Edukira joan

Constance Reid

Wikipedia, Entziklopedia askea
Constance Reid
Bizitza
JaiotzaSaint Louis, 1918ko urtarrilaren 3a
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
HeriotzaSan Frantzisko, 2010eko urriaren 14a (92 urte)
Familia
Haurrideak
Familia
Hezkuntza
HeziketaSan Diego State University (en) Itzuli
Kaliforniako Unibertsitatea Berkeleyn
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakhistorian of mathematics (en) Itzuli, idazlea eta biografoa

Constance Bowman Reid ( Saint Louis, Missouri, 1918ko urtarrilaren 3a – San Frantzisko, 2010eko urriaren 14a)[1] Estatu Batuetako matematikaren dibulgatzailea izan zen. Matematikarien hainbat biografiaren eta matematikari buruzko liburu ezagunen egilea. Hainbat sari jaso zituen bere azalpen matematikoagatik, eta matematikaria ez bazen ere, familia matematiko batetik zetorren, bere ahizpetako bat Julia Robinson matematikaria izan zen.[2]

 Biografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Constance Reid 1938an lizentziatu zen Arteetan San Diegoko Estatu Unibertsitatean, eta 1949an Kaliforniako Unibertsitatean (Berkeley) Hezkuntza masterra egin zuen. Ingeles eta kazetaritza irakasle gisa lan egin zuen 1939tik 1950era, eta idazle independente gisa geroztik.[3] Beti esan zuen idazle izan nahi zuela, baina denbora behar izan zuen bere gaia aurkitzeko.[4]

Constance Reiden lehen lana Bigarren Mundu Gerrako bonbardatzaileen fabrika batean egindako lanaren memoria-liburua izan zen, Slacks and Calluses, 1944an argitaratua, ipuin bat argitaratzeaz gain.[4][5]

1952an Perfect numbers artikulua idatzi zuen, zenbaki perfektuei buruzko artikulu bat Scientific American-entzat.[4] Constance Reidek elkarrizketa batean adierazi zuenez, irakurle batzuk haren aurka agertu ziren egile gisa:

"Baina irakurleek (irakurle bakar batek agian, orain ahaztu egin dut) esan zuten Scientific American-eko artikuluak beren eremuetako agintariek idatzi beharko lituzketela, eta ez etxekoandreek."

Scientific American-en artikuluak Robert L. Crowell-en gonbidapena ekarri zuen, Thomas Y. Crowell Co. argitaletxekoa, 1955ean From Zero to Infinity: What Makes Numbers Interesting bezala argitaratutako zenbakiei buruzko liburu txiki bat idazteko, gaztelaniaz 2008an Del Cero al infinito. Por qué son interesantes los números bezala argitaratua.[4][6]

Ondoren, matematikako beste bi liburu etorri ziren: 1959an, Introduction to Higher Mathematics for the General Reader, eta 1963an, A Long Way from Euclid. Liburu horiek idatzi eta gero, ideiak bukatu zitzaizkiola sentitu zuen, eta Julia Robinson ahizpak Eric Temple Bellen Men of Mathematics biografia matematikoen bilduma eguneratu beharko lukeela iradoki zion.[3] Göttingen-era bidaiatu zuen kultura matematiko pixka bat xurgatzeko eta David Hilbert-en biografia oso bat idaztea erabaki zuen, XX. mendearen lehen erdiko matematikaririk handiena zela uste baitzuen. Bere ahizpa Juliak animatu zuen proiektu honetan, Hilberten hamargarren problemari buruz ikertu baitzuen, eta biografia 1970ean argitaratu zen, Hilbert izenarekin. Hilberten biografia arrakastatsua izan zen matematikarien artean, eta bere hurrengo liburua Göttingen-go beste figura baten biografia izan zen, Richard Courantena, 1976an Courant in Göttingen and New York bezala argitaratua. 1982an argitaratu zuen hurrengo liburua Jerzy Neyman estatistikari matematikoaren biografia bat izan zen, Courantek bezala Estatu Batuetara emigratu eta han karrera berri bat eraiki zuena.[7]

Gainera, Eric Temple Bellen biografia idazten saiatu zen, ustekabean zaila izan zena, bere bizitzako lehen urteei buruz oso isila izan baitzen. Constance Reidek jakin zuen Bell, Eskoziakoa jatorriz, gaztetan hamabi urte eman zituela Estatu Batuetan, baina inoiz ez ziola emazteari edo semeari jakinarazi. Emaitzazko liburua, The Search for ET Bell, 1993an argitaratua, benetako biografia baino gehiago detektibeen istorioa da.[5]

Bere ahizpa Julia Reid gradualki ospetsuagoa egin zen eta 1976an Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionaleko kide eta 1983an Estatu Batuetako Elkarte Matematikoko presidente izendatu zuten. Pertsona batzuek berari buruzko biografia bat idazteko iradoki zioten Constanceri, baina Julia Reidek beti uko egin zion lankidetzari, biografia zientifikoek zientziari buruzkoa izan behar zutela sentitzen zuelako, ez pertsona ospetsuei buruzkoa.[3] 1985ean, Julia Reid hilzorian zegoela, Constance Reidek berari buruzko zirriborro biografiko bat idazteko adina erlaxatu zen, The Autobiography of Julia Robinson gisa argitaratu zena lehen pertsonan idatzia, Julia Reid balitz bezala.[3] Bozetoa material gehigarriarekin argitaratu zen, liburu gisa, 1996an, Julia: A Life in Mathematics izenburupean.

Constance Reid 2010eko urrian hil zen, gaixotasun luze baten ondorioz.[8]

Argitalpenak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • "Perfect Numbers". Scientific American. March 1953. ISSN 0036-8733
  • Reid, Constance; Robinson, Julia (1986). "The Autobiography of Julia Robinson". College Mathematics Journal. 17 (1). Mathematical Association of America: 2–21. doi:10.2307/2686866
  • From zero to infinity. What makes numbers interesting. Fifth edition. Fiftieth anniversary edition. A K Peters, Ltd., Wellesley, MA, 2006. xviii+188 pp. ISBN 1-56881-273-6[9]
  • Introduction to Higher Mathematics: For the General Reader. New York: Thomas Y. Crowell. 1959.[10]
  • A long way from Euclid. Reprint of the 1963 original. Dover Publications, Inc., Mineola, NY, 2004. ISBN 0-486-43613-6
  • Courant in Göttingen and New York. The story of an improbable mathematician. Springer-Verlag, New York–Heidelberg, 1976. ISBN 0-387-90194-9 Reprint of the 1976 original: Copernicus, New York, 1996. ISBN 0-387-94670-5[11]
  • Neyman. Reprint of the 1982 original. Springer-Verlag, New York, 1998. ISBN 0-387-98357-0
  • Hilbert. Reprint of the 1970 original. Copernicus, New York, 1996. ISBN 0-387-94674-8
  • Julia. A life in mathematics. MAA Spectrum. Mathematical Association of America, Washington, DC, 1996. ISBN 0-88385-520-8
  • The Search for E. T. Bell : Also Known as John Taine. Mathematical Association of America, Washington, DC, 1993. ISBN 0-88385-508-9
  • Slacks and Calluses: Our Summer in a Bomber Factory (autobiography) Smithsonian Institution Press, Washington, DC, 1999. Reprint of Longmans, Green, New York, 1944 edition. ISBN 1-56098-368-X

Sariak eta aintzatespenak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • 1987an Ameriketako Matematika Elkartearen George Pólya Award jaso zuen "Autobiography of Julia Robinson" artikuluagatik.
  • 1996an Ameriketako Matematika Elkartearen Beckenbach Book Prize jaso zuen "The Search for E. T. Bell: Also Known as John Taine" liburuagatik.
  • Joint Policy Board for Mathematics 1998 Communications Award, matematikakoak ez diren publikoei informazio matematiko zehatza emateko lanagatik.[12]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ «Math In The News» web.archive.org 2013-01-26 (Noiz kontsultatua: 2024-09-04).
  2. ↑ Matthews, Tracey. (2006). Contemporary authors new revision series. [electronic resource : bio-bibliographical guide to current writers in fiction, general nonfiction, poetry, journalism, drama, motion pictures, television, and other fields. ] Detroit, Mich. : Gale ISBN 978-1-4144-1013-5. (Noiz kontsultatua: 2024-09-04).
  3. ↑ a b c d «Being Julia Robinson’s Sister». .
  4. ↑ a b c d (Gaztelaniaz) Stadler, Marta Macho. (2021-08-26). «Constance Reid, la escritora con «un talento especial para comprender a los matemáticos y su cultura»» Mujeres con ciencia (Noiz kontsultatua: 2024-09-05).
  5. ↑ a b (Ingelesez) «Contemporary Authors New Revision Series: A Bio-Bibliographical Guide to Current Writers in Fiction, General Nonfiction, Poetry, Journalism, Drama, Motion Pictures, Television, and Other Fields. Vol. 149 | WorldCat.org» search.worldcat.org (Noiz kontsultatua: 2024-09-04).
  6. ↑ «JPBM Communications Award Presented in Baltimore». Notices of the American Mathematical Society (Providence, RI: American Mathematical Society) 45 (5): 612-613..
  7. ↑ Mathematical people : profiles and interviews. Chicago : Contemporary Books 1985 ISBN 978-0-8092-4976-3. (Noiz kontsultatua: 2024-09-04).
  8. ↑ Mathematical people : profiles and interviews. Chicago : Contemporary Books 1985 ISBN 978-0-8092-4976-3. (Noiz kontsultatua: 2024-09-04).
  9. ↑ Reid, Constance. (2006). From zero to infinity: what makes numbers interesting. (5. ed., 50th anniversary ed. argitaraldia) A K Peters ISBN 978-1-56881-273-1. (Noiz kontsultatua: 2024-09-04).
  10. ↑ (Ingelesez) Goodstein, R. L.. (1961-10). «Introduction to Higher Mathematics. By Constance Reid. Pp. 184. 12s. 6d. 1960. (Routledge and Kegan Paul Ltd.)» The Mathematical Gazette 45 (353): 259–259.  doi:10.2307/3612812. ISSN 0025-5572. (Noiz kontsultatua: 2024-09-04).
  11. ↑ Stone, Marshall H.. (1978). "Review of Courant in Göttingen and New York: The Story of an Improbable Mathematician by Constance Reid". Bull. Amer. Math. Soc. 84 (2): 234–241..
  12. ↑ (Ingelesez) «Browse Prizes and Awards» American Mathematical Society (Noiz kontsultatua: 2024-09-05).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Constance_Reid&oldid=9913924"(e)tik eskuratuta