Papers by Bohdan Kaczmarek
Metafory polityki 4, 2013
"Od dawna jestem przekonany o głębokim, wielowymiarowym, teoretycznym i metodologicznym pokrewień... more "Od dawna jestem przekonany o głębokim, wielowymiarowym, teoretycznym i metodologicznym pokrewieństwie pomiędzy naukami o organizacji i zarządzaniu a naukami o polityce, zarówno w sensie rodowodu, historii obu dziedzin nauki, jak w sensie narastającej potrzeby wzajemnych interferencji i inspiracji. Na niektóre aspekty z tym związane chciałbym zwrócić uwagę w tym artykule wykorzystując interpretację zarządzania jako metafory polityki. Rozważania będą miały wstępny charakter, analiza prowadzona będzie ze specyficznego punktu widzenia i potrzeb teoretyka polityki, zaś rozumienie obszaru zainteresowań nauk o organizacji i zarzą-dzaniu także będzie selektywne, powiązane z określonym sposobem pojmowania kluczowych zagadnień podejmowanych w teorii organizacji. Niekiedy można zaobserwować swoistą nieufność politologów do reprezentan-tów nauk o organizacji i zarządzaniu i opór wobec prób wzajemnego zbliżenia, podobnie rzecz też niekiedy wygląda w odniesieniu do stosunku badaczy organizacji i zarządzania wobec politologów i politologii. Istniejące bariery mają oczywiście różne źródła. Nie bez znaczenia są z pewnością instytucjonalne tradycje i interesy korporacji uczonych działających w tych obszarach, ciążące z przeszłości uprosz-czone wyobrażenia na temat kryteriów odrębności dziedzin wiedzy i naukowych dyscyplin, kompleksy wynikające z interdyscyplinarności i inter-problemowości nauk o polityce i nauk o organizacji i zarazem ich relatywnej młodości. Także w pewnym stopniu niestabilności obu dyscyplin, w porównaniu zwłaszcza do zdecydowanie bardziej zakorzenionych społecznie i intelektualnie dziedzin, jak prawo, historia, ekonomia, socjologia, psychologia, wobec których teoretyczne i metodologiczne zadłużenie nauk o polityce i nauk o organizacji jest zapewne największe. Wpływ na istniejące bariery mają jednak także popularne ujęcia niektórych kluczowych zagadnień podejmowanych przez nauki o polityce oraz nauki o organi-zacji i zarządzaniu..."
Studia Politologiczne, 2017
NOTIONS OF POLITICS AND STUDIES OF SEEMINGLY NON-POLITICAL AREAS
OF SOCIAL LIFE
The article ana... more NOTIONS OF POLITICS AND STUDIES OF SEEMINGLY NON-POLITICAL AREAS
OF SOCIAL LIFE
The article analyzes mutual relations between political science and other social
sciences, especially organization studies and management. It shows how political
science is indebted to other disciplines, and, on the other hand, how it has the
capacity and potential to investigate areas of social life which tend to be seen as
non-political. This potential is usually underestimated and unused by political
scientists themselves, while representatives of other disciplines often ignore the
input political scientists can have in their fields. The encroaching of political science
onto areas of study traditionally taken over by other disciplines can contribute to
more accurate interpretation and analysis of problems taken up there and can
allow political scientists to identify phenomena, that have so far been escaping
their notice, as well as political processes which mask themselves as non-political
or apolitical.
Studia Politologiczne, Dec 2017
Polish Political Science Yearbook, 2001
Metafory polityki 4, 2013
Organizacje. polityka, władza, struktury, 2001
W tradycji myśli społecznej i politologicznej dominuje przekonanie o ścisłym związku istoty zjawi... more W tradycji myśli społecznej i politologicznej dominuje przekonanie o ścisłym związku istoty zjawiska polityki z problemem władzy. Dziś taki sposób interpretacji wydaje się kruszeć. Coraz mocniej daje się odczuć niezdolność do wyjaśniania rzeczywistości politycznej przy pomocy paradygmatu polityki koncentrującego się na władzy, zwłaszcza władzy państwowej, a samo rozumienie władzy przechodzi istotne przeobrażenia. Faktyczna polityka dzieje się coraz bardziej w sferach rzeczywistości dotąd z władzą nie kojarzonych. Szerzej pisałem o tym w innym miejscu, tu chciałbym zwrócić uwagę na niektóre aspekty zagadnienia, które wydają mi się warte rozwinięcia, czy nieco innego naświetlenia. 1 Jeśli zastosować wobec analizy zjawiska polityki metodę metaforycznej generalizacji jej aspektów w taki sposób, by na ich podstawie sformułować hipotezy dotyczące jej podstawowego sensu, zdając sobie przy tym sprawę, że uzyskany rezultat będzie zawsze niepełny ale ich ciąg może pokazać złożoną i wielobarwną treść polityki, to okaże się, że zupełnie dobrze można konstruować heurystyczne schematy interpretacji polityki, czy też niekiedy jej modele, w oderwaniu od odwołań do władzy. Taką metodę zastosowaliśmy w Metaforach polityki. 2 Okazało się, że choć "nośność" teoretyczna różnych obrazów polityki jest różna, że niektóre bardziej, niektóre mniej mogą stanowić punkt wyjścia do całościowych koncepcji ujmowania polityki, to znakomita ich część pozwala zupełnie nieźle badać politykę jako zjawisko, którego związku z tak, czy inaczej rozumianą władzą trudno nie dostrzegać, jednakże nie jest to związek, o którym trzeba powiedzieć, że konstytuuje istotę polityki. Może być ona bowiem przykładowo postrzegana jako mechanizm homeostazy systemów społecznych, skoncentrowany wyraz ekonomiki, społeczna przestrzeń artykulacji interesów, proces organizacji życia społecznego, problem własności i oligarchizacji, jako kultura, mechanizm ciągłości i zmiany pokoleń, jako fałszywa świadomość, instytucjonalizacja idei, tworzenie historii i nadawanie jej sensu, problem zaufania i wiarygodności, festiwal hipokryzji i maskarada, wyraz alienacji człowieka i jego dezalienacyjnych dążeń, przywództwo, problem odpowiedzialności, problem uznania, gra, teatr, społeczna paranoja, zjawisko ze sfery marketingu itd. Można powiedzieć, że eksperymenty myślowe, które metoda metafor umożliwiła z całą pewnością wykazały, iż polityka jest zjawiskiem zbyt złożonym, niejednorodnym, wieloaspektowym, by jedyną receptą na jej poznanie była redukcja polityki do zjawiska władzy i walki o władzę.
Book Reviews by Bohdan Kaczmarek
Recenzowana książka powstała w związku z 100. rocznicą często dziś przemilczanej, ignorowanej lub... more Recenzowana książka powstała w związku z 100. rocznicą często dziś przemilczanej, ignorowanej lub zniekształcanej, jak to się kiedyś określało, " Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej ". Publikacja jest rezultatem zbiorowego wysiłku piętnaś-ciorga uczonych z różnych ośrodków akademickich w kraju. Struktura książki poza Wstępem obejmuje List Profesora Andrzeja Walickiego oraz czternaście rozdziałów merytorycznych. Problematyka rewolucji jest podejmowana przede wszystkim z per-spektywy politologicznej i historycznej. Poszczególne rozdziały zawierają także sporo refleksji o charakterze teoriopolitycznym, nie brakuje odwołań do historii myśli społecznej i politycznej. Zawarte w książce teksty reprezentują zróżnicowane paradygmaty i podejścia metodologiczne, łączy je przedmiot zainteresowań badaczy, interpretowany z różnych punktów widzenia i z perspektywy odmiennych założeń ideowo-teoretycznych. Fenomen rewolucji rosyjskiej od zawsze był przedmiotem walki ideologicznej i politycznej, sporów teoretycznych i aksjologicznych w nauce. Wynika to z piętna, jakie zwłaszcza rewolucja październikowa wywarła na losach nie tylko Rosji, ale i świata w ostatnim stuleciu. Wbrew dającemu się niekiedy zauważyć przekonaniu, że porażka " realnego socjalizmu " zwieńczyła debatę o rewolucji rosyjskiej pozornie oczywistymi konkluzjami, przekreślającymi postępowe znacznie Października 1917 r. dla przemian kapitalistycznego systemu-świata, nie wydaje się, by można było i w tej materii ogłosić " koniec historii ". Wydarzenia, które nastąpiły po upadku " realnego socjalizmu " , zwłaszcza światowy kryzys ekonomiczny, postępujące w świecie ten-dencje nacjonalistyczne i antydemokratyczne, rosnący militaryzm i nabrzmiewające konflikty wynikające z imperialistycznej rywalizacji różnych ośrodków światowego kapitalizmu, pogłębiające się nierówności społeczne i rozpiętości bogactwa w skali globalnej, często maskowane ostrością konfliktów o pozornie jedynie kulturowym charakterze, wywołują zapotrzebowanie na debatę i refleksję nad charakterem, rolą historyczną i mechanizmami zmian społecznych wygenerowanych przez rewolucję październikową. Analiza rewolucji rosyjskiej ściśle wiąże się z kwestią zrozumienia i oceny do-świadczenia " realnego socjalizmu ". Jest to szczególnie ważne dla tych społeczeństw, które " realsocjalistyczną " próbę zbudowania alternatywy systemowej dla kapitalizmu podjęły i przeszły przez związane z tym doświadczenie historyczne. Obecnie często mamy do czynienia ze swoistym wypieraniem tego doświadczenia, ucieczką w płaskie i intelektualnie ubogie formułki, które służą głównie bieżącym potrzebom legitymi-zacyjnym transformacji systemowej, reprodukcji hegemonii ideologicznej i prze-mocy symbolicznej beneficjentów transformacji, będącej w pewnym przecież sensie kontrrewolucyjną restauracją kapitalizmu, skrywaniu nie tylko modernizacyjnego,
Uploads
Papers by Bohdan Kaczmarek
OF SOCIAL LIFE
The article analyzes mutual relations between political science and other social
sciences, especially organization studies and management. It shows how political
science is indebted to other disciplines, and, on the other hand, how it has the
capacity and potential to investigate areas of social life which tend to be seen as
non-political. This potential is usually underestimated and unused by political
scientists themselves, while representatives of other disciplines often ignore the
input political scientists can have in their fields. The encroaching of political science
onto areas of study traditionally taken over by other disciplines can contribute to
more accurate interpretation and analysis of problems taken up there and can
allow political scientists to identify phenomena, that have so far been escaping
their notice, as well as political processes which mask themselves as non-political
or apolitical.
Book Reviews by Bohdan Kaczmarek
OF SOCIAL LIFE
The article analyzes mutual relations between political science and other social
sciences, especially organization studies and management. It shows how political
science is indebted to other disciplines, and, on the other hand, how it has the
capacity and potential to investigate areas of social life which tend to be seen as
non-political. This potential is usually underestimated and unused by political
scientists themselves, while representatives of other disciplines often ignore the
input political scientists can have in their fields. The encroaching of political science
onto areas of study traditionally taken over by other disciplines can contribute to
more accurate interpretation and analysis of problems taken up there and can
allow political scientists to identify phenomena, that have so far been escaping
their notice, as well as political processes which mask themselves as non-political
or apolitical.