Hizkuntza zeltak

Hizkuntza zeltak
Jatorrizko Hallstatt lurraldea, K.a. 500. urtean      Zelten gehieneko hedapena, K.a. 270ean      Iberiako eskualde lusitanoa, zalantzazko "zeltikotasuna"      Gaur egungo sei nazio zelten mugak, Erdi Aroan hizkuntza zeltaren bati eutsi ziotenak      Hizkuntza zeltza bat hitz egiten diren lurraldeak
Datu orokorrak
Hizkuntza sailkapena
giza hizkuntza indoeuropar hizkuntzak
Informazio filologikoa
Hizkuntza-tipologia	hizkuntza fusionatzailea eta aditza-subjektua-objektua
Hizkuntza kodeak
ISO 639-2	cel
Glottolog	celt1248
ASCL	11
Linguist List	celt
IETF	cel

Hizkuntza zeltak protozeltatik eratorritako hizkuntzak dira. Indoeuropar familiaren adar bat eratzen dute, italikoaren oso hurbilekoa. K.a. lehen milurtekoan, Europako eremu zabal batean mintzatzen ziren, Bizkaiko golkotik Ipar itsasoraino, eta Rhin ibaitik Itsaso Beltzeraino.

Egun, batik bat Britaniar Uharteetara eta Frantziako Bretainiara mugatuta daude, nahiz eta Kanada ekialdeko, Patagoniako, AEBetako eta Australiako diasporako talde batzuetan ere hitz egiten diren.

Sailkapena

Hizkuntza zeltak lau azpifamiliatan sailkatzen dira:

• Galiako zelta eta ahaide hurbilak, lepontiera, norikoa eta galaziera. Adar osoa desagerturik dago, nahiz eta aspaldiko denboretan egungo Belgikatik Turkiara doan lurraldean mintzatzen ziren.
• Zeltiberiera, Iberiar penintsulako hizkuntza zaharra, nagusiki penintsularen erdialdean mintzatzen zena. Galdu egin zen.
• Hizkuntza goidelikoak (Q zelta-adarra): irlandera, Eskoziako gaelera, eta manxera.
• Britoi hizkuntzak (P zelta-adarra): galesa, bretainiera, kornubiera, kunbriera, balizko iverniera edo antzinako irlandera, eta ziurrenik piktoera ere bai.

Zeltaren zatiketa hau K.a. 1000 inguruan gertatu zen. Aurreko zeltak urna-zelai kulturarekin eta Hallstatt eta La Tène kulturekin lotzen dira.

Lexikoa

Euskara	Britoiak			Goidelikoak
	Galesa	Bretainiera	Kornubiera	Irlandera	Eskoziako gaelera	Manxera
erle	gwenynen	gwenanenn	gwenenen	beach	seillean	shellan
handi	mawr	meur	meur	mór	mòr	mooar
zakur	ci	ki	ki	madracú, arkaikoa	cù	coo
arrain	pysgodyn†	pesk†	pysk†	iasc	iasg	eeast
bete	llawn	leun	leun	lán	làn	lane
ahuntz	gafr	gavr	gaver	gabhar	gobhar	goayr
etxe	tŷ	ti	chi	teach, tigh	taigh	thie
ezpain	gwefus	gweuz	gweus	liopa	bile	meill
ibai aho	aber	aber	aber	inbhear	inbhir	inver
lau	pedwar	pevar	peswar	ceathair	ceithir	kiare
gau	nos	noz	nos	oíche	oidhche	oie
zenbaki	rhif nifer†	niver†	niver†	uimhir	àireamh	earroo
hiru	tri	tri	tri	trí	trì	tree
esne	llaeth†	laezh†	leth†	bainne	bainne	bainney
hi	ti	te	ty	tú	thu	oo
izar	seren	steredenn	steren	réalta	reult, rionnag	rollage
gaur	heddiw	hiziv	hedhyw	inniu	an-diugh	jiu
hortz	dant	dant	dans	fiacail	fiacaill, deud	feeackle
erori	cwympo	kouezhañ	kodha	tit(im)	tuit(eam)	tuitt(ym)
txistu egin	chwibanu	c'hwibanat	hwibana	feadáil	fead	fed

^{† Latinaren mailegua.}

Hiztunak

Egungo sei nazio zeltak.

Hizkuntza	Jatorrizko izena	Taldea	Ama hizkuntza dutenak	Hiztun kopuru osoa	Eremua	Araugilea
Galesa	Cymraeg	Britoia	750.000	750.000	Gales	Bwrdd yr Iaith Gymraeg
Irlandera	Gaeilge	Goidelikoa	50.000	600.000	Irlandako Errepublika	Foras na Gaeilge
Bretainiera	Brezhoneg	Britoia	200.000	200,000	Bretainia	Ofis ar Brezhoneg
Eskoziako gaelera	Gàidhlig	Goidelikoa	70.000	70.000	Eskozia	Bòrd na Gàidhlig
Kornubiera	Kernewek	Britoia	500	2.000	Kornualles	Keskowethyans an Taves Kernewek
Manxera	Gaelg	Goidelikoa	—	1.700	Man uhartea	Coonceil ny Gaelgey

Ikus, gainera

• Nazio zeltak
• Shelta

Kanpo estekak

• Datuak: Q25293
• Multimedia: Celtic languages / Q25293