سعد بن عباده

سعد بن عُباده بن دلیم از اصحاب محمّد پیغمبر اسلام و از انصار بود. او پیش از ورود محمّد به یثرب، رئیس طایفه خزرج بود. او در پیمان عقبه اوّل با محمّد بیعت کرد. وی توسط هشام بن عمرو دستگیر شد و تحت شکنجه قرار گرفت، اما با وساطت مطعم بن عدی و حارث بن حرب آزاد شد. پس از فوت محمّد پیامبر اسلام، سعد پسر عباده از مدعیان خلافت بود و بسیاری از انصار در سقیفه بنی ساعده طرفدار او بودند. امّا پس از خطبه ابوبکر در سقیفه، بیشتر صحابه با ابوبکر بیعت کردند. سعد پسر عباده از بیعت با ابوبکر سرباز زد. او حتی در زمان عمر نیز بر موضع خود پای فشرد. او در زمان خلافت عمر راهی بخشی از زمین‌هایش در شام شد، اما در بیابان‌های اطراف مدینه در سال ۱۵ هجری در ۵۶ سالگی به دست خالد بن ولید کشته شد.

بعضی از مورخان اسلامی نوشته اند که سعد بن عباده در حالی که داشت ایستاده ادرار می کرد با پرتاب تیر در قلبش، توسط جنیان کشته شد. این ادعا را اولین بار خالد بن ولید، که متهم به قتل سعد بن عباده بود مطرح کرد و گفت وقتی که میخواست از چاه آب بردارد جنیان به او گفته اند که چرا سعد را کشته اند. و جالب اینکه ادعاهای خالد بن ولید در دادگاهی که به اتهام همین ترور یعنی قتل یک مسلمان احضار گردیده بود مورد پذیرش قاضی قرار گرفت و خالد تبرئه شد. با این حال برخی از مورخین به این روایت تردید کرده و ایراداتی را بدان وارد نموده اند. همچنین از عبدالعزیز نوه او نقل شد که جنیان از درون چاهی به عبدالعزیز گفته‌اند که آنها سعد را کشته‌اند.

برخی از مورخان دانشگاهی همچون هشام جعیط ، عبدالعزیز دوری ، عبد الحی شعبان ، هاشم یحیی الملاح ، صالح احمد العلی ، حسن إبراهیم حسن نوشته اند که سعد بن عباده با توجه به اینکه از بیعت با دو خلیفه سرباز زده و خودش مدعی خلافت بود و ممکن بود که در آینده برای خلافت مشکلاتی را ایجاد کند، ترور شد.

به هر حال هر کس سعد بن عباده را کشته بود، پسر او از یاران وفادار علی باقی ماند. هنگامی که وی به پسرش قیس گفت پذیرفتن ولایت علی واجب بود، قیس گفت:«تو این سخن را از رسول خدا شنیدی و طلب خلافت کردی و اصحابت گفتند یک امیر از ما و یک امیر از شما؛ به خدا با تو دیگر سخن نخواهم گفت».

منابع

پیوند به بیرون

• سعد بن عباده بایگانی‌شده در ۱۷ ژوئن ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine، دانشنامه رشد.