Sardiniera: berrikuspenen arteko aldeak

Sardiniera
	sardu
	Sardiniako hizkuntza eta dialektoak.
Datu orokorrak
Lurralde eremua	Italia
Hiztunak	2,5 milioi
Rankinga	ez 100 mintzatuenen artean
Eskualdea	Sardinia
Araugilea	arautu gabea
Hizkuntza sailkapena
	giza hizkuntza; indoeuropar hizkuntzak; hizkuntza italikoak; hizkuntza erromantzeak; Southern Romance (en)
Informazio filologikoa
Hizkuntza-tipologia	subjektu aditza objektua, aditza objektua subjektua, SOV hizkuntza eta silabadun hizkuntza
Alfabetoa	latindar alfabetoa
Hizkuntza kodeak
ISO 639-1	sc
ISO 639-2	srd
ISO 639-3	srd
Ethnologue	srd
Glottolog	sard1257
Wikipedia	sc
IETF	sc

Nabigazio historia interaktiboa

← Aurreko ezberdintasuna

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

IkusizkoaWikitestua

Lerroan

Hauxe da oraingo bertsioa, 05:29, 20 iraila 2024 data duena

Sardiniera (sardu edo saldu) Sardinian (Italia) hitz egiten den hizkuntza da. Eskualde autonomo oso hartan hitz egiten da, Alger hirian izan ezik, bertako hizkuntza katalana (forma arkaiko batean) baita; San Pietro eta Sant'Antioco uharteetan, aldiz, liguriera mantentzen da; eta iparraldean gallurera mintzatzen da.

Erromantze hizkuntza da, mendebaldeko neolatindar taldekoa. Hainbat dialektotan banatuta dago eta latinaren ezaugarriak gehien mantentzen dituen hizkuntza dela kontsideratzen da.

1997az geroztik, Sardiniako bigarren hizkuntza ofiziala da, italierarekin batera.

Sardiniako hizkuntzak

Sardiniera bi talde nagusitan banatzen da:

Sardiniera logudorearra (logudorese), Sardiniako iparraldean eta erdialdearen zati batean hitz egiten da. Aldaerarik arkaikoena da, baita latinetik gertuen dagoen hizkera eta prestigio handiena duena ere. Kultur sorkuntzaren aldetik ere, biziena da.

Sardiniera kanpidanearra (campidanese), irlaren hegoaldean eta erdialdearen zati batean hitz egiten da. Katalanaren zein Toskanako eragin nabaria du. Hiztun kopuru handiena du.

Era berean, ondokoak ere sardinieraren dialektotzat hartzen dira sailkapen batzuetan, korsikeraren eta beste hizkuntza batzuen eragin hadiagoa duten arren:

Gallurera (gallurese), Galluran hitz egina (irlaren ipar ekialdean); korsikerarekin lotura handia du, bai egitura gramatikalari eta baita ahoskerari ere dagokienean. Sardiniera eta korsikeraren arteko trantsiziozko hizkuntzatzat hartzen da.

Sassariera (sassarese), Sassari, Porto Torres eta inguruetan hitz egina, gallurera eta logudorear aldaeraren arteko aldaera da, eta Pisako, Genovako (genovera) zein katalanaren eragin nabaria du.

Beste hizkuntza komunitate batzuk ere badaude Sardinian: katalana L'Alguer hirian mintzatzen da, eta hego-mendebaldean, San Pietro eta Sant'Antioco uharteetan tabarchino deritzan mintzaira liguriarra.

Eredu batua

2000. urtean lanean hasi ziren idatzizko eredu batua erdiesteko helburuarekin. Hasieran, Limba Sarda Unificada (LSU) izeneko eredua lantzen hasi ziren, baina urte batzuk geroago eta politikaren gorabeherek eraginda, 2006tik Limba Sarda Comuna (LSC) delakoa hobesten da: dialekto kanpidanearra oinarri nagusi du, eta oso eztabaidatuta dago.

Ikus, gainera

Kanpo estekak

Hizkuntza honek bere Wikipedia du: Bisita ezazu.

Accademia campidanese di lingua sarda (sardiniera kanpadinearrean)
Ditzionàriu online (sardinieraz, italieraz eta ingelesez)

Datuak: Q33976
Multimedia: Sardinian language / Q33976

@@ 8. lerroa: / 8. lerroa: @@
 |1 familia=Indoeuroparra
 |2 familia= Italikoa
-|3 familia=[[Erromantze hizkuntzak|Erromanikoa]]
+|3 familia=[[Hizkuntza erromantzeak|Erromanikoa]]
 |4 familia=Hegoaldeko erromanikoa
 |nation=Sardinia
@@ 14. lerroa: / 14. lerroa: @@
 |iso1=sc|iso2=srd
 |iso3=srd
-|mapa=[[Fitxategi:Lingue di Sardegna mod.gif|280px|Sardiniako hizkuntza eta dialektoak]]}}
+|mapa=Lingue di Sardegna mod.gif
+|maparen testua = Sardiniako hizkuntza eta dialektoak.
+}}
-'''Sardiniera''' (''Sardu'' edo ''Saldu'') [[Sardinia]] irlan ([[Italia]]) hitz egiten den [[hizkuntza]] da. Sardiniako erregio autonomo osoan hitz egiten da, [[Alger]] hirian izan ezik, non [[katalan]]a (forma arkaiko batean) den bertako hizkuntza; San Pietro eta [[Sant'Antioco]] uharteetan, beraien aldetik, [[liguriera]] mantentzen da; eta iparraldean [[gallurera]] mintzatzen da.
+'''Sardiniera''' (''sardu'' edo ''saldu'') [[Sardinia]]<nowiki/>n ([[Italia]]) hitz egiten den [[hizkuntza]] da. Eskualde autonomo oso hartan hitz egiten da, [[Aljer|Alger]] hirian izan ezik, bertako hizkuntza [[katalan]]a (forma arkaiko batean) baita; San Pietro eta [[Sant'Antioco]] uharteetan, aldiz, [[liguriera]] mantentzen da; eta iparraldean [[gallurera]] mintzatzen da.
-[[Erromantze hizkuntza]] da, mendebaldeko neolatindar taldekoa. Hainbat dialektotan banatua dago eta latinaren ezaugarriak gehien mantentzen dituen hizkuntza legez kontsideratzen da.
+[[Hizkuntza erromantzeak|Erromantze hizkuntza]] da, mendebaldeko neolatindar taldekoa. Hainbat dialektotan banatuta dago eta latinaren ezaugarriak gehien mantentzen dituen hizkuntza dela kontsideratzen da.
 [[1997]]az geroztik, Sardiniako bigarren hizkuntza ofiziala da, [[italiera]]rekin batera.
-== Dialektoak ==
+== Sardiniako hizkuntzak ==
 Sardiniera bi talde nagusitan banatzen da:
-* Sardiniera '''logudorearra''' (''Logudorese''), Sardiniako iparraldean eta erdialdearen zati batean hitz egiten da. Aldaerarik arkaikoena da; baita latinetik gertuen dagoen hizkera eta prestigio handiena duena ere. Kultur sorkuntzarik aldetik ere aldaera hau biziena da.
+* Sardiniera '''logudorear'''ra (''logudorese''), Sardiniako iparraldean eta erdialdearen zati batean hitz egiten da. Aldaerarik arkaikoena da, baita latinetik gertuen dagoen hizkera eta prestigio handiena duena ere. Kultur sorkuntzaren aldetik ere, biziena da.
-* Sardiniera '''kanpidanearra''' (''Campidanese''), irlaren hegoaldean eta erdialdearen zati batean hitz egiten da. Katalanaren zein [[Toskana]]ko eragin nabaria du. Aldaera honek hiztun kopuru handiena biltzen du.
+* Sardiniera '''kanpidanear'''ra (''campidanese''), irlaren hegoaldean eta erdialdearen zati batean hitz egiten da. Katalanaren zein [[Toskana]]ko eragin nabaria du. Hiztun kopuru handiena du.
-Era berean, ondokoak ere sardinieraren dialektoak kontsideratzen dira, nahiz eta [[korsikera]] eta beste hizkuntza batzuen eragin hadiagoa duten:
+Era berean, ondokoak ere sardinieraren dialektotzat hartzen dira sailkapen batzuetan, [[korsikera]]<nowiki/>ren eta beste hizkuntza batzuen eragin hadiagoa duten arren:
-* '''[[Gallurera]]''' (''Gallurese''), Galluran hitz egina (irlaren ipar ekialdean); [[korsikera]]rekin lotura handia du, bai egitura gramatikalari eta baita ahoskerari ere dagokionean. Sardiniera eta korsikeraren arteko trantsiziozko hizkuntzat hartu ohi da.
+* '''[[Gallurera]]''' (''gallurese''), Galluran hitz egina (irlaren ipar ekialdean); [[korsikera]]rekin lotura handia du, bai egitura gramatikalari eta baita ahoskerari ere dagokienean. Sardiniera eta korsikeraren arteko trantsiziozko hizkuntzatzat hartzen da.
-* '''[[Sassariera]]''' (''Sassarese''), Sassari, Porto Torres eta inguruetan hitz egina, [[gallurera]] eta logudorear aldaeraren arteko aldaera da, eta [[Pisa]]ko, [[Genova]]ko ([[genovera]]) zein [[katalan]]aren eragin nabaria du.
+* '''[[Sassariera]]''' (''sassarese''), Sassari, Porto Torres eta inguruetan hitz egina, [[gallurera]] eta logudorear aldaeraren arteko aldaera da, eta [[Pisa]]ko, [[Genova]]ko ([[genovera]]) zein [[katalan]]aren eragin nabaria du.
+Beste hizkuntza komunitate batzuk ere badaude Sardinian: [[Katalan|katalana]] [[L'Alguer]] hirian mintzatzen da, eta hego-mendebaldean, [[San Pietro (Sardinia)|San Pietro]] eta [[Sant'Antioco]] uharteetan ''[[tabarchino]]'' deritzan mintzaira [[Liguriera|liguriar]]<nowiki/>ra.
 == Eredu batua ==
-[[2000]]. urtean lanean hasi ziren idatzizko eredu batua erdiesteko helburuarekin. Hasieran, ''Limba Sarda Unificada'' (LSU) izeneko eredua lantzen hasi ziren, baina urte batzuk geroago eta [[politika]]ren gora-beherek eraginda, [[2006]]tik ''Limba Sarda Comuna'' (LSC) delakoa da hobetsitakoa. Azken honek dialekto kanpidanearra du oinarri nagusia, eta oso eztabaidatua dago.
+[[2000]]. urtean lanean hasi ziren idatzizko eredu batua erdiesteko helburuarekin. Hasieran, ''Limba Sarda Unificada'' (LSU) izeneko eredua lantzen hasi ziren, baina urte batzuk geroago eta [[politika]]ren gorabeherek eraginda, [[2006]]tik ''Limba Sarda Comuna'' (LSC) delakoa hobesten da: dialekto kanpidanearra oinarri nagusi du, eta oso eztabaidatuta dago.
 == Ikus, gainera ==
 * [[Italiako hizkuntzak]]
-* [[Europako hizkuntza gutxitu]]ak
+* [[Europako eremu urriko hizkuntzen zerrenda|Europako hizkuntza gutxituak]]
-== Kanpo loturak ==
+== Kanpo estekak ==
-{{Commonskat|Sardinian_language|Sardiniera}}
 {{interWiki|kodea=sc}}
-* [http://www.acalisa.org Accademia campidanese di lingua sarda] (sardiniera kanpadinearrean)
+* [https://web.archive.org/web/20200208085200/http://www.acalisa.org/ Accademia campidanese di lingua sarda] (sardiniera kanpadinearrean)
-* [http://www.ditzionariu.org Ditzionàriu online] (sardinieraz, italieraz eta ingelesez)
+* [https://web.archive.org/web/20121026012840/http://www.ditzionariu.org/ Ditzionàriu online] (sardinieraz, italieraz eta ingelesez)
+{{autoritate kontrola}}
 {{erromantze hizkuntza aurkibidea}}
 [[Kategoria:Sardiniera]]
-[[af:Sardies]]
-[[an:Idioma sardo]]
-[[ar:لغة سردينية]]
-[[ast:Sardu]]
-[[bg:Сардински език]]
-[[ca:Sard]]
-[[co:Lingua sarda]]
-[[cs:Sardinština]]
-[[da:Sardisk (sprog)]]
-[[de:Sardische Sprache]]
-[[en:Sardinian language]]
-[[eo:Sarda lingvo]]
-[[es:Idioma sardo]]
-[[fa:زبان ساردنیایی]]
-[[fi:Sardi]]
-[[fr:Sarde]]
-[[frp:Sardo]]
-[[ga:Sairdínis]]
-[[gl:Lingua sarda]]
-[[hak:Sat-tên-nî-â-ngî]]
-[[he:סרדו]]
-[[hr:Sardinski jezici]]
-[[hsb:Sardišćina]]
-[[hu:Szárd nyelv]]
-[[id:Bahasa Sardinia]]
-[[io:Sardiniana linguo]]
-[[is:Sardiníska]]
-[[it:Lingua sarda]]
-[[ja:サルデーニャ語]]
-[[ko:사르데냐어]]
-[[ku:Zimanê sardî]]
-[[kw:Sardaynek]]
-[[la:Lingua Sarda]]
-[[li:Sardiens]]
-[[lij:Lengua sarda]]
-[[lmo:Sardagnö]]
-[[lv:Sardu valoda]]
-[[mk:Сардински јазик]]
-[[nl:Sardijns]]
-[[no:Sardisk]]
-[[oc:Sarde]]
-[[os:Сардаг æвзаг]]
-[[pl:Język sardyński]]
-[[pnb:سارڈینی]]
-[[pt:Língua sarda]]
-[[ro:Limba sardă]]
-[[ru:Сардинский язык]]
-[[sc:Limba sarda]]
-[[scn:Lingua sarda]]
-[[sk:Sardínčina (románsky jazyk)]]
-[[sv:Sardiska]]
-[[ta:சார்தீனியம்]]
-[[tr:Sarduca]]
-[[ug:ساردىنىيە تىلى]]
-[[uk:Сардська мова]]
-[[vec:Łéngua sardegnoła]]
-[[wa:Sarde]]
-[[zh:薩丁尼亞語]]

i e a Hizkuntza erromantzeak
Ekialdekoak	Aromaniera • Errumaniera (moldaviera, valakiera) • Istro-romaniera • Meglenera
Hegoaldekoak	Sardiniera (campidanera, logudorera, sassariera)
Mendebaldekoak	Astur-leonesa (asturiera, extremadurera, leonesa, mirandesa, montañesa) • Borgoinera • Dalmaziera • Emiliano-romagnoloa • Erretorromaniera (erromantxea, friuliera, ladinoa) • Franche-comtera • Frankoprovenzera • Frantsesa • Galiziera (eonaviera, fala) • Galoa • Gaztelania (ekuatoreginear gaztelania, europar gaztelania, filipinar gaztelania, kaloa, latinoamerikar gaztelania, saharar gaztelania) • Istriera • Italiera • Katalana (algerera, balearrera, erdialdekoa, valentziera) • Korsikera (gallurera) • Ladinoa • Liguriera (genovera, monakoera) • Lombardiera • Lorrenera • Mozarabiera • Nafar-aragoiera (aragoiera, errioxera, nafar erromantzea) • Napoliera • Normandiera (jerseyera, guerneseyera) • Okzitaniera (gaskoia, limousinera, proventzera) • Piemontera • Pikardiera • Poitevin • Portugesa (afrikar portugesa, brasildar portugesa) • Siziliera • Valoniera • Veneziera • Xanpainera
Letra etzanez: hizkuntza hilak. Letra lodiz: 5 milioi hiztun baino gehiagokoak. Parentesi artean: parentesiaren ezkerrean dagoen hizkuntzaren dialektoak.