Břeclav

	Břeclav
	germane Lundenburg
	urbo
	Kastelo en Břeclav
Flago	Blazono
	Oficiala nomo: Břeclav
Ŝtato	Ĉeĥio
Regiono	Sudmoravia regiono
Distrikto	Distrikto Břeclav
Administra municipo	Břeclav
Historiaj regionoj	Moravio, Malsupra Aŭstrio eta parto
Parto de	Podluží
Muzeo	Pohansko
Konstruaĵo	Sinagogo en Břeclav
Rivero	Dyje
Situo	Břeclav
- alteco	158 m s. m.
- koordinatoj	48° 45′ 34″ N 16° 52′ 52″ O / 48.75944 °N, 16.88111 °O (mapo)
Areo	77,11 km² (7 711 ha)
Loĝantaro	24 863 (2024)
Denseco	322,44 loĝ./km²
Valego	Malsupramoravia valego
Plantaro	Vina vito
Fondo	11-a jarcento
Horzono	MET (UTC+1)
- somera tempo	MEST (UTC+2)
Poŝtkodo	690 02
NUTS 3	CZ064
NUTS 4	CZ0644
NUTS 5	CZ0644 584291
Katastraj teritorioj	3
Partoj de urbo	3
Bazaj setlejunuoj	29
	Situo enkadre de Ĉeĥio Situo enkadre de Ĉeĥio
	Vikimedia Komunejo: Břeclav
	Retpaĝo: www.breclav.org
	Portalo pri Ĉeĥio

Koordinatoj: 48° 45′ 34″ N 16° 52′ 52″ O / 48.75944 °N, 16.88111 °O (mapo)

Břeclav (prononcu ˈbr̝ɛtslaf; germane Lundenburg) estas urbo en Ĉeĥio (Sudmoravia regiono), situanta 52 km sudoriente de Brno, sur maldekstra bordo de la rivero Dyje, proksime al ŝtatlimoj kun Aŭstrio kaj Slovakio. Ĝi havas areon 77.11 km² kaj en 2024 tie vivis 24 863 loĝantoj. Grava fervoja nodo, "Pordego al la "Areo Lednice-Valtice" kaj centro de la folklora regiono Podluží.

La najbaraj municipoj de la setlejo estas Kostice, Hrušky, Hlohovec, Ladná, Moravský Žižkov, Lanžhot, Lednice, Tvrdonice, Valtice kaj Bernhardsthal.

Historio

La vilaĝon kaj akvan burgon fondis Břetislav la 1-a post la jaro 1041 en nove destinita limo al Aŭstrio, sur rando de marĉeja arbaro kaj en strategie grava transiro trans rivero Dyje. La burgo havis ankaŭ administran funkcion. Post oftaj ŝanĝoj de posedantoj Břeclav venis en la manojn de Lichtenštejn-anoj. En la jaro 1534 akiris sinjorejon Žerotín-anoj, kiuj komencis en la jaro 1570 alikonstrui la burgon en renesancan kastelon kun arkada toskana kolonado. Post la tridekjara milito Lichtenštejn-anoj revenis (ĝis la jaro 1945), sed tiuj dediĉis pli grandan zorgon al sidejoj en Valtice kaj en Lednice. Pli signifa reguligo de la břeclava kastelo okazis nur komence de la 19-a jarcento.

Impulso de ekonomia prospero kaj preskaŭ troa evoluo estis en la 40-aj jaroj de la 19-a jarcento ekkonstruo de fervojo Vieno – Krakovo kaj Břeclav – Brno – Prago, plenigita pli malfrue per fervojo ĝis Bratislavo. Pro tio Břeclav fariĝis unuavica trafiknodo, kiu kontribuis al industriigo de la urbo. En la 2-a duono de la 19-a jarcento Břeclav fariĝis urbo.

Sude de la urbo situas grava arkeologia loko Pohansko. Břeclav estas elirloko al areo en Valtice kaj Lednice, ĝi estas centro de etnografia regiono nomata Podluží (folkloraj tradicioj, popolkutimoj, muziko).

Loĝantaro

Evoluo de nombro de loĝantoj

La datoj devenas el datumbazo de Vikidatumoj

Jaro	Loĝantoj
1869	7 316
1880	5 681
1890	12 779
1900	14 733
1910	8 517
1921	19 225

Jaro	Loĝantoj
1930	13 689
1950	11 010
1961	11 832
1970	18 870
1980	23 978
1991	26 206

Jaro	Loĝantoj
2001	26 713
2014	24 956
2016	24 941
2017	24 881
2018	24 797
2019	24 704

Jaro	Loĝantoj
2020	24 743
2021	24 318
2022	23 943
2023	24 544
2024	24 863

Memorindaĵoj de la urbo kaj de ĝia ĉirkaŭaĵo

renesanca kastelo konstruita ĉirkaŭ mezo de la 16-a jarcento surloke de la origina premislida burgo. Grava konstruelemento de la kastelo estas arkado sur toskanaj kolonoj en la 1-a etaĝo. En la unua duono de la 19-a jarcento romantisma rekonstruo je artefarita ruino. En la ĉirkaŭaĵo estas kastela parko libere ligiĝanta al arbara komplekso nomata "Kančí obora" (Apra ĉasarbaro)
Kančí obora -(Apra ĉasarbaro) - malnova ĉerivera arbaro kun restaĵoj de la malnovaj branĉoj de la rivero Dyje, konservitaj herbejaj enklavoj kaj eta lageto Bruksa
paroĥa preĝejo de Sankta Venceslao sur la ĉefplaco de Tomáš Garrigue Masaryk el duono de la 18-a jarcento estis detruita dum bombardado en novembro 1944; en 1995 ĝialoke estis finkostruita moderna konstruaĵo laŭ projekto de Ludvík Kolek
domo de Liĥtenŝtejnidoj - nuntempe sidejo de la urba turisma informcentro kaj muzeo pri historio de la nobela familio Liĥtenŝtejnidoj, posedinta la urbon kaj la ĉirkaŭaĵon, kaj pri miniaturaj modeloj de konstruaĵoj en Areo de Lednice-Valtice
sinagogo - hala libere staranta konstruaĵo el 1868, je dudek jaroj pli poste adaptita supozeble de Max Fleischer (1841-1905) en novromanika stilo kun maŭraj elementoj en la interno; konstruita surloke de pli malnova konstruaĵo el la 17-a jarcento; publike alirebla, ĝi prezentas daŭran ekspozicion pri judoj en Břeclav kaj portempajn figurartajn ekspoziciojn
kapelo de Sanktaj Cirilo kaj Metodo en parko antaŭ la trajnstacidomo, novgotikaj konstruaĵoj el la jaroj 1853-1856; antaŭ finkonstruo de la nova preĝejo de sankta Venceslao servis kie provizoraĵo por la loka katolika paroĥo
kapelo de Reviviĝo de la Sinjoro el 1875 en areo de la eksa tombejo en la strato Sovadinova
konstruaĵo de Komerce mezlernejo el 1926, projektito de Jaroslav Rösslere en stilo de funkciismo
malfruromantisma konstruaĵo de la konstruoficejo de Liĥtenŝtejnidoj en Poštorná el brikoj ne kovritaj per gipso kaj glazurita ceramiko
aro de konstruaĵoj en centro de Poštorná - biblioteko, sancentro, paroĥejo kun secesiaj motivoj, lernejo, konstruaĵo de trajnstacidomo kaj precipe
paroĥa preĝejo de Vizito de Virgulino Maria - dominanta konstruaĵo kun centra dispozicio kaj ringo da flankaj kapeloj kaj poligona presbiterejo; kopula volbo kulminas per lanternno kaj ĉirkaŭirejo; verko de Karel Weinbrenner el la jaroj 1895-1898
ceremonia salono de la juda tombejo kun dometo de entombigisto el 1892; la tombejo mem estas malpli novas, la plej aĝaj tomboŝotonoj debebas el la 18-a jarcento; dominanta konstruaĵo estas novrenesanca kripto de la familio Kuffner el 1899; detruadon de la tombejo precipe el la 1980-aj jaroj transvivis proksimume kvinono de la originaj tomboŝotonoj
malgranda kapelo de Sankta Roĥo (antaŭ gimnazio) el 1892 kun kvadrata dispozicio, konstruita memore al epidemio de ĥolero

Partoj de urbo

Pluaj fotoj

Kastelo
Moderna preĝejo de Sankta Venceslao
Kapelo de Sanktaj Kirilo kaj Metodo
Ceremonia kapelo ĉe la juda tombejo
Juda tombejo
Eksa sinagogo
Interno de la eksa sinagogo
Preĝejo en Poštorná
Poŝtoficejo
Eksa bierfarejo

Trafiko

Listo de fervojlinioj

Kiel fervojnodo kun granda stacidomo en ŝtatlima transirejo al Aŭstrio kaj proksime de ŝtatlimo al Slovakio ĝi havas eksterordinaran signifon.

Břeclav estas grava urbo, ĉar ĉi tie estas vojkruco de jenaj fervojaj linioj:

Linio numero 246 al Znojmo (tra Hrušovany nad Jevišovkou)
Linio numero 247 al Lednice
Elektrizia linio numero 250 de Havlíčkův Brod tra Brno al Kúty
Elektrizita linio numero 330 al Přerov

Internacia persona trajntransporto

De Břeclav eblas veturi per EuroCity trajnoj interalie al Berlino, Bratislavo, Budapeŝto, Varsovio kaj Vieno. Ekzistas ankaŭ personaj trajnoj de ÖBB al Vieno kaj personaj trajnoj al Kúty.

Gefiloj

Mauriz Schuster, klasika filologo

Esperanto-vivo

La urbo estis inter 27.-30.9.2012 okazloko de Trilanda konferenco, historie la unua komuna konferenco de Ĉeĥa Esperanto-Asocio, Slovakia Esperanta Federacio kaj Aŭstria Esperanto-Federacio, sub oficiala aŭspicio de la urbestro.