MATERIAL DE QUECHUA VIRTUAL - 2da PARTE
MATERIAL DE QUECHUA VIRTUAL - 2da PARTE
MATERIAL DE QUECHUA VIRTUAL - 2da PARTE
KALLPACHARINAPAQPUNI
CH’UQICHACHAKA – BOLIVIA
2020
1. RIQSINARIKUSPA
2.1 NAPAYKUYKUNA
IMAYNALLA? Allin
Allin P’unchay
Sukhayay
Allin
Tutayay /
Waliqllachu / Arí, Ch’isiyay
Waliqlla /
Allillanchu Allilan
kakuchkanki?
Mana, as
unqurayasqa
/ sayk’usqa
………..
kachkani Mana,
llakisqa/
phutisqa
TINKUNAKAMA
Q’AYAKAMA.
Waq
P’unchaykam
a
Kayjinamanta:
Allin p’unchay tatáy. Waliqllachu mamáy.
WARMI
QUSA
WAWA
WARMI
WAWA
QHARI
WAWA
SUTIP RANTINKUNA
KAPUYNIYUPKUNA
ÑUQA -Y
PAY -N
- P / - PA = DE (Posesión o pertenencia)
Ñuqap Suti - y
Qampa Wasi - yki
Paypa Allqu - n
Qampa allquyki.
Tataypa wasin.
Qampa sutiyki?
¿Imataq
- Ñuqap Alicia sutiy
Yachachiqpa sutin?
- Paypa Remberto sutin.
ARÍ
- CHU ¿?
MANA (Mana + chu)
RUWAYNIN
Tapurikuspa, kutirquchispa. (-TAQ / -CHU)
Sutiy, sutiyki chanta sutin nirispa.
Sapa juk suntinchista nirispa.
- MANTA K’ACHKAP
TAPURIKUSPA
TAQ?
MAY + -MANTA
CHU?
Ñuqa kani?
Pay? (Carlos,
Mamayki, etc.)
PARLANAKITU
Mauricio: Cornelia. Maymantataq
kanki?
Mauricio: Ñuqapis.
RUWAYNIN
Tapurinarikuspa.
Qhuturimaykunata qillqirispa. (-Manta)
Willanarikuspa.
Maymantataq
kanki?
Ñuqaqa
……………..........
kani.
LLAMK’AYNINCHIKTA NIRISPA
Remberto sutiy.
Ñuqaqa
Qhichwamanta
yachachiq kani.
Jampiq
Qillqiri
TAPURISPA / KUTICHISPA
Ñuqaqa
jampiq
Ima
kani.
llamk’ayniyuptaq
kanki?
Ñuqaqa
qilliri
Imapitaq kani.
llamk’anki?
Yachaywasipi
Llamk’ani.
Ñuqaqa
Maypitaq
yachachiq
llamk’anki?
kani.
Yachakuqchu
kanki? Arí,
yachakuqpuni
kani.
RUWAYNIN
Llamk’ay rimayta pukllaquchispa.
As kikinta tapurispa.
Llamk’ayninchikmanta parlarispa.
Pata
Wasa
Ura
Chimpa
Sispa
- PI K’ACHKAP
Ñuqaqa Yotalapi,
mayu chimpapi
tiyakuni.
Ñuqaqa Bolivar
puriypi,
yachaywasimata
sispapi tiyani.
TAPURISPA
Maypitaq Mayniqpitaq
tiyakunki? tiyanki?
Sucrepichu
Kay
tayanki? llaqtapichu
tayakunki?
- WAN K’ACHKAP
Sapay
Tatamamaywan
Warmiywan Tiyakuni
(Tiyani)
Qhari wawaywan
Aylluywan
TAPURISPA
Piwantaq Piwantaq
tiyanki? tiyakunkichik?
Germanqa
warminwanchu
tiyakun? Sapaykichu
tiyakunki?
RUWAYNIN
Tapuykunaman kutichiy.
MAYMATATAQ JAMUCHKANKI?
Llamk’ana
Wasi
Jamina
wasi
Yachay wasi
Mayu Qhatu
Llaqta
Aqha
wasi
-MANTA -CHKA
Pay
Qhatumanta Chayamuchkan
(Mamay)
MAYMANTAQ RICHKANKI?
-MAN -CHKA
Ñuqa Mayuman Richkani
-MANTA (-MU)
Jamuy
Kutimuy
Chayamuy
Rumpimu
y
-MAN
Riy
Kutiy
Chayay
Ch’usay
IMAPITAQ RICHKANKI?
Chakipi richkani.
Kawallupi
Kamiyunpi
Wurrupi
Mikrupi
IMAMANTAQ RICHKANKI?
RIMAYKUNA
-TA -P -CHKA
Qhichwata
Ñuqa Richkani
yachakup
Corneliaqa qhatuman
mikrupi aychata rantip
richkan.
PARLAPAYANARIKUSPA
Florentino: Mamáy, maymantataq
jamuchkanki?
Cornelia: Mayumanta jamuchkani.
Qamrí, tatáy?
Florentino: Llamk’anaymanta
kutimuchkani.
1