Jerzy Lisowski
Naissance | |
---|---|
Décès | |
Sépulture | |
Nationalité | |
Activités | |
Conjoint |
Hanna Stankówna (en) |
Enfants |
Distinctions |
---|
Jerzy Lisowski (en français également Georges Lisowski[1]), né le à Épinay-sur-Seine et mort le à Varsovie, est un critique littéraire et traducteur de père polonais et de mère française[2].
Biographie
[modifier | modifier le code]Après avoir passé sa petite enfance en Pologne, en Volhynie, il passe l’essentiel de la guerre en France, à Villard-de-Lans avant de faire ses études à la faculté des lettres de Lille. Alors sympathisant communiste, il commence à traduire des œuvres polonaises en français par exemple de Jarosław Iwaszkiewicz, dont il avait fait la connaissance, et des œuvres françaises en polonais (par exemple de Pierre Seghers. Il décide de revenir en Pologne en 1950, où il travaille d'abord à Opole dans un théâtre, puis pour les éditions Czytelnik à Varsovie. À partir de 1954, il travaille pour la revue Twórczości (pl), gravissant tous les échelons de la rédaction[2].
En 1968, il quitte le Parti ouvrier unifié polonais (POUP)[2].
Sa première épouse est Anna Horoszkiewicz (née en 1930), dont il a eu un fils, Michał Lisowski, interprète et traducteur (né en 1952).
Sa deuxième femme est l'actrice Hanna Stankówna, dont il a eu un fils, le cinéaste Kacper Lisowski[3].
Bibliographie
[modifier | modifier le code]- Traduction du polonais en français
- Jarosław Iwaszkiewicz, Mère Jeanne des Anges / "Matka Joanna od Aniołów". Robert Laffont 1959.
- Dawid Rubinowicz, Journal d'un enfant juif. ( - ) / "Pamiętnik Dawida Rubinowicza". Introduction: Jarosław Iwaszkiewicz. Robert Laffont 1960.
- Jerzy Andrzejewski, Les Portes du paradis / "Bramy raju". Gallimard 1961.
- Zofia Romanowicz, Le Passage de la Mer Rouge. Roman / "Przejście przez Morze Czerwone". Éditions du Seuil 1961.
- Witold Gombrowicz, La Pornographie. Roman / "Pornografia". Julliard 1962.
- Bohdan Drozdowski, Le Convoi funèbre / "Kondukt". "Dialog", n° spécial. 1963.
- Stanisław Grochowiak, Le Roi IV / "Król IV". "Dialog", n° spécial 1963.
- Leon Kruczkowski, La Mort du gouverneur / "Śmierć gubernatora". "Dialog", n° spécial 1963.
- Sławomir Mrożek, Charles / "Karol". "Dialog", n° spéc. 1963.
- Tadeusz Różewicz, Le Dossier / "Kartoteka". "Dialog", n° spécial 1963.
- Tadeusz Różewicz, Les Témoins ou notre petite stabilisation / "Świadkowie albo Nasza mała stabilizacja". "Les Temps modernes", Paris 1963, n° 207/208.
- Jarosław Iwaszkiewicz, Chopin. Gallimard 1966.
- Sławomir Mrożek, "Tango". traduit par J. Lisowski et Cl. Roy. in Sławomir Mrożek, Tango. ("Wybór utworów dramatycznych"). Albin Michel 1966.
- Jerzy Andrzejewski, Cendres et diamant. Roman / "Popiół i diament". Gallimard 1967.
- Jerzy Andrzejewski, Sautant sur les montagnes. Roman / "Idzie skacząc po górach". Gallimard 1967.
- Adam Schaff, Introduction à la sémantique / "Wstęp do semantyki". Anthropos 1968.
- Tadeusz Konwicki, L'Ascension. Roman / "Wniebowstąpienie". Gallimard 1971.
- Tadeusz Różewicz, Dialogue / "Rozmowa". "Perspectives Polonaises", Varsovie 1971 nr 9.
- Julian Stryjkowski, L'Auberge du vieux Tag. Roman / "Austeria". Gallimard 1972.
- Bruno Schulz, Les Boutiques de cannelle / "Sklepy cynamonowe". traduit par T. Douchy, G. Sidre, J. Lisowski. Préface: Artur Sandauer. Denoël 1974.
- Stanisław Ignacy Witkiewicz, Ils ont déjà occupés la ville voisine / "Oni zajęli już sąsiednie miasto". Nanterre, Théâtre des Amandiers 1980.
- Tadeusz Kantor, Métamorphoses / "Metamorfozy". Éditions du Chêne-Hachette 1982.
- Tadeusz Różewicz, Mariage blanc / "Białe małżeństwo". Palais de Glaces 1983.
- Jerzy Andrzejewski, Personne / "Nikt". Maren Sell 1990.
- Tadeusz Różewicz, Anthologie personnelle (choix de poésies). traduit par J. Lisowski, A. Kosko. Arles: Actes Sud 1990.
- Jarosław Iwaszkiewicz, Jardins et autres récits (choix de poésies). traduit par P. Cazin, J. Lisowski. préface de J. Lisowski. Belfond, Éditions UNESCO 1992.
- Jarosław Iwaszkiewicz, La Gloire et la renommée/ "Sława i chwała". Przełożył J. Lisowski przy współpracy Nicolasa Véron. T. 1-2. Paris, Éditions Noir sur Blanc.
- Anthologie: Vingt-quatre poètes polonais / "Dwudziestu czterech poetów polskich". Choix et traduction : J. Lisowski. Neuilly-lès-Dijon: Éditions du Murmure 2003.
- traduction du français en polonais
- Antologia poezji francuskiej. préparée par Jerzy Lisowski. Varsovie, "Czytelnik", T. 1-4[4]:
- T. 1. - Od sekwencji o św. Eulalii do Agrippy d'Aubigné, 1966. IIe édition enrichie, 2001.
- T. 2. - Od Malherbe'a do Chéniera, 1970. Wyd. II: 2001.
- T. 3. - Od Chateaubrianda do Germaina Nouveau, 2000.
- T. 4. - Od Rimbauda do naszych dni, 2006 (posthume).
- Pierre Gamarra, "Domy nad Garonną". (Powieść). Warszawa: "Czytelnik" 1952.
- André Stil, "Pierwsze starcie". (Cykl powieściowy). Warszawa: "Czytelnik". Cz. I - "Pierwsze starcie", 1952. Cz. II - "Statek z bronią", 1953. Cz. III - "Paryż z nami", 1955.
- Jean-Paul Sartre, "Muchy". (Utwór dramatyczny w 3 aktach). "Dialog" 1956 nr 3.
- Jean-Paul Sartre, "Rozważania o kwestii żydowskiej". (Studium). Warszawa: Książka i Wiedza 1957.
- Jean-Paul Sartre, "Mur". (Opowiadania).Warszawa: "Czytelnik" 1958.
- Maurice Patry, "Kajakiem przez Afrykę". (Wrażenia z podróży). Warszawa: Iskry 1959.
- Roger Vailland, "Pan Jan". (Komedia w 3 aktach). "Dialog" 1959 nr 11.
- Jean Béraud-Villars, "Pułkownik Lawrence, czyli poszukiwanie absolutu". (Biografia Th.E. Lawrence'a). Warszawa, MON 1960.
- Jean Genet, "Murzyni. Błazenada". (Utwór dramatyczny w 1 akcie). Przełożyli: M. Skibniewska i J. Lisowski. "Dialog" 1961 nr 9.
- Marguerite Duras, "O w pół do jedenastej wieczór, latem". (Powieść). Warszawa: "Czytelnik" 1962.
- Jean Genet, "Parawany". Przełożyli: M. Skibniewska i J. Lisowski. "Dialog" 1964 nr 2.
- Jean-Paul Sartre, "Trojanki". Wyst. Warszawa, Teatr Polski 1964. Wyd. pt. "Trojanki. Według Eurypidesa". Kraków, Wrocław: Wydawnictwo Literackie 1984.
- Henri Michaux, "Niejaki Piórko". (Drobne prozy). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1966.
- Françoise Sagan, "Zamek w Szwecji". Wyst. Warszawa, Teatr Współczesny 1966.
- José Cabanis, "Igranie z nocą; Bitwa o Tuluzę". (Powieści). Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy 1968.
- Henri Rousseau, "Zemsta rosyjskiej sieroty". "Dialog" 1968 nr 4.
- Jacques Audiberti, "Zjawisko Glapiona". "Dialog" 1969 nr 6.
- Eduardo Manet, "Mniszki". "Dialog" 1969 nr 12.
- Jean Genet, "Balkon". Przełożyli M. Skibniewska i J. Lisowski. W: Jean Genet, "Teatr". Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1970.
- Eugène Ionesco, "Gra w zabijanego"; Aneks do 'Gry w zabijanego'. "Dialog" 1971 nr 2.
- Alfred de Musset, "Dwie komedie i jedno przysłowie". Warszawa: "Czytelnik" 1971.
- Eugène Ionesco, "Macbett". "Dialog" 1972 nr 6.
- Tristan Tzara, "Serce na gaz". "Dialog" 1973 nr 8.
- Gratien Gelinas, "Sami porządni ludzie". Przełożyli: J. Lisowski i M. Skibniewska. "Dialog" 1979 nr 2.
- Eugène Ionesco, "Łysa śpiewaczka". Radio 1983.
- Jean-Paul Sartre, "Marksizm i egzystencjalizm". Warszawa: Komisja Kształcenia i Wydawnictw Rady Naczelnej ZSP 1983.
- André Malraux, "Przemiana bogów. [3]. Ponadczasowe". (Szkice). Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1985.
- Raymond Queneau, "Bajeczka na twoją modłę". (Opowieść). Gdańsk: Krajowa Agencja Wydawnicza 1985.
- Jean-Paul Sartre, "Intymność i inne opowiada=== Décoration ===Pagart 1992.
Décoration
[modifier | modifier le code]- Chevalier de la Légion d'honneur
- Chevalier des Arts et des Lettres
Notes et références
[modifier | modifier le code]- « Recherche avancée », sur gallimard.fr (consulté le ).
- « Jerzy Lisowski / Życie i twórczość / Artysta / Culture.pl », sur Culture.pl (consulté le ).
- « FilmPolski.pl », sur FilmPolski (consulté le ).
- (pl) « Antologia Poezji Francuskiej », sur rfi.fr (consulté le ).
- Critique littéraire polonais
- Traducteur polonais du XXe siècle
- Traducteur de poésie
- Traducteur depuis le polonais vers le français
- Traducteur depuis le français vers le polonais
- Chevalier de la Légion d'honneur
- Chevalier des Arts et des Lettres
- Naissance en avril 1928
- Naissance à Épinay-sur-Seine
- Décès en septembre 2004
- Décès à Varsovie
- Décès à 76 ans