پرش به محتوا

بحر مدید

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

بحرِ مَدید در اصطلاح عروضی، به بحر شعری مختلف‌الارکان از ترکیب و تکرار دو رکن «فاعلاتُن» (- U - -) و «فاعلُن» (- U -) یا زحافات آنها تشکیل شده‌است. مدید در لغت به معنی کشیده شده و طولانی است و این بحر را از طویل کشیده و بیرون آورده‌اند. (فاعلاتن فاعلن – سبب خفیف، وتد مقرون، سبب خفیف| سبب خفیف، وتد مقرون «°|°°|°|/°|°°| /– ᴗ – – /– ᴗ – – –») از بحرهایی است که در زبان فارسی چندان رایج نیست. شکل سالم وزن آن:

فاعلاتن فاعلن فاعلاتن فاعلن (- ل - - |- ل - |- ل - - |- ل -): بحر مدید مثمن سالم
یار ما دلدار ما، عالم اسرار ما / یوسف دیدار ما، رونق بازار ما (مولوی)

زحافات

[ویرایش]

زحافات (تغییرات) مشهور بحر مدید در شعر فارسی، خَبن (مفاعلن: مقبوض) و حَذف (فاعلن: محذوف) است.

اوزان

[ویرایش]

اوزان پرکاربرد بحر طویل:

  • فاعلاتن فاعلن فاعلاتن فاعلن: بحر مدید مثمن سالم*
  • فاعلاتن فاعلن فاعلاتن: بحر مدید مسدس سالم*
  • فاعلاتن فاعلن فاعلن: بحر مدید مسدس محذوف
  • فاعلاتن فعلن فعلاتن: بحر مدید مسدس مخبون

پانویس

[ویرایش]

* اوزان پرکاربرد

منابع

[ویرایش]
  • عروض و قافیه؛ نگاهی تازه به اوزان و ضراب‌آهنگ شعر فارسی، مؤلف: حسن مددی، تهران: تیرگان، پ نخست: ۱۳۸۵.
  • عروض فارسی؛ شیوه‌ای نو برای آموزش عروض و قافیه، مؤلف: عباس ماهیار، مشاور مجموعه: حسن انوری، تهران: نشر قطره، چاپ پنجم: ۱۳۷۹.