گورگوسور

گورگوسور; محدودهٔ زمانی: کرتاسه پسین، ۷۶٫۶ تا ۷۵٫۱ میلیون سال پیش PreЄ Є O S D C P T J K Pg N ↓
	اسکلت گورگوسور در موزه کودکان ایندیاناپولیس
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	جانوران
شاخه:	طنابداران
رده:	خزندگان
بالاراسته:	دایناسورها
راسته:	خزنده‌کفلان
زیرراسته:	ددپایان
بالاخانواده:	†بیدادگرخزنده‌ریختان
تیره:	†بیدادگرخزندگان
زیرخانواده:	†آلبرتوسوریان
سرده:	†گورگوسور
گونه:	G. libratus†
نام دوبخشی
	Gorgosaurus libratus; (لارنس لامبی، ۱۹۱۴)
مترادف
	Laelaps incrassatus; (ادوارد درینکر کوپه، ۱۸۷۶); Gorgosaurus sternbergi; (بارنوم براون، ۱۹۲۳);

گورگوسور (نام علمی: Gorgosaurus) مارمولک مخوف یک سرده منقرض‌شده از دایناسورهای ددپا گوشت‌خوار متعلق به خانواده بیدادگرخزندگان (تیرانوسارید) است که در طول دوران کرتاسه پسین (کامپانین) و بین ۷۶٫۶ تا ۷۵٫۱ میلیون سال پیش در غرب آمریکای شمالی زندگی می‌کرد. این سرده شامل تنها یک گونه شناخته شده با نام گورگوسور لیبراتوس است که سنگواره‌های آن در ایالت کانادایی آلبرتا و ایالت آمریکایی مونتانا کشف شده‌است. دیرینه‌شناسان گورگوسور را تنها گونه نماد سرده خودش می‌دانند. چند گونه نیز به اشتباه به سرده گورگوسور نسبت داده شده‌اند.

مانند بسیاری از تیرانوساریدهای شناخته شده، «گورگوسور» یک دوپا درنده بزرگ بود، اندازه طولی ۸–۹ متر (۲۶–۳۰ فوت) و در حدود ۲ تا ۳ وزن داشت. ده‌ها دندان بزرگ و تیز آرواره‌هایش را پوشانده بودند، در حالی که اندام‌های جلویی دو انگشتی نسبتاً کوچک بودند. گورگوسور ارتباط خویشاوندی بسیار نزدیکی با آلبرتوسور دارد و با نسبتی دورتر با تیرانوسور خویشاوند است. میان گورگوسور و آلبرتوسور به غیر از چند تفاوت ظریف در شکل دندان‌ها و استخوان‌های جمجمه تفاوت خاص دیگری وجود ندارد و برخی متخصصان گورگوسور لیبراتوس را گونه اولیه سرده آلبرتوسور می‌دانند که در این صورت گورگوسور صرفاً مترادف یا گونه جوان‌تر آلبرتوسور خواهد بود.

گورگوسور در دشت‌های سیلابی زندگی می‌کرد. این گورگوسور یک شکارچی رأس هرم بود که شاخ‌چهرگانها و اردک‌منقاران را شکار می‌کرد. این جانور در برخی مناطق آمریکای شمالی با تیرانوسارید بزرگ دیگری به نام داسپلتوسور همزیستی داشت. اگرچه این حیوانات تقریباً هم اندازه بودند، شواهدی مبنی بر تفاوت کنام بین این دو وجود دارد. «گورگوسور» بهترین تیرانوساروس در تاریخ فسیلی است که از ده‌ها نمونه شناخته شده‌است. این بقایای فراوان به دانشمندان این امکان را داده‌است که رشدشناسی، تاریخ زندگی و سایر جنبه‌های بیولوژی آن را بررسی کنند.

توصیف

گورگوسور دایناسور گوشت‌خوار بزرگ و درشت‌اندامی بود که حدود ۸ تا ۹ متر طول و تا حدود ۲٫۵ تن وزن داشت. نسبت به اندازه بدن جمجمه گورگوسور بزرگ بود و به حدود ۹۹ سانتی‌متر می‌رسید. آرواره گورگوسور نیز بزرگ و قدرتمند بود و تعداد دندان‌های آن در فک بالا بین ۲۶ تا ۳۰ دندان و در فک پایین بین ۳۰ تا ۳۴ دندان بوده‌است. دست‌های این دایناسور کوچک بودند و بیش از دو انگشت نداشتند در مقابل پاها بلند و قوی بودند و به جانور امکان می‌دادند تا با سرعت قابل‌توجه‌ای بدود.