Edukira joan

John Stuart Mill

Wikipedia, Entziklopedia askea
John Stuart Mill

member of the 19th Parliament of the United Kingdom (en) Itzuli

1865eko uztailaren 11 - 1868ko azaroaren 11
Barrutia: Westminster (en) Itzuli
Hautetsia: 1865 United Kingdom general election (en) Itzuli
Bizitza
JaiotzaIslington1806ko maiatzaren 20a
Herrialdea Britainia Handia eta Irlandako Erresuma Batua
Lehen hizkuntzaingelesa
HeriotzaAvignon1873ko maiatzaren 8a (66 urte)
Hobiratze lekuaCimetière Saint-Véran (en) Itzuli
Heriotza modua: Erisipela
Familia
AitaJames Mill
Ezkontidea(k)Harriet Taylor Mill
Familia
LeinuaMill family (en) Itzuli
Hezkuntza
HeziketaLondresko University College
Hizkuntzakingelesa
Irakaslea(k)Jeremy Bentham
Jarduerak
Jarduerakfilosofoa, ekonomialaria, politikaria, autobiografialaria, idazlea, Berdinzaletasuna, bulegaria eta sufragista
Lantokia(k)Londres
Enplegatzailea(k)Ekialdeko Indietako Britainiar Konpainia
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
KidetzaHungariako Zientzien Akademia
Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia
Mugimenduaateismoa
Berdinzaletasuna
utilitarismoa
liberalismoa
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioaateismoa
Alderdi politikoa Alderdi Liberala (Erresuma Batua)

Find a Grave: 8534586 Edit the value on Wikidata

John Stuart Mill (Londres, Ingalaterra, 1806ko maiatzaren 20a - Avignon, Frantzia, 1873ko maiatzaren 8a) filosofoa (utilitarismoa) eta ekonomialaria izan zen.[1] Liberalismo klasikoko pentsalari nabarmena izan zen.

Essays on economics and society, 1967

On liberty liburua, Millen liburu garrantzitsuenetarikoa da. Liberalismoaren oinarrietako bat bihurtu zen, non gizartearen eta gizakien arteko erlazioak azaltzen diren. Printzipioa autoritateak ez parte hartzean datza, pertsonak beren ekintzen jabeak direlako. Estatuak, aholkatu baizik ez dezake egin, eta ezin du inor zerbait egitera behartu. Adibide hau ekonomian erabiltzen da, eta bertan laissez faire (utzi egiten) jokabidea defendatzen da. Denborak aurrera egin ahala, John Stuart Millek, Estatuak ez parte hartzearen doktrinan salbuespenak sartu zituen ekonomian. Millek esan zuen, politikan bere betebeharrak egindakoan, autoritateak asko egin zezakeela jendeari laguntzeko. Salbuespen ezagunenetariko bat, lan orduak murriztearena da. Izan ere, pentsalariaren ustez lan orduak murrizteko modu bakarra lege bat ezartzea zen. Laissez Faire ideiaren salbuespenetako asko, denborarekin, beste herrialdeek ezarritako lege bihurtu ziren. Beraz, Laissez Faire legea izan behar zela pentsatu zuen eta edozein desbideratze beste irtenbiderik ez zegoenean hartu behar zela.

GIZARTEAREN ETORKIZUNA

Gizartearen etorkizunari buruz Millek David Ricardoren antzeko pentsamoldea zuen, etorkizunaren momentu batean hazkunde ekonomikoa geldituko dela eta gizartea egoera geldikor batean egongo zela uste zuen. Hau zenbait kausengatik gertatuko zen: aurrerapen teknikoengatik, kapital metaketagatik, enpresen arteko lehia handitzeagatik, etab. Horrela, ekonomiak momentu batean hazteari utziko ziola zeritzon.

Ideia politikoak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Millek eskatzen zuen tolerantzia gizartearen barruan "Justizia Soziala", pertsona berez aldakorra da eta bere bizitza bizi behar du bizi ahal duen moduan. Gobernuak eta komunitateak gizakiaren erabakiak besterentzat kaltegarriak direnean soilik har dezakete esku. J Stuart Milleren ideia politikoak pragmatismoaren kontra zeuden, liberalismoaren ideiak sartzen. Hark estimatzen zuen ezin zela gobernu liberal bat existitu ez bazegoen gizarte liberalik.

Esaldi nabarmenak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • «Jenio batek askatasun giro batean baizik ez dezake arnasa aske hartu.»
  • «Nazio baten boterea nazioa osatzen duen gizabanakoen boterea da, ez besterik.»
  • «Hobe da pertsona asegabea izatea, txerri asea baino.»
  • «Ikasi dut nire zoriona bilatzen nire desioak mugatuz, ezen ez desioak asez.»
  • «Gizarte zibilizatu bat izatea, gizarte kooperatiboa izatea da.»

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. John Stuart Mill's On Liberty. victorianweb (Noiz kontsultatua: 2009-07-23)
    Aipua: «On Liberty is a rational justification of the freedom of the individual in opposition to the claims of the state to impose unlimited control and is thus a defence of the rights of the individual against the state.»
    .

Kanpo loturak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: John Stuart Mill Aldatu lotura Wikidatan