Frankofonia
Frankofonia frantsesez mintzatzen den mundu mailako hizkuntz-komunitatea da, 150 milioi pertsona biltzen duena. Hiztunen kopuruari dagokionez, 7. postuan dago, txinera (mandarin), ingelesa, hindia, gaztelania, arabieraren eta portugesaren atzetik. Komunitatearen nazioarteko jaieguna martxoaren 20a da .
Herrialdeak lau multzotan bana daitezke (ikus mapa): Ama-hizkuntza gisan darabiltenak (urdin iluna), Administrazio-hizkuntza dutenak (urdina), Kultur hizkuntza dutenak (urdin argia) eta Hizkuntza gutxitua dutenak (berdea).
Frantsesaren egoera munduan
aldatuHerrialde batean frantsesak duen egoera aztertzeko, aldagai ugari izan behar dira kontuan: hizkuntza ofiziala den edo ez, gehiengoaren edo gutxiengoren baten ama hizkuntza den, egoera formal edota informalean erabiltzen den, etab.
Zenbait herrialdetan (Frantzia, Quebec, Valonia, Suitza frankofonoa, Monako, Kanadako eskualde batzuk...), frantsesa biztanle gehienen ama hizkuntza izateaz gain, erabilera arrunteneko hizkuntza da, bai eremu formalean, baita informalean ere.
Saharaz hegoaldeko Afrikako herrialde askotan, frantsesa administrazio hizkuntza nagusia da, besteak beste, Kongoko Errepublika Demokratikoan (munduan frantses hiztun kopuru handieneko herrialdea), baita Magrebeko zenbaitzuetan ere (Algeria da adibiderik esanguratsuena).
Azkenik, beste zenbait herrialde ere, frantses hiztun kopuru esanguratsua edota kultura frantsesarekin harreman estua duelako, frankofoniaren baitan daude. Frantsesa hizkuntza ofiziala izan ez arren, kultura edota irakaskuntzan garrantzia nabaria du. Herrialde horien artean Errumania eta Libano aipa daitezke, adibidez.
Frankofoniaren Nazioarteko Erakundea
aldatuFrankofoniaren Nazioarteko Erakundea (frantsesez, Organisation Internationale de la Francophonie) frantsesa ondare komun duten estatu eta gobernuen elkartea da. Frantsesaren garrantzia bultzatzeaz gain, beste zenbait balio bultzatzen ditu, hala nola, kultura aniztasuna, bakea, demokrazia, zuzenbidezko estatua eta ingurumenaren babesa.
77 estatuk osatzen dute (57 eskubide osokoak dira; beste hogeiak, begiraleak). 2002ko gailurraz geroztik, Abdou Diouf Senegaleko presidente ohia idazkari orokorra da.
Kideak, kontinentez kontinente
aldatuEuropa
aldatu- Albania
- Andorra
- Armenia
- Belgika (Valonia)
- Bulgaria
- Errumania
- Frantzia
- Grezia
- Luxenburgo
- Mazedonia
- Moldavia
- Monako
- Suitza
- Zipre
Begiraleak: Austria, Bosnia Herzegovina, Eslovakia, Eslovenia, Estonia, Georgia, Hungaria, Kroazia, Letonia, Lituania, Montenegro, Polonia, Serbia, Txekiar Errepublika, Ukraina.
Afrika
aldatu- Afrika Erdiko Errepublika
- Benin
- Boli Kosta
- Burkina Faso
- Burundi
- Djibuti
- Egipto
- Ekuatore Ginea
- Ginea
- Ginea Bissau
- Cabo Verde
- Kamerun
- Komoreak
- Kongoko Errepublika
- Kongoko Errepublika Demokratikoa
- Madagaskar
- Mali
- Maroko
- Mauritania
- Maurizio
- Niger
- Ruanda
- São Tomé eta Príncipe
- Senegal
- Seychelleak
- Togo
- Tunisia
- Txad
Oharra: Ginea Bissau, Mali, Madagascar eta Afrika Erdiko Errepublikaren parte hartzea bertan behera utzita dago une honetan (2013-10-28).
Begiralea: Mozambike
Amerika
aldatuBegiraleak: Uruguay eta Dominikar Errepublika.
Asia
aldatuBegiraleak: Arabiar Emirerri Batuak eta Tailandia.
Ozeania
aldatuKanpo estekak
aldatu- Organisation internationale de la francophonie
- Centre de documentation de la Francophonie (CIFDI)
- Agence universitaire de la Francophonie (AUF)
- Institut de la francophonie
- Association internationale des maires francophones
- TV5Monde
- Carrefour des francophones d'Amérique
- Actualités de la Francophonie
- Conseil pour le développement du français en Louisiane
- LibanVision
Datuak: Q1003588
Multimedia: Francophonie / Q1003588