ویکی‌پدیا:تکالیف دانشگاهی
 | این یک مکمل توضیحی برای سیاست‌ها و رهنمودهای ویکی‌پدیا است. هدف از این صفحه ارائه اطلاعات تکمیلی در مورد مفاهیم موجود در صفحاتی است که این صفحه به آن‌ها پیوند داده شده است. این صفحه یک سیاست یا رهنمود ویکی‌پدیا نیست، چرا که توسط اجتماع ویکی‌پدیا مورد بررسی مفصل قرار نگرفته‌است. |
 | این صفحه در یک نگاه: اگر به عنوان دانشجو موظف شده‌اید در ویکی ویرایش کنید، یا اگر به عنوان مدرس دانشگاهی می‌خواهید برای دانشجویان تکلیفی تعریف کنید که شامل ویرایش در ویکی‌پدیاست، لازم است این نکته را علنی در ویکی اعلام کنید و به سیاست‌ها و رهنمودهای ویکی‌پدیا پایبند باشید. |
ویکی‌پدیای فارسی بارها میزبان دانشجویانی بوده که به عنوان یکی از تکالیف دانشگاهی‌شان در ویکی ویرایش کرده‌اند. بخشی از این تکالیف از طریق ویکی‌پدیا:برنامه آموزشی ویکی‌پدیا تعریف و اجرا شده‌اند که فهرستی از آن‌ها در ویکی‌پدیا:برنامه آموزشی ویکی‌پدیا/تکالیف قرار دارد. بخشی دیگر نیز به طور واضح در ویکی‌پدیا اطلاع‌رسانی نشده‌اند و تصادفی کشف شده‌اند.
ویکی‌پدیای فارسی از این که جامعهٔ دانشگاهی فارسی‌زبان از هر کجای دنیا به ویرایش در ویکی‌پدیا علاقه نشان بدهد، استقبال می‌کند. برای ویکی‌پدیا مهم است که کیفیت پروژهٔ ویکی‌پدیا حفظ شود، در نتیجه محتوایی که دانشجویان در قالب تکالیف دانشگاهی ویرایش می‌کنند مثل ویرایش باقی کاربران، باید از سیاست‌ها و رهنمودهای ویکی‌پدیا تبعیت کند. دانشجویانی که تکلیفشان در ویکی انجام می‌شود، اگر این سیاست‌ها و رهنمودها را نشناسند ممکن است محتوایی ایجاد کنند که بعداً حذف شود و این امر ممکن است روی بازخوردی که برای تکلیفشان دریافت می‌کنند (مثلاً روی نمرهٔ کلاسی‌شان) اثر بگذارد.
ویکی‌پدیا رویکردی واضح و قاطع در مورد ویرایش در برابر دستمزد دارد؛ اگر کسی بابت ویرایش در ویکی دستمزدی دریافت می‌کند، این نکته را باید در خود ویکی‌پدیا علنی اعلام کند. اگر چه ویرایش «برای نمره» (نظیر تکالیف دانشگاهی) مصداق عینی ویرایش در برابر دستمزد نیست، اما برخی از حساسیت‌هایی که در مورد ویرایش در برابر دستمزد مطرح هستند، در مورد ویرایش‌هایی که برای نمره انجام می‌شوند نیز محتمل هستند. مثلاً ویرایشگران دانشگاهی ممکن است در خصوص برخی موضوعات دارای تعارض منافع باشند یا نتوانند دیدگاهی بی‌طرفانه را در ویرایش‌هایشان منتقل کنند.
این صفحه، خلاصه‌ای است از نکات مهم برای دانشجویان و مدرسان دانشگاهی که به نحوی درگیر تکالیف دانشگاهی هستند که شامل ویرایش در ویکی است. این صفحه، جایگزینی برای سیاست‌ها و رهنمودهای ویکی‌پدیا نیست و خوانندگان باید با دنبال کردن پیوندها، به صفحهٔ سیاست و رهنمود مربوط رفته و آن را مطالعه کنند.
توصیه‌ها به دانشجویان
[ویرایش]موارد زیر به دانشجویانی توصیه می‌شود که برای یکی از تکالیف دانشگاهی می‌خواهند در ویکی ویرایش کنند:
- اطمینان حاصل کنید که مدرسانی که تکلیف را برایتان تعیین کرده‌اند، با سیاست‌ها و رهنمودهای ویکی‌پدیا آشنایی کافی دارند و از جمله همین صفحه را دیده و خوانده‌اند.
- در صفحهٔ بحث مقاله‌ای که می‌سازید یا ویرایش می‌کنید، برچسب {{تکلیف دانشگاهی}} را وارد کنید. این برچسب، پارامترهایی دارد که باید به درستی ذکر کنید. برای توضیح بیشتر الگو:تکلیف دانشگاهی را ببینید.
- توجه کنید که دیدگاه بی‌طرفانه یکی از سیاست‌های اصلی ویکی‌پدیاست. اگر به طور جانبدارانه در ویکی ویرایش کنید (مثلاً فقط یک دیدگاه علمی خاص را ترویج دهید و دیدگاه‌های مخالف آن را به شکل مناسبی پوشش ندهید) ممکن است ویرایش‌هایتان خنثی شوند یا مقاله‌ای که ویرایش کردید حذف شود.
- در ویکی‌پدیا، ویرایش همسو با چند حساب کاربری مجاز نیست (وپ:زاپاس را ببینید)، حتی اگر این چند حساب همگی متعلق به یک نفر نباشد (وپ:همزاد را ببینید). اگر تکلیف دانشگاهی شما باعث شود که شما و چند دانشجوی دیگر، همزمان در مقاله‌هایی مرتبط با هم ویرایش کنید، ممکن است شائبهٔ «زاپاس‌بازی» یا «همزادبازی» پیش بیاید و دسترسی شما قطع شود. برای جلوگیری از این امر، حتماً الگوی {{تکلیف دانشگاهی}} را در صفحهٔ بحث مقاله‌ها درج کنید. همچنین، اگر مقاله‌ای که ویرایش کردید نامزد حذف شد، از دعوت کردن دانشجوی دیگر به شرکت در نظرخواهی حذف خودداری کنید چون این کار می‌تواند نقض واضح وپ:همزاد تلقی شود.
- اگر مقاله‌ای که ساختید یا ویرایش کردید نامزد حذف شد، عصبی نشوید. روال‌های حذف یکی از اجزای اصلی ویکی‌پدیا هستند و هر صفحه‌ای که نامزد حذف شد لزوماً حذف نمی‌شود. در نظرخواهی حذف، مبنا شمارش آرا نیست و حتی اگر چندین کاربر نظرشان به حذف صفحه متمایل باشد، مادامی که استدلالی قانع‌کننده مبتنی بر سیاست‌ها و رهنمودهای ویکی‌پدیا ارائه کنید می‌توانید جلوی حذف شدن صفحه را بگیرید.
- تمام مطالبی که در مقاله‌ها وارد می‌کنید باید از طریق منابع معتبر قابل تأییدپذیری باشند. اگر مطلبی حاصل درک شخصی خود شما یا استاد شماست، درج آن در ویکی‌پدیا مصداق تحقیق دست اول است و مجاز نیست. چنین مطالبی از ویکی حذف می‌شوند و کاربرانی که به این سیاست توجه نکنند ممکن است دسترسی‌شان قطع شود.
- نسبت به تعارض منافع حساس باشید.[۱] سعی کنید از منابعی استفاده کنید که ربطی به مدرسان دانشگاه شما ندارند.
- به سیاست حق تکثیر (کپی رایت) توجه کنید. کپی کردن خط به خط متن از منابع، معمولاً نقض سیاست حق تکثیر است و مجاز نیست. صفحه‌هایی که حاوی مطالب ناقض حق تکثیر باشند معمولاً حذف می‌شوند.
توصیه‌ها به مدرسان
[ویرایش]- پیش از این که تکلیفی برای دانشجویان تعیین کنید که نیازمند ویرایش در ویکی است، حتماً چند ساعت وقت بگذارید و با سیاست‌ها و رهنمودهای ویکی‌پدیا آشنا شوید. به طور ویژه، سیاست‌های اثبات‌پذیری، منابع معتبر، دیدگاه بی‌طرفانه و تعارض منافع را به دقت در نظر بگیرید. اگر می‌توانید، خلاصه‌ای از این سیاست‌ها را در کلاس به دانشجویانتان بیاموزید و/یا در مقدمهٔ تکلیف، به آن‌ها اشاره کنید. دست کم، به همین صفحه در مقدمهٔ تکلیف اشاره کنید و از دانشجویان بخواهید این صفحه را بخوانند و پیوندهایی که به سیاست‌ها و رهنمودها داده شده را دنبال کنند تا آن‌ها را نیز مطالعه کنند.
- توصیه می‌کنیم که در ویکی‌پدیا:برنامه آموزشی ویکی‌پدیا/تکالیف توضیحاتی در مورد تکلیفی که به دانشجویان داده‌اید را درج کنید. شفافیت، می‌تواند جلوی سوء تفاهم‌های بعدی را بگیرد.
- از این که از دانشجویان بخواهید دیدگاه‌های علمی خودِ شما را در ویکی درج کنند، اکیداً خودداری کنید. این کار مصداق تحقیق دست اول است و در ویکی‌پدیا درج چنین مطالبی مجاز نیست. چنین مطالبی از ویکی حذف می‌شوند و کاربرانی که به این سیاست توجه نکنند ممکن است دسترسی‌شان قطع شود.
- نسبت به تعارض منافع حساس باشید. از دانشجویان نخواهید که کتابی که خودتان مؤلف یا مترجمش بوده‌اید را به عنوان منبع در ویکی‌پدیا استفاده کنند.[۱] سعی کنید منابعی را به دانشجویان معرفی کنید که ربطی به شما و دیگر مدرسان دانشگاه شما ندارند.
- توجه کنید که ویکی‌پدیا توسط افراد داوطلب اداره می‌شود و ممکن است محتوایی که از نظر شما خالی از ایراد است، به هر دلیلی توسط این گروه داوطلب مورد پذیرش دانسته نشود و حذف شود. هر چه شما و دانشجویانتان با استانداردهای محتوایی ویکی بیشتر آشنا باشید، احتمال این امر کمتر می‌شود. به هر تقدیر، لطفاً ساز و کاری را در نظر بگیرید تا دانشجویی که مشارکت‌های حذف شده، قربانی «بی‌نقص نبودن ویکی‌پدیا» نشود و نمرهٔ تکلیف برایش به شکل مناسبی محاسبه شود. اگر در مورد سرنوشت محتوایی که یکی از دانشجویان به ویکی افزوده بوده سؤال یا نگرانی دارید، با مدیران ویکی‌پدیا مشورت کنید.
توصیه به کاربران ویکی
[ویرایش]- نسبت به ویرایشگران دانشجویی رویکرد مثبتی داشته باشید. رهنمود کلی در ویکی‌پدیا آن است که لطفاً با چماق به استقبال تازه‌واردها نروید، و در مورد ویرایشگران دانشگاهی این از اهمیت بیشتری برخوردار است چرا که این ویرایشگران معمولاً بیش از یک کاربر معمولی به منابع دسترسی دارند و با سبک نگارش مطالب معتبر علمی آشنایی دارند.
- برای تذکر به کاربرانی که ویرایش دانشجویی می‌کنند و ویرایش‌هایشان مشکل کیفی دارد از الگوی {{ویرایش دانشجویی}} استفاده کنید. این الگو را با کمک ابزار اعلان به کاربران نیز می‌توانید بیفزایید.
جستارهای وابسته
[ویرایش]- پنج بنیاد ویکی‌پدیا
- تابلوی اعلانات منابع معتبر
- درست‌نویسی
- دستور خط
- خلاصه‌نویسی
- راهنمایی برای بهتر نوشتن مقاله