayı etkileyen etmenlerin çeşitli açılardan incelendiği bu çalışma, bir alanyazın d... more Okuduğunu anlamayı etkileyen etmenlerin çeşitli açılardan incelendiği bu çalışma, bir alanyazın derlemesi niteliği taşımaktadır. Buna göre Google Akademik, ULAKBİM, YÖK Akademik, Web of Science, ERIC, Proquest veri tabanı üzerinde bulunan okuduğunu anlama becerisi, okuduğunu anlamayı etkileyen etmenler, okuduğunu anlama engelleri konulu araştırma ve derleme makaleleri taranarak okuduğunu anlama becerisini etkileyen değişkenler belirlenmiş ve bu değişkenlerin okuduğunu anlama sürecindeki etkileri açıklanmaya çalışılmıştır. Alanyazın derlemesinin sonucuna göre; okuduğunu anlama stratejileri, sözcük bilgisi, akıcı okuma, metin türü ve metin türü farkındalığı, okumanın duyuşsal nitelikleri, üstbilişsel okuma stratejileri olmak üzere okuduğunu anlamayı etkileyen altı etmen belirlenmiş ve bu etmenler çeşitli boyutlarıyla açıklanmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlardan biri, yetkin okurları zayıf okurlardan ayıran temel farkın bu altı etmeni bilinçli bir biçimde kullanabilme, okuma sürecini buna göre düzenleyebilme ve okuma sürecinde bu etmenleri zamanında ve etkili bir biçimde kullanabilme becerileri olduğu yönündedir. Öte yandan belirlenen altı etmenin okuduğunu anlama becerisi üzerinde doğrudan etkili olduğu, birbirleriyle ilişkili nitelikte olduğu ve her bir etmenin öğretilebilir, öğrencilere kazandırılabilir özellikler taşıdığı sonucuna varılmıştır.
Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Aug 31, 2021
Bu eser Creative Commons Alıntı-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmış... more Bu eser Creative Commons Alıntı-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Investigation of children's literature works in terms of aesthetic criteria, 2020
Estetik, Aydınlanma Çağı ile birlikte sanat felsefesinin bir alt disiplini olarak ortaya çıkmıştı... more Estetik, Aydınlanma Çağı ile birlikte sanat felsefesinin bir alt disiplini olarak ortaya çıkmıştır. Her toplumun ve kültürün kendine ait bir estetik anlayışı bulunmaktadır. "Güzel" olarak nitelendirdiğimiz her şey, bu anlayışın çerçevesini oluşturmaktadır. Estetik, bireylerin yaşamının her anında farkında olmadan başvurdukları, tepki verdikleri, haz aldıkları felsefî bir bilimdir. Ancak bireyin yaşam döngüsü içinde estetiğin önemi en çok çocukluk döneminde kendisini göstermektedir. Çocuklukta kazanılan her türlü yaşantı, çocuğun hayatında bir dönüm noktası olabilir. Bu temelde çocuklarda doğuştan var olan estetiğin, yaratılan ürünler sayesinde istenilen boyutta gelişmesi sağlanabilir. Çocukların okul öncesi dönemden itibaren sürekli etkileşim içinde oldukları çocuk kitapları, bu görevi yerine getirmede birincil kaynaklardandır. Araştırmanın amacı; çocuk edebiyatı eserlerini, çocuk edebiyatının estetik ölçütleri ışığında incelemektir. Çocuk edebiyatı yazarlarının görüşleri çerçevesinde belirlenmiş olan estetik ölçütler; çocuğun gelişim düzeyleri, eserin dili, konusu ve kurgusu, düşünme becerileri, tutarlılığı, türü, dış yapı özellikleri, öğreticiliği, sanatsallığı, ideolojik iletileri gibi temel alanlardan oluşmaktadır. Nitel araştırma desenlerinden biri olan durum çalışmasıyla yürütülen bu araştırmada doküman analizi ile veriler elde edilmiştir. Araştırmanın amacına yönelik olarak ölçüt örnekleme yoluyla seçilmiş 16 çocuk romanı, araştırmacı tarafından okunmuş, estetik ölçütler kontrol listesine göre değerlendirilmiş ve NVivo 8.0 bilgisayar paket programı aracılığıyla betimsel bir şekilde analiz edilmiştir. Araştırmanın betimsel analiz çerçevesini estetik ölçütler kontrol listesi oluşturmaktadır. Araştırmanın sonucunda incelenen eserlerin tümünün estetik ölçütlere "kısmen" uyumlu olduğu tespit edilmiştir.
ÖZET Estetik, sanat felsefesinin bir alt disiplini olarak 18. yüzyılda A. Baumgarten'ın estetik t... more ÖZET Estetik, sanat felsefesinin bir alt disiplini olarak 18. yüzyılda A. Baumgarten'ın estetik terimini kullanmasıyla ortaya çıkmıştır. Estetik, günlük hayatta farkında olmadan maruz kaldığımız ve doğal bir şekilde tepki verdiğimiz sürecin kendisidir. Her toplumun ve kültürün kendine ait bir estetik anlayışı bulunmakla birlikte o topluma ait her türlü sanat ve edebiyat ürünü estetik çerçevesinde değerlendirilmektedir. Toplumunun "güzel" olarak nitelendirdiği bu ürünler estetik kavramına tarih boyunca yön vermiştir. Estetiğin en önemli amacı, güzele ilişkin değer yargılarını belirlemek ve güzeli güzel yapan ölçütleri ortaya koymaktır. Bunun için öncelikle güzelin tanımı, özellikleri, belirleyicileri (nelerin güzel sayılabileceği) ortaya konur. Bireyde bir estetik duyarlılık ve estetik değer yargısı oluşturmak, toplumsal bir problem olarak algılanmaktadır. Zira estetik günlük hayatımızda en çok toplumsal değer yargılarımız, kullandığımız kelimeler, olaylar karşısında verdiğimiz tepkilerle ilişkilidir. Toplumu istenilen düzeye ulaştırmak için öncelikle, altında yatan bozuklukları ve eksiklikleri görmek gerekir. Bundan dolayı bireyde bir estetik duyarlılık ve değer yargısı oluşturmak yaşadığımız çevreyi ve iletişim hâlinde olduğumuz toplumu güzelleştirmek için önem arz eder. Bunun için en uygun zaman dilimi çocukluktur. Çocukta güzellik duygusunun doğuştan var olduğu göz önüne alınarak yaratılan ürünlerin görsel ve dilsel olanaklara uygun şekilde oluşturulması birincil amaç olmalıdır. Çocuklarda estetik beğeni oluşturmak ve bunun gelişimini sağlamak onun sürekli temas hâlinde olduğu ve birçok eğitsel işlevi bir arada sunan ders kitapları aracılığıyla gerçekleştirilmelidir. Araştırmanın amacı, bu temelde 6. sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerin çocuk edebiyatındaki estetik ölçütler ışığında değerlendirilmesidir. Araştırmanın verilerine nitel araştırma deseni olan doküman analizi kullanılarak ulaşılmıştır. Araştırmanın sonucunda incelenen 10 hikâye edici metinden hiçbirinin incelenen ölçütleri tam anlamıyla karşılamadığı görülmüştür. Araştırmanın sonucu doğrultusunda sanat eğitimi ve estetik açısından ders kitaplarında bulunması gereken nitelikler öneriler hâlinde verilmiştir. ABSTRACT Aesthetics came into being in the 18th century when A. Baumgarten used the term aesthetics as a sub-discipline of philosophy of art. Aesthetics is the process in which we are unwittingly exposed and reacting naturally in daily life. Although each society and culture has its own aesthetic understanding, all kinds of art and literary products belonging to that society are evaluated within the framework of aesthetics. These products, which the society characterizes "beautiful", have guided the concept of aesthetics throughout history. The most important aim of aesthetics is to determine value judgments
Okuduğunu anlamayı etkileyen etmenlerin çeşitli açılardan incelendiği bu çalışma, bir alanyazın d... more Okuduğunu anlamayı etkileyen etmenlerin çeşitli açılardan incelendiği bu çalışma, bir alanyazın derlemesi niteliği taşımaktadır. Buna göre Google Akademik, ULAKBİM, YÖK Akademik, Web of Science, ERIC, Proquest veri tabanı üzerinde bulunan okuduğunu anlama becerisi, okuduğunu anlamayı etkileyen etmenler, okuduğunu anlama engelleri konulu araştırma ve derleme makaleleri taranarak okuduğunu anlama becerisini etkileyen değişkenler belirlenmiş ve bu değişkenlerin okuduğunu anlama sürecindeki etkileri açıklanmaya çalışılmıştır. Alanyazın derlemesinin sonucuna göre; okuduğunu anlama stratejileri, sözcük bilgisi, akıcı okuma, metin türü ve metin türü farkındalığı, okumanın duyuşsal nitelikleri, üstbilişsel okuma stratejileri olmak üzere okuduğunu anlamayı etkileyen altı etmen belirlenmiş ve bu etmenler çeşitli boyutlarıyla açıklanmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlardan biri, yetkin okurları zayıf okurlardan ayıran temel farkın bu altı etmeni bilinçli bir biçimde kullanabilme, okuma sürecini buna göre düzenleyebilme ve okuma sürecinde bu etmenleri zamanında ve etkili bir biçimde kullanabilme becerileri olduğu yönündedir. Öte yandan belirlenen altı etmenin okuduğunu anlama becerisi üzerinde doğrudan etkili olduğu, birbirleriyle ilişkili nitelikte olduğu ve her bir etmenin öğretilebilir, öğrencilere kazandırılabilir özellikler taşıdığı sonucuna varılmıştır.
Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Aug 31, 2021
Bu eser Creative Commons Alıntı-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmış... more Bu eser Creative Commons Alıntı-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Investigation of children's literature works in terms of aesthetic criteria, 2020
Estetik, Aydınlanma Çağı ile birlikte sanat felsefesinin bir alt disiplini olarak ortaya çıkmıştı... more Estetik, Aydınlanma Çağı ile birlikte sanat felsefesinin bir alt disiplini olarak ortaya çıkmıştır. Her toplumun ve kültürün kendine ait bir estetik anlayışı bulunmaktadır. "Güzel" olarak nitelendirdiğimiz her şey, bu anlayışın çerçevesini oluşturmaktadır. Estetik, bireylerin yaşamının her anında farkında olmadan başvurdukları, tepki verdikleri, haz aldıkları felsefî bir bilimdir. Ancak bireyin yaşam döngüsü içinde estetiğin önemi en çok çocukluk döneminde kendisini göstermektedir. Çocuklukta kazanılan her türlü yaşantı, çocuğun hayatında bir dönüm noktası olabilir. Bu temelde çocuklarda doğuştan var olan estetiğin, yaratılan ürünler sayesinde istenilen boyutta gelişmesi sağlanabilir. Çocukların okul öncesi dönemden itibaren sürekli etkileşim içinde oldukları çocuk kitapları, bu görevi yerine getirmede birincil kaynaklardandır. Araştırmanın amacı; çocuk edebiyatı eserlerini, çocuk edebiyatının estetik ölçütleri ışığında incelemektir. Çocuk edebiyatı yazarlarının görüşleri çerçevesinde belirlenmiş olan estetik ölçütler; çocuğun gelişim düzeyleri, eserin dili, konusu ve kurgusu, düşünme becerileri, tutarlılığı, türü, dış yapı özellikleri, öğreticiliği, sanatsallığı, ideolojik iletileri gibi temel alanlardan oluşmaktadır. Nitel araştırma desenlerinden biri olan durum çalışmasıyla yürütülen bu araştırmada doküman analizi ile veriler elde edilmiştir. Araştırmanın amacına yönelik olarak ölçüt örnekleme yoluyla seçilmiş 16 çocuk romanı, araştırmacı tarafından okunmuş, estetik ölçütler kontrol listesine göre değerlendirilmiş ve NVivo 8.0 bilgisayar paket programı aracılığıyla betimsel bir şekilde analiz edilmiştir. Araştırmanın betimsel analiz çerçevesini estetik ölçütler kontrol listesi oluşturmaktadır. Araştırmanın sonucunda incelenen eserlerin tümünün estetik ölçütlere "kısmen" uyumlu olduğu tespit edilmiştir.
ÖZET Estetik, sanat felsefesinin bir alt disiplini olarak 18. yüzyılda A. Baumgarten'ın estetik t... more ÖZET Estetik, sanat felsefesinin bir alt disiplini olarak 18. yüzyılda A. Baumgarten'ın estetik terimini kullanmasıyla ortaya çıkmıştır. Estetik, günlük hayatta farkında olmadan maruz kaldığımız ve doğal bir şekilde tepki verdiğimiz sürecin kendisidir. Her toplumun ve kültürün kendine ait bir estetik anlayışı bulunmakla birlikte o topluma ait her türlü sanat ve edebiyat ürünü estetik çerçevesinde değerlendirilmektedir. Toplumunun "güzel" olarak nitelendirdiği bu ürünler estetik kavramına tarih boyunca yön vermiştir. Estetiğin en önemli amacı, güzele ilişkin değer yargılarını belirlemek ve güzeli güzel yapan ölçütleri ortaya koymaktır. Bunun için öncelikle güzelin tanımı, özellikleri, belirleyicileri (nelerin güzel sayılabileceği) ortaya konur. Bireyde bir estetik duyarlılık ve estetik değer yargısı oluşturmak, toplumsal bir problem olarak algılanmaktadır. Zira estetik günlük hayatımızda en çok toplumsal değer yargılarımız, kullandığımız kelimeler, olaylar karşısında verdiğimiz tepkilerle ilişkilidir. Toplumu istenilen düzeye ulaştırmak için öncelikle, altında yatan bozuklukları ve eksiklikleri görmek gerekir. Bundan dolayı bireyde bir estetik duyarlılık ve değer yargısı oluşturmak yaşadığımız çevreyi ve iletişim hâlinde olduğumuz toplumu güzelleştirmek için önem arz eder. Bunun için en uygun zaman dilimi çocukluktur. Çocukta güzellik duygusunun doğuştan var olduğu göz önüne alınarak yaratılan ürünlerin görsel ve dilsel olanaklara uygun şekilde oluşturulması birincil amaç olmalıdır. Çocuklarda estetik beğeni oluşturmak ve bunun gelişimini sağlamak onun sürekli temas hâlinde olduğu ve birçok eğitsel işlevi bir arada sunan ders kitapları aracılığıyla gerçekleştirilmelidir. Araştırmanın amacı, bu temelde 6. sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerin çocuk edebiyatındaki estetik ölçütler ışığında değerlendirilmesidir. Araştırmanın verilerine nitel araştırma deseni olan doküman analizi kullanılarak ulaşılmıştır. Araştırmanın sonucunda incelenen 10 hikâye edici metinden hiçbirinin incelenen ölçütleri tam anlamıyla karşılamadığı görülmüştür. Araştırmanın sonucu doğrultusunda sanat eğitimi ve estetik açısından ders kitaplarında bulunması gereken nitelikler öneriler hâlinde verilmiştir. ABSTRACT Aesthetics came into being in the 18th century when A. Baumgarten used the term aesthetics as a sub-discipline of philosophy of art. Aesthetics is the process in which we are unwittingly exposed and reacting naturally in daily life. Although each society and culture has its own aesthetic understanding, all kinds of art and literary products belonging to that society are evaluated within the framework of aesthetics. These products, which the society characterizes "beautiful", have guided the concept of aesthetics throughout history. The most important aim of aesthetics is to determine value judgments
Uploads
Papers by Özlem Batmaz