A.M. de Jong

Adrianus Michiel de Jong

Adrianus Michiel de Jong (Nieuw-Vossemeer, 29 maart 1888 – Blaricum, 18 oktober 1943) wie in Nederlânsk auteur. Hy publisearre it grutste part fan syn wurk ûnder eigen namme (A.M. de Jong), mar guon waarden ûnder skûlnamme útjûn (Frank van Waes, Herbert D. Ross).

Libben

Kurt Gerron, Marcel Krols as Merijntje Gijzen en rjochts A.M. de Jong (film 1936)

De Jong waard berne yn in hûshâlding fan 13 bern. Heit wie lânarbeider en socht in better bestean yn as arbeider in Rotterdam. In protte fan De Jongs jeugdherinneringen binne ferwurke yn de romansyklus Merijntje Gijzens jeugd en jonge jaren.

By de mobilisaasje yn de Earste Wrâldoarloch waard De Jong oproppen foar tsjinst. De Jong wie gefoelich foar ûnrjocht en skreau dêrom yn Notities van een landstormman krityske stikken oer de situaasje yn it Nederlânsk leger. Dat hie fan gefolch dat De Jong syn ofsiersoplieding net ôfmeitsje mocht. Letter soe er syn ûnderfinings yn syn roman Frank van Wezels roemruchte jaren ferwurkje.

A.M. de Jong skreau de teksten foar de strip Bulletje en Boonestaak; foar it meitsjen fan de tekeningen helle er 1922 de yn Nederlân wenjende Belg George Van Raemdonck oan. Dy strip wurdt hjoeddeisk as klassiker beskôge, sawol fanwege de dryste tekeningen as de kontroversjele ûnderwerpen fan De Jong.

1942 waard De Jong fanwege syn sosjalistyske sympatyen troch de Dútsers oanholden, mar rillegau wer frijlitten om reden fan syn minne sûnens. As represaille foar it deadwaan fan in tal NSB-ers waard De Jong yn 1943 fermoarde troch Nederlânske SS-ers, ien fan de saneamde Silbertanne-aksjes.

Yn 1974 waard it A.M. de Jong-museum yn syn berteplak Nieuw-Vossemeer iepene.

Yn 2001 ferskynde in biografy, skreaun fan de neef van A.M. de Jong, Mels de Jong.

Bibliografy

• Studies over literatuur (essayistysk) (1912)
• De bewaarschool (fertaling) (1914)
• Ondergang (roman) (1916)
• De zware weg (roman) (1917)
• Vacantiedagen (berneboek) (1917)
• Marcus van Houwaert (roman) (1920)
• De handel in pornografie (sketsen) (1920)
• Vertellingen rond de bewaarschool (fertaling) (1920)
• Amsterdam bij nacht (sketsen) (1921)
• Het evangelie van den haat (roman) (1923)
  • I De stormloop
  • II De overwinning
  • III De ineenstorting
• Dostojewski (essayistysk) (1923)
• Bloemlezing van revolutionaire poëzie Italic text(essayistysk) (1923)
• De wereld van Bulletje en Boonestaak (berneboeken) (1923-1935)
• De wilde man (fertaling) (1923)
• Een zwerftocht over zee (reisbeskriuwing) (1924)
• Aan den stroom (berneboek) (1924)
• Merijntje Gijzens jeugd I: Het verraad (roman) (1925)
• Vrede op aarde (sketsen) (1925)
• Notities van een landstormman: recht voor de mobilistieslachtoffers(sketsen) (1925)
• Fathma, de roos van het Oosten (roman) (1926)
• Merijntje Gijzens jeugd II: Flierefluiters oponthoud (roman) (1926)
• Een kluchtige zomerreis (reisbeskriuwing) (1926)
• Merijntje Gijzens jeugd III: Onnozele kinderen (roman) (1927)
• De arbeiders en het boek (essayistysk) (1927)
• Naar zonnige landen in donker getij (reisbeskriuwing) (1927)
• Onder de Jefkes (sketsen) (1927)
• Leven en sterven van oom Anghel (fertaling) (1927)
• Codine (fertaling) (1927)
• De kinderziel, god en het leven Italic text(beskôging) (1928)
• Merijntje Gijzens jeugd IV: In de draaikolk (roman) (1928)
• De rijkaard, een dorpstragedie (novelle) (1928)
• Frank van Wezel's roemruchte jaren (roman) (1928)
• Nerrantsoula (fertaling) (1928)
• Kruisende wegen (roman) (1929)
• Flierefluiters tussenkomst (novelle) (1929)
• De beeldhouwer Adrianus Remiëns (essayistysk) (1929)
• Kyra Kyralina (fertaling) (1929)
• De martelgang van kromme Lindert (roman) (1930)
• De sponzenvisser (fertaling) (1930)
• Tsatsa-Minnka (fertaling) (1931)
• Een verdoolde (roman) (1932)
• De dood van een patriarch (novelle) (1932)
• Dag des oordeels (fertaling) (1932)
• De schotel (novelle) (1933)

* Israël Querido, de mens en de kunstenaar (essayistysk) (1933)

• Vrij geboren (fertaling) (1933)
• Vrolike vertelsels(sketsen) (1933)
• De avonturen van den baron van Munchhausen (berneboek) (1933)
• De ondergang van het huis van Thuringen (fertaling) (1933)
• Metgezellen (ferhalen) (1935-1943)
• Chattinbakkie (1935)
• Merijntje Gijzens jonge jaren
  • I: De grote zomer (roman) (1935)
  • II: De goede dood (roman) (1936)
  • III: Het boze gerucht (roman) (1937)
  • IV: Een knaap wordt man (roman) (1938)
• De erfgenaam (roman) (1938)
• Spiegelt u zacht (karlêzing) (1938)
• Mustapha, of de tragedie van het geweten (1939)
• Thanatos, de vreemdeling (1939)
• De dans op de vulkaan (sketsen) (1939)
• Jack London, zijn leven en werk (fertaling) (1939)
• De mijn (fertaling) (1940)
• De vreemde broeders (roman) (1940)
• Een Bataafs Driemanschap (berneboek) (1940)
• Poeske (roman) (1941)
• De wonderlijke waard van hotel Carlecas (sketsen) (1941)
• Merijntje in Filmland (sketsen) (1941)
• De hemelbestormer (fertaling) (1941)
• De heks van de Riethoek (roman) (1942)
• De baldadige vertelsels (fertaling) (1943)
• De dolle vaandrig -in twee delen- (roman) (1946)
• De achterhoede (fertaling) (1946)
• Een held keert weer (1947)
• Metgezellen, een hondenboek (sketsen)(1949)
• Hotel du Commerce (fertaling (1951)
• Leven in de brouwerij (1955)
• Gijzeling (1955)
• Carmen (1957)
• De avonturen van Appelsnoet en Goudbaard (berneboek-bondel) (1963 -1925/1927)

Literatuer

• C. J. Kelk: Rondom tien gestalten. Kritische overzicht van de Nederlandsche romanliteratuur, Utert 1938
• D. Coster in Critisch Bulletin, 1945, s. 47-59
• M. J. G. de Jong: Flierefluiters apostel, yn: Ders.: Meningen en meningsverschillen, Leien 1970, s. 9-28
• Matthijs Boumans et al: A. M. de Jongs Merijntje Gijzens jeugd en het sociaal-demokraties ontwikkelingswerk. Een materiaalverzameling, Nymwegen 1977
• M. J. G. de Jong: A. M. de Jong 1888-1943, in: A. Korteweg (Hrsg): 't Is vol van schatten hier, Bân 1, Amsterdam 1986, s. 279-280
• Mels de Jong: A. M. de Jong, schrijver, Amsterdam, Querido, 2001

Keppelings om utens

• De Jong yn de DBNL
• de Jong, Martien J. G. - 'A.M. de Jong 1888 - 1943' yn Salverda, Murk & Anton Korteweg (1986) - 't Is vol van schatten hier. Amsterdam / De Haach, s. 279 / 280.
• A.M. de Jong op schrijversinfo
• A.M. de Jongmuseum yn Nieuw-Vossemeer

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes: