Gabonsari

Leku batzuetan, oraindik ere, enpresetan Gabonetako saskiak banatzen dira, langileentzako aparteko sari legez.

Gabonsaria edo agilando (agillando, agirando). Eguberrietan egiten den oparia edo ematen den sariari esaten zaio gabonsaria. Dirua, janaria, edariak edo beste mota bateko opariak izaten dira gabonsariak.

Garai batean, neguko solstizioa igaro eta gutxira, ohitura zegoen etxez etxe joateko, oles egiteko, abesteko eta gabonsaria eskatzeko. Janaria edo dirua eskatu egiten zen abestuz, eta abeslariek gabonsaria jaso ohi zuten.

Geroago morroi batzuei, fabriketako langile batzuei-eta, Gabonetan, sari berezia, ohiko soldatatik apartekoa, gehigarria eman izan zaie: gabonsaria. Saski bat janari eta edari bereziekin, aparteko diru-sari bat...

Urteko hamahirugarren edo hamalaugarren soldata, Gabonetako aparteko soldata, ohitura zahar hauekin zerikusia omen du.

Gabonetan baserri giroan bazegoen ohitura umeak etxerik etxe joateko, oles egin, abestu eta agilandoa eskatu. Honako formuletan ikus daiteke agilando hitzaren Durango-Eibar eta inguruetako aldaera:

Garai batean, baserri giroko umeak taldeka elkartu egiten ziren "Urtebarri batzen" eta "Erregenetako eskeak" egiteko. Urtebarri barri eta Apalazio abesten zuten, eta artikulu honetan aipatzen diren formulak edo antzekoak.

Agillando, agillando,

bizkaittarrak Durangon;

Aingeruak gera,

zerutik gatoz,

poltsia ba'dogu baña

eskian gatoz.

Aingeruak gara

zerutik gatoz

(Gaztelaniaz) una limosñita

por amor de Dios,

aquí estamos cuatro

cantaremos dos

agillando agillando!

Matxin-arrando!

Gabon, etxeko andre

eta nagusiyak,

[...]

agiranduengatik

gera etorriyak.

Ikus, gainera

• Apalazio.
• Urtebarri barri.