Aminto la 1-a (Makedonio)

Αμύντας Α΄ της Μακεδονίας (543 a. K. - 498 a. K.)
Regno de Makedonio, ruĝe pentrita.
Persona informo
Naskiĝo	543 a. K. en Antikva Makedonio, Makedonio (Grekio)
Morto	498 a. K. en Antikva Makedonio, Makedonio (Grekio)
Religio	religio en Antikva Grekio vd
Lingvoj	antikva greka vd
Familio
Dinastio	Argead dynasty vd
Patro	Alcetas I of Macedon (en) vd
Infanoj	Aleksandro la 1-a, Gygaea of Macedon (en) , Arrhidaeus of Elimeia (en) vd
Profesio
Okupo	suvereno vd
vd	Fonto: Vikidatumoj

Aminto la 1-a (Makedonio) estis reĝo de Makedonujo el la Ageada Dinastio inter 547 a. K. kaj 498 a. K., kaj vasalo de la Aĥemenida reĝo Dario la 1-a. Li estis filo de Alketo la 1-a el Makedonio (479 a. K. - 533 a. K.) al kiu li sukcedis meze de la 6-a jarcento a. K. Li estis la unua reganto historie dokumentita el tiu antikva regno.

En 513 a.K., persaj trupoj gviditaj de Dario la 1-a transiris la Bosporon en sukcesa ekspedicio kontraŭ la skitoj, certigante limon ĉe la Danubo en la procezo. Dario tiam revenis al Sardeso, en Malgranda Azio, kaj ordonis al sia kuzo Megabazo konkeri la reston de Trakio. Megabazo marŝis okcidenten sur la Basenon Struman en 512 aŭ 511 a.K., subigante kelkajn tribojn laŭlonge de la vojo, inkluzive de la Peonioj, kiujn li deportis al Azio. Aminto eble ekspluatis tiun potencvakuon transirante la Riveron Aksios kaj konfiskante sian iaman teritorion ĉirkaŭ Amfaksito.

Teritorio de Antelmo, inter Ĥalkidiko kaj Migdonio.

En harmonio kun persa praktiko, Megabazo (557 a. K. - 493 a. K.) ekspedis sep senditojn ĉirkaŭ 510 a.K. por renkonti Aminton, plej verŝajne ĉe la palaco en Aegae, por postuli "teron kaj akvon." Kvankam la preciza signifo de tiu peto restas neklara, ŝajnas ke Aminto akceptis la postulojn de Megabazo kaj invitis la senditojn al festeno. La persoj, laŭ Herodoto, petis la kompanion de virinoj post la vespermanĝo, pri kiu Aminto konsentis malgraŭ makedonaj kutimoj. La virinoj, identigitaj kiel "konkubinoj kaj edziĝintaj edzinoj", komence sidis trans la tablo, sed moviĝis apud la senditoj pro ilia insisto. Ruĝigitaj de vino, ili komencis karesi la virinojn, sed Aminto restis silenta pro timo de la persa potenco.

Aleksandro, kolerigita de iliaj agoj, petis al sia patro foriri kaj lasi lin pritrakti la situacion. Aminto konsilis singardemon, sed poste foriris, kaj Aleksandro forsendis la virinojn ankaŭ, certigante siajn gastojn ke ili nur lavis sin. En ilia loko, "senbarbaj viroj" alivestitaj kiel virinoj kaj armitaj per ponardoj revenis al la festo kaj murdis ĉiujn sep senditojn. La persoj komencis serĉi la malaperintan ambasadon, sed Aleksandro solvis la situacion edzigante sia fratino Gygaea kun la generalo Bubares (480 a. K. - 417 a. K.) kaj pagante al li grandan subaĉetaĵon.

Modernaj historiistoj estas ĝenerale skeptikaj pri la vereco de ĉi tiu rakonto. Ĝi povus esti fabrikita de Herodoto por ilustri la ruzan personecon de Aleksandro, aŭ li povus simple ripeti tion, kion li aŭdis dum vizito al Makedonio. Krome, Aminto, kiom ajn malforta aŭ malsaĝa, verŝajne ne konfidis tian delikatan diplomatian situacion al sia juna filo. La geedziĝo de Gygaea kun Bubares estas rekonita kiel historia; Aminto plej verŝajne aranĝis ĝin mem aŭ Aleksandro pritraktis ĝin post la morto de sia patro.

Historiisto Eugene Borza (1935-2021) argumentis ke malaprobante la murdon de la persaj ambasadoroj, ekzistas jam ne ajna indico ke Makedonio estis vasalŝtato dum la regado de Aminto. Konforme al tiu argumento, Mardonius (nevo de Dario la Granda), ne Megabazo, fakte subjugis la makedonojn en 492 a.K. Nicholas Hammond (1907-2001), aliflanke, asertis ke Makedonio restis lojala temo kiel parto de la satrapio de Skudra ĝis la persa malvenko ĉe Plateo en 479 a.K.

Aminto kaj Ateno

Aminto estis la unua makedona reganto kiu havis diplomatiajn rilatojn kun aliaj ŝtatoj. Aparte, li faris aliancon kun Hipiaso de Ateno, kaj kiam Hipiaso estis forpelita el Ateno Aminto ofertis al li la teritorion de Antemo sur la Termajka Golfo kun la celo profiti inter la grekoj. Hipiaso rifuzis la oferton kaj ankaŭ malaprobis la oferton de Jolko, ĉar Aminto verŝajne ne kontrolis Antemon en tiu tempo, sed simple sugestis al Hipiaso planon de komuna okupo.

Vidu ankaŭ

• Alketo la 2-a (475 a. K. - 448 a. K.)
• Karl Julius Beloch (1854-1929)
• Julius Kaerst (1857-1930) germana helenisto kaj historiisto
• Nicholas G. L. Hammond (1907-2001) brita klasika historiisto
• Ernst Badian (1925-2011) aŭstrodevena usona klasika historiisto