28-a de aprilo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [atendante kontrolon] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Sj1mor (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
Giorno2 (diskuto | kontribuoj) |
||
| (3 mezaj versioj de 2 uzantoj ne montriĝas) | |||
| Linio 44: | Linio 44: | ||
** [[1943]]: Germanaj regopovoj fondis en [[Ĉefgubernio|Ĝenerala Gubernio]] [[divizio]]n [[SS (organizaĵo)|SS]]-"Galizien" konsistantan el [[ukrainoj]]; [[Operaco Reinhardt]]: [[Gestapo]] sendis de [[Bjalistoko]] 490 personojn al [[koncentrejo Stutthof]]; Delegito de Registaro por la Lando [[Jan Stanisław Jankowski]] forĵetis proponon de kunlaboro kun Pola Laborista Partio, transdonitan antaŭ aresto de profesoro [[Jan Piekałkiewicz]]; invitita de germanaj regopovoj grupo de internaciaj spertuloj pri [[jurmedicino]] kaj [[kriminologio]] alvenis al [[Katin]], sub gvido de hungara eminenta [[patologio|patologo]] [[Ferenc Orsós]]; nokte de la 28-a/29-a de aprilo Aviado de Fora Atingo atakis [[Kaliningrado|Królewiec]] |
** [[1943]]: Germanaj regopovoj fondis en [[Ĉefgubernio|Ĝenerala Gubernio]] [[divizio]]n [[SS (organizaĵo)|SS]]-"Galizien" konsistantan el [[ukrainoj]]; [[Operaco Reinhardt]]: [[Gestapo]] sendis de [[Bjalistoko]] 490 personojn al [[koncentrejo Stutthof]]; Delegito de Registaro por la Lando [[Jan Stanisław Jankowski]] forĵetis proponon de kunlaboro kun Pola Laborista Partio, transdonitan antaŭ aresto de profesoro [[Jan Piekałkiewicz]]; invitita de germanaj regopovoj grupo de internaciaj spertuloj pri [[jurmedicino]] kaj [[kriminologio]] alvenis al [[Katin]], sub gvido de hungara eminenta [[patologio|patologo]] [[Ferenc Orsós]]; nokte de la 28-a/29-a de aprilo Aviado de Fora Atingo atakis [[Kaliningrado|Królewiec]] |
||
** [[1944]]: [[Hungario]]: trajno kun deportitoj en brutvagonoj, gvidata de [[SS (organizo)|SS]]-oficiro Hermann Krumey, foriris de [[Kistarcsa]] transportante 1800 homojn alvenante al [[Aŭŝvico]]-Birkenau la 2-an de majo; [[aviado]] de [[Aliancanoj]] atakis [[aerodromo]]jn de [[Parizo]] |
** [[1944]]: [[Hungario]]: trajno kun deportitoj en brutvagonoj, gvidata de [[SS (organizo)|SS]]-oficiro Hermann Krumey, foriris de [[Kistarcsa]] transportante 1800 homojn alvenante al [[Aŭŝvico]]-Birkenau la 2-an de majo; [[aviado]] de [[Aliancanoj]] atakis [[aerodromo]]jn de [[Parizo]] |
||
** [[1945]]: Unuoj de la pola 1-a Kirasita Brigado kun la [[Ruĝa Armeo]] konkeris Malnovan Urbon en [[Gdańsk]]; [[Orienta Fronto (Dua mondmilito)|Orienta Fronto]]: en [[Berlino]] komenciĝis stratbataloj - trupoj de 47-a Armeo batalis pri Kladow; en [[Okcidenta Pomerio]] trupoj de la 2-a Belorusa Fronto okupis [[Eggesin]], [[Torgelow]], [[Pasewalk]], [[Strasburg]] kaj [[Templin]]; 2-a gvardia Kirasita Armeo apogata i.a. de 2-a Artileria Brigado de [[Haŭbizo]]j de Pola Soldataro ekregis signifan parton de [[Charlottenburg]], 3-a Sturma Armeo purigis Moabit ([[Berlin-Mitte]]), 8-a Gvardia Armeo ekbatalis en [[Schöneberg]]; [[Supra Luzacio]]: apud [[Bautzen|Budziszyn]] pola-soveta grupiĝo reĵetis germanan provon trarompi la 1-a Ukrainan Fronton; [[koncentrejo Dachau]] ekribelis; Itala fronto: novzelanda 2-a Infanteria Divizio atingis [[Padovo]]n, liberigitan de partizanoj, usona 1-a Kirasita Divizio atingis [[Lago de Como|lagon Como]], [[Itala Rezistado]]: en Giulino di Mezzegra (komunumo [[Mezzegra]]) komunistaj partizanoj ekzekutis [[Benito Mussolini]] kaj lian amatinon [[Clara Petacci]] dum ilia provo fuĝi al [[Svislando]], poste en [[Milano]] la korpo de Mussolini estis pendigita kun la kapo malsupren; partizanaj taĉmentoj okupis [[Bergamo]]n, eniris al [[Torino]], [[Cuneo]] kaj [[Aosto]], ankaŭ [[Venecio]] ekribelis; en [[Moskvo]] |
** [[1945]]: Unuoj de la pola 1-a Kirasita Brigado kun la [[Ruĝa Armeo]] konkeris Malnovan Urbon en [[Gdańsk]]; [[Orienta Fronto (Dua mondmilito)|Orienta Fronto]]: en [[Berlino]] komenciĝis stratbataloj - trupoj de 47-a Armeo batalis pri Kladow; en [[Okcidenta Pomerio]] trupoj de la 2-a Belorusa Fronto okupis [[Eggesin]], [[Torgelow]], [[Pasewalk]], [[Strasburg]] kaj [[Templin]]; 2-a gvardia Kirasita Armeo apogata i.a. de 2-a Artileria Brigado de [[Haŭbizo]]j de Pola Soldataro ekregis signifan parton de [[Charlottenburg]], 3-a Sturma Armeo purigis Moabit ([[Berlin-Mitte]]), 8-a Gvardia Armeo ekbatalis en [[Schöneberg]]; [[Supra Luzacio]]: apud [[Bautzen|Budziszyn]] pola-soveta grupiĝo reĵetis germanan provon trarompi la 1-a Ukrainan Fronton; [[koncentrejo Dachau]] ekribelis; Itala fronto: novzelanda 2-a Infanteria Divizio atingis [[Padovo]]n, liberigitan de partizanoj, usona 1-a Kirasita Divizio atingis [[Lago de Como|lagon Como]], [[Itala Rezistado]]: en Giulino di Mezzegra (komunumo [[Mezzegra]]) komunistaj partizanoj ekzekutis [[Benito Mussolini]] kaj lian amatinon [[Clara Petacci]] dum ilia provo fuĝi al [[Svislando]], poste en [[Milano]] la korpo de Mussolini estis pendigita kun la kapo malsupren; partizanaj taĉmentoj okupis [[Bergamo]]n, eniris al [[Torino]], [[Cuneo]] kaj [[Aosto]], ankaŭ [[Venecio]] ekribelis; en [[Moskvo]] ambasadoroj de Pollando kaj [[Itala Reĝlando]] subskribis interkonsenton pri reciproka helpo kaj zorgo al siaj civitanoj sur fremdaj teritorioj; Balkana Fronto: norde de [[Istrio]] taĉmentoj de jugoslavaj partizanoj liberigis [[Občina Ilirska Bistrica|Ilirska Bistrica]]; registaro de [[Jugoslavio]] decidis agnoski registaron de albana generalo [[Enver Hoĝa]] kaj ligi diplomatiajn rilatojn; [[Okcidenta Fronto (Dua Mondmilito)|Okcidenta Fronto]]: trupoj de franca 1-a Armeo eniris al [[Vorarlberg]], kaj de la usona 7-a Armeo okupis [[Augsburg]]; Birma Fronto: okcidentafrika 82-a Kirasita Divizio okupis Taungup ([[Raĥine]]) - fino de japana restado sur [[Arakana arbartestudo|Arakana]] marbordo |
||
* [[1947]]: Norvega esploristo [[Thor Heyerdahl]] [[floso|ekflosis]] kun 5 skipanoj sur ''[[Kon-Tiki]]'' en [[Pacifiko]]n por pruvi, ke [[Peruo|peruaj]] [[indiĝeno]]j povus [[setlado|setligi]] [[Polinezio]]n |
* [[1947]]: Norvega esploristo [[Thor Heyerdahl]] [[floso|ekflosis]] kun 5 skipanoj sur ''[[Kon-Tiki]]'' en [[Pacifiko]]n por pruvi, ke [[Peruo|peruaj]] [[indiĝeno]]j povus [[setlado|setligi]] [[Polinezio]]n |
||
* [[1947]]: Operaco "[[Vistulo]]" komenciĝis — dum 3 monatoj oni [[setlado|setligis]] al [[Regajnitaj Teritorioj]] ĉirkaŭ 140 mil [[ukrainoj]]n de sudorientaj teritorioj de [[Pollando]] |
* [[1947]]: Operaco "[[Vistulo]]" komenciĝis — dum 3 monatoj oni [[setlado|setligis]] al [[Regajnitaj Teritorioj]] ĉirkaŭ 140 mil [[ukrainoj]]n de sudorientaj teritorioj de [[Pollando]] |
||
| Linio 95: | Linio 95: | ||
* [[1753]]: [[Franz Karl Achard]], germana kemiisto, fizikisto kaj biologo ellaborinta [[sukero|suker]]fabrikadan metodon el [[sukerbeto]]j (m. [[1821]]) |
* [[1753]]: [[Franz Karl Achard]], germana kemiisto, fizikisto kaj biologo ellaborinta [[sukero|suker]]fabrikadan metodon el [[sukerbeto]]j (m. [[1821]]) |
||
* [[1758]]: [[James Monroe]], prezidento de Usono, konata de la [[doktrino de Monroe]] (m. [[1831]]) |
* [[1758]]: [[James Monroe]], prezidento de Usono, konata de la [[doktrino de Monroe]] (m. [[1831]]) |
||
* [[1758]]: [[Johann Esaias von Seidel]], germana eldonisto |
* [[1758]]: [[Johann Esaias von Seidel]], germana eldonisto (m. [[1827]]) |
||
* [[1765]]: [[Sylvestre François Lacroix]], franca matematikisto, lernanto de [[Gaspard Monge]] (m. [[1843]]) |
* [[1765]]: [[Sylvestre François Lacroix]], franca matematikisto, lernanto de [[Gaspard Monge]] (m. [[1843]]) |
||
* [[1794]]: [[Miklós Jósika]], hungara barono, verkisto, ĵurnalisto, akademiano (m. [[1865]]) |
* [[1794]]: [[Miklós Jósika]], hungara barono, verkisto, ĵurnalisto, akademiano (m. [[1865]]) |
||
| Linio 148: | Linio 148: | ||
* [[1462]]: [[Oldřich I. z Rožmberka]], ĉeĥa politikisto, membro de la familio [[Rožmberk (familio)|Rožmberk]] (n. [[1403]]) |
* [[1462]]: [[Oldřich I. z Rožmberka]], ĉeĥa politikisto, membro de la familio [[Rožmberk (familio)|Rožmberk]] (n. [[1403]]) |
||
* [[1611]]: [[Martin Hayneccius]], germana komediverkisto kaj pedagogo (n. [[1544]]) |
* [[1611]]: [[Martin Hayneccius]], germana komediverkisto kaj pedagogo (n. [[1544]]) |
||
*[[1683]]: [[Daniel Casper von Lohenstein]], silezia verkisto kaj juristo |
|||
* [[1770]]: [[Marie Anne de Cupis de Camargo]], franc-belga [[dancistino]] partopreninta 78 [[koregrafio]]jn kaj [[opero]]jn (n. [[1710]]) |
* [[1770]]: [[Marie Anne de Cupis de Camargo]], franc-belga [[dancistino]] partopreninta 78 [[koregrafio]]jn kaj [[opero]]jn (n. [[1710]]) |
||
* [[1737]]: [[Johann Friedrich Struensee]], germana medicinisto kaj dana politikisto (m. [[1772]]) |
* [[1737]]: [[Johann Friedrich Struensee]], germana medicinisto kaj dana politikisto (m. [[1772]]) |
||
| Linio 157: | Linio 158: | ||
* [[1858]]: [[Johannes Peter Müller]], germana pionira fiziologo, anatomo kaj zoologo, edukisto de [[Ernst Haeckel]], [[Hermann von Helmholtz]], [[Theodor Schwann]], [[Rudolf Virchow]], [[Wilhelm Wundt]] (n. [[1801]]) |
* [[1858]]: [[Johannes Peter Müller]], germana pionira fiziologo, anatomo kaj zoologo, edukisto de [[Ernst Haeckel]], [[Hermann von Helmholtz]], [[Theodor Schwann]], [[Rudolf Virchow]], [[Wilhelm Wundt]] (n. [[1801]]) |
||
* [[1865]]: [[Samuel Cunard]], kanada-brita ŝipposedanto, fondinto de la kompanio [[Cunard Line]] (n. [[1787]]) |
* [[1865]]: [[Samuel Cunard]], kanada-brita ŝipposedanto, fondinto de la kompanio [[Cunard Line]] (n. [[1787]]) |
||
*[[1879]]: [[Thilo Irmisch]], germana botanikisto |
* [[1879]]: [[Thilo Irmisch]], germana botanikisto (n. [[1816]]) |
||
* [[1889]]: [[Miĥail Saltikov-Ŝĉedrin]], rusa verkisto, [[satiro|satiristo]] kaj publicisto (n. [[1826]]) |
* [[1889]]: [[Miĥail Saltikov-Ŝĉedrin]], rusa verkisto, [[satiro|satiristo]] kaj publicisto (n. [[1826]]) |
||
* [[1897]]: [[Péter Rajka]], hungara inĝeniero, entreprenisto (n. [[1807]]) |
* [[1897]]: [[Péter Rajka]], hungara inĝeniero, entreprenisto (n. [[1807]]) |
||
| Linio 168: | Linio 169: | ||
* [[1945]]: [[Clara Petacci]], plurjara amatino de Benito Mussolini, filino de persona kuracisto de la papo, propravole pafmortigita (n. [[1912]]) |
* [[1945]]: [[Clara Petacci]], plurjara amatino de Benito Mussolini, filino de persona kuracisto de la papo, propravole pafmortigita (n. [[1912]]) |
||
* [[1945]]: [[Benito Mussolini]], gvidanto de la [[Itala Socia Respubliko]] kaj [[Faŝisma Italio]], kunaŭtoro de [[Lateranaj Traktatoj]], [[faŝismo|faŝisma]] diktatoro de Italio, ekzekutita (n. [[1883]]) |
* [[1945]]: [[Benito Mussolini]], gvidanto de la [[Itala Socia Respubliko]] kaj [[Faŝisma Italio]], kunaŭtoro de [[Lateranaj Traktatoj]], [[faŝismo|faŝisma]] diktatoro de Italio, ekzekutita (n. [[1883]]) |
||
* [[1946]]: [[Ernst Sorge]], germana glaciologo, instruisto kaj geografo |
* [[1946]]: [[Ernst Sorge]], germana glaciologo, instruisto kaj geografo (n. [[1899]]) |
||
* [[1960]]: [[Anton Pannekoek]], nederlanda [[astrofizikisto]], teoriulo de [[marksismo]] (n. [[1873]]) |
* [[1960]]: [[Anton Pannekoek]], nederlanda [[astrofizikisto]], teoriulo de [[marksismo]] (n. [[1873]]) |
||
* [[1966]]: [[Áron Antal]], hungara instruisto, verkisto, [[biografio|biografiisto]] de [[Fülöp Jákó Imets]] (n. [[1881]]) |
* [[1966]]: [[Áron Antal]], hungara instruisto, verkisto, [[biografio|biografiisto]] de [[Fülöp Jákó Imets]] (n. [[1881]]) |
||
Nuna versio ekde 16:34, 20 maj. 2024
| Kalendaro Januaro | Februaro | Marto | Aprilo | Majo | Junio | Julio | Aŭgusto | Septembro | Oktobro | Novembro | Decembro |
| aprilo 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 |
| aprilo | ||||||
| lu | ma | me | ĵa | ve | sa | di |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | |||||
| aranĝo de 2024 tagoj | ||||||
La 28-a de aprilo estas la 118-a tago de la jaro (119 en superjaroj) laŭ la gregoria kalendaro. 247 tagoj restas.
Je la 28-a de aprilo okazis, interalie:
Eventoj
[redakti | redakti fonton]- 224: Parta Imperio falis - sasanida reganto Ardaŝiro la 1-a venkis lastan reĝon de la partoj
- 357: Romia imperiestro Konstancio la 2-a unufoje alvenis Romon por celebri sian venkon super Magnecio
- 1131: Béla la 2-a kroniĝis kiel reĝo de Hungario
- 1202: Franca reĝo Filipo la 2-a konfiskis feŭdojn de angla reĝo Johano en norda Francio
- 1220: Anglio: oni komencis konstrui la katedralon de Salisbury
- 1330: Bavario: fondo de benediktana monaĥejo en Ettal
- 1346: Karolo la 4-a ricevis subtenon por sia elekto kiel romia imperiestro flanke de papo Klemento la 6-a
- 1487: Armeo de Milano venkis svisojn en batalo de Crevola (Italio)
- 1512: Pola-litova soldulestro Konstanty Ostrogski venkis krime-tatarojn en batalo de Wiśniowce (Ternopila provinco)
- 1566: Bresto: en Seimas de Grandprinclando Litovio litovaj nobeloj ricevis ĉiujn rajtojn de la pola szlachta
- 1611: Filipinoj: Universitato de Sankta Tomaso en Manilo fondiĝis - la plej malnova seninterrompe funkcianta en la azia kontinento
- 1738: Papo Klemento la 12-a kondamnis framasonismon en sia buleo In eminenti apostolatus specula - malpermesante al katolikoj aliĝon sub la minaco de ekskomuniko
- 1788: Marilando fariĝis la 7-a ŝtato de Usono.
- 1789: Oceanio: proksime al insularo Tonga okazis ribelo sur la brita mararmea ŝipo Bounty, kiu ekspediciis serĉe de panarbo - kapitano William Bligh kun 18 fidelaj maristoj estis devige enboatigitaj eknavigante al insulo Timoro
- 1848: Reĝo de Prusio Frederiko Vilhelmo la 4-a rifuzis imperiestran kronon ofertitan de дф tutgermana Nacia Asembleo
- 1867: Ĉeĥaj kronadjuveloj revenis de Vieno, kie ili estis forprenitaj dum la Prusia-Aŭstria Milito, por ĉiam al Prago
- 1900: Unua ĉeĥa lokomotivo estis fabrikita en Libeň
- 1902: Futbalklubo Newton Heath fariĝis Manchester United
- 1916: Hugo Ball proklamis en Zuriko manifeston pri dadaismo
- Unua mondmilito
- 1915: Organizita de Aletta Jacobs kaj aliaj feministinoj Internacia Virina Pac-Kongreso komenciĝis en Hago
- 1918: Germana armeo faligis Ukrainan Centran Konsilion; Sidónio Pais iĝis prezidento de Portugalio kiel ministro pri eksteraj aferoj kaj pri milito; belorusa lingvo deklarita ŝtata lingvo kaj la deviga en Belorusa Popola Respubliko
- 1919: Kastelo de Versailles: Konferenco de Parizo akceptis statuton de la Ligo de Nacioj
- 1919: Portugalio: oni komencis konstrui Revelaci-Kapelon al Virgulino de Fátima
- 1920: Ruĝa Armeo senbatale eniris Bakuon, restariginte kontrolon super Azerbajĝano, perditan post la Oktobra revolucio; Azerbajĝana Demokratia Respubliko estis transformita je Azerbajĝana Soveta Socialisma Respubliko
- 1920: Dua Pola Respubliko: oni fondis militan havenon en Puck, rapide translokigita al Gdynia
- 1921: Kuba ŝakludisto José Raúl Capablanca iĝis nova ŝakmondĉampiono venkinte filozofon, matematikiston kaj briĝiston Emanuel Lasker, kiu dum 27 jaroj estis mondĉampiono
- 1924: Pola Banko ekfunkciis anstataŭante la germanan markon per la pola zloto - unua etapo de la valuta reformo fare de ĉefministro kaj ministro pri la trezoro Władysław Grabski
- 1925: Internacia Ekspozicio de Modernaj Dekoraj kaj Industriaj Artoj komenciĝis en Parizo, de kies nomo devenas la termino Artdekora stilo
- 1932: Vakcino kontraŭ flava febro estis anoncita
- 1939: Hungara barono Zsigmond Perényi estis nomumita komisaro de Transkarpata provinco
- 1939: Dum parolo en Reichstag Adolf Hitler nuligis la polan-germanan deklaron el 1934 pri neagresemo kaj la britan-germanan pakton pri limigo de mara armado el 1935
- Dua mondmilito
- 1940: dum germana aeratako al Molde norvega reĝo Haakon la 7-a kun sia filo demonstracie dum bombado ekstaris sub betulo, kiu poste iĝis simbolo de la norvega rezistmovado kontraŭ la germana invado; papo Pio la 12-a sendis mesaĝon al Benito Mussolini petante lin ne militiri - Galeazzo Ciano skribis en sia taglibro: La reago de Duce estas frida, skeptika kaj sarkasma; registaro de Norvegio anoncis staton de milito kun Germanio
- 1941: batalo de Atlantiko: germana submarŝipo U-65 estis sinkigita en norda Atlantiko de la brita destrojero HMS Douglas - pereis la tuta 50-membra skipo (komencita 3-taga batalo pri konvojo HX-121, oni sinkigis 5 ŝipojn kaj submarŝipon); genocida kampanjo kontraŭ serboj komenciĝis en Kroatio - Ustaŝe-movado masakris ĉirkaŭ 190 personojn en vilaĝo Gudovac, proksime al Bjelovar; Mediteraneo: operaco por plifortigo de Malto finita - post 5 tagoj de la ferdeko de "Ark Royal" startis 23 ĉasaviadiloj, kiuj atingis la insulon; Defend-Komitato decidis defendi Kreton; Civila Komisarejo de Montenegro kreiĝis kaj ekfunkciis Provizora Administra Komitato, kreita de separistoj; Balkana Fronto: al la ferdekoj de krozŝipo "Ajax" kaj 4 destrojeroj enŝipiĝis novzelanda 6-a Brigado de Infanterio, la lasta brita liniŝipo sur la kontinento; Nord-Afrika kampanjo: germanoj okupis Sollum (Provinco Matruh)
- 1942: Diversaj germanaj policaj unuoj pafekzekutis en Nowy Sącz ĉirkaŭ 280 personojn, en Maków Podhalański kelkdekon de judoj kaj poloj, en Ostrowiec Świętokrzyski 32 judojn, en Rzeszów ĉirkaŭ 30 judojn, en Krościenko 12 personojn; Orienta Fronto: Ruĝa Armeo alinomis Transkaŭkazan Militaran Areon al Transkaŭkaza Fronto; en Novgoroda provinco germana 16-a Armeo reakiris kontakton kun ĉirkaŭita grupiĝo
- 1943: Germanaj regopovoj fondis en Ĝenerala Gubernio divizion SS-"Galizien" konsistantan el ukrainoj; Operaco Reinhardt: Gestapo sendis de Bjalistoko 490 personojn al koncentrejo Stutthof; Delegito de Registaro por la Lando Jan Stanisław Jankowski forĵetis proponon de kunlaboro kun Pola Laborista Partio, transdonitan antaŭ aresto de profesoro Jan Piekałkiewicz; invitita de germanaj regopovoj grupo de internaciaj spertuloj pri jurmedicino kaj kriminologio alvenis al Katin, sub gvido de hungara eminenta patologo Ferenc Orsós; nokte de la 28-a/29-a de aprilo Aviado de Fora Atingo atakis Królewiec
- 1944: Hungario: trajno kun deportitoj en brutvagonoj, gvidata de SS-oficiro Hermann Krumey, foriris de Kistarcsa transportante 1800 homojn alvenante al Aŭŝvico-Birkenau la 2-an de majo; aviado de Aliancanoj atakis aerodromojn de Parizo
- 1945: Unuoj de la pola 1-a Kirasita Brigado kun la Ruĝa Armeo konkeris Malnovan Urbon en Gdańsk; Orienta Fronto: en Berlino komenciĝis stratbataloj - trupoj de 47-a Armeo batalis pri Kladow; en Okcidenta Pomerio trupoj de la 2-a Belorusa Fronto okupis Eggesin, Torgelow, Pasewalk, Strasburg kaj Templin; 2-a gvardia Kirasita Armeo apogata i.a. de 2-a Artileria Brigado de Haŭbizoj de Pola Soldataro ekregis signifan parton de Charlottenburg, 3-a Sturma Armeo purigis Moabit (Berlin-Mitte), 8-a Gvardia Armeo ekbatalis en Schöneberg; Supra Luzacio: apud Budziszyn pola-soveta grupiĝo reĵetis germanan provon trarompi la 1-a Ukrainan Fronton; koncentrejo Dachau ekribelis; Itala fronto: novzelanda 2-a Infanteria Divizio atingis Padovon, liberigitan de partizanoj, usona 1-a Kirasita Divizio atingis lagon Como, Itala Rezistado: en Giulino di Mezzegra (komunumo Mezzegra) komunistaj partizanoj ekzekutis Benito Mussolini kaj lian amatinon Clara Petacci dum ilia provo fuĝi al Svislando, poste en Milano la korpo de Mussolini estis pendigita kun la kapo malsupren; partizanaj taĉmentoj okupis Bergamon, eniris al Torino, Cuneo kaj Aosto, ankaŭ Venecio ekribelis; en Moskvo ambasadoroj de Pollando kaj Itala Reĝlando subskribis interkonsenton pri reciproka helpo kaj zorgo al siaj civitanoj sur fremdaj teritorioj; Balkana Fronto: norde de Istrio taĉmentoj de jugoslavaj partizanoj liberigis Ilirska Bistrica; registaro de Jugoslavio decidis agnoski registaron de albana generalo Enver Hoĝa kaj ligi diplomatiajn rilatojn; Okcidenta Fronto: trupoj de franca 1-a Armeo eniris al Vorarlberg, kaj de la usona 7-a Armeo okupis Augsburg; Birma Fronto: okcidentafrika 82-a Kirasita Divizio okupis Taungup (Raĥine) - fino de japana restado sur Arakana marbordo
- 1947: Norvega esploristo Thor Heyerdahl ekflosis kun 5 skipanoj sur Kon-Tiki en Pacifikon por pruvi, ke peruaj indiĝenoj povus setligi Polinezion
- 1947: Operaco "Vistulo" komenciĝis — dum 3 monatoj oni setligis al Regajnitaj Teritorioj ĉirkaŭ 140 mil ukrainojn de sudorientaj teritorioj de Pollando
- 1951: Mohamed Mosadek iĝis ĉefministro de Irano
- 1952: Stalinismo: pola Plej Supera Militkortumo kondamnis al morto grupon de antaŭmilitaj oficiroj de armea konspiro kune kun kolonelo Franciszek Skibiński, ĉefa akuzisto Stanisław Zarakowski
- 1952: Pactraktato de San-Francisko: okupacio de Japanio fare de Aliancanoj finiĝis
- 1952: En Tajpeo oni subskribis pactraktaton inter Tajvano kaj Japanio
- 1953: Vasilij Stalin, filo de Jozef Stalin estis arestita kun riproĉo pri malkaŝo de sekretaj informoj al eksterlandaj diplomatoj kaj kalumniado de sovetaj gvidantoj
- 1956: Supera Soveto de Sovetunio forigis specialan statuson de deportitaj popoloj, kiuj reakiris ĉiujn civilajn rajtojn
- 1965: Usona Terarmeo invadis Domingon por sufoki komunistan ribelon kaj evakui usonajn civilulojn
- 1967: Usona aviadil-konzerno McDonnell Douglas ekestis rezulte de kunfandiĝo
- 1969: Charles de Gaulle demisiis kiel prezidento de Francio
- 1973: Pola Popola Respubliko: en konstruita kiel ateista urbo Nowa Huta oni inaŭguris monumenton al Lenin (poste eksplodigita)
- 1973: Muzikalbumo The Dark Side of the Moon de la angla muzikgrupo de progresiva roko Pink Floyd eniris la liston Billboard 200, sur kiu ĝi restis dum rekordaj 942 semajnoj
- 1977: Kondamno-verdiktoj de tri gvidantoj de la Frakcio Ruĝa Armeo
- 1981: Hispanio: regiono Galegio iĝis aŭtonomeca
- Revolucioj de 1989
- Unua disaŭdigaĵo de Civitana Komitato "Solidareco" en Pola Radio — rezulte de interkonsento de registaro kun reprezentantoj de „konstruiva opozicio”
- Litovio: Vytautas-Magnus-Universitato refondita en Kaŭno — unua en Sovetunio altlernejo kun relativa sendependeco
- 1990: Pola Parlamento restarigis Feston de la Konstitucio de la 3-a de Majo
- 1992: Disfalo de Jugoslavio: Socialisma federacia respubliko Jugoslavio malfondiĝis
- 2001: Usona entreprenisto Dennis Tito iĝis unua kosmoturisto
- 2005: Tertremo en la Hinda Oceano kiel posttertremo de la potenca samloka tertremo okazinta la 26-an de decembro 2004
- 2005: Dana politikisto Villy Søvndal elektiĝis nova prezidanto de Socialista Popola Partio
- 2006: Angelo Amato, religia sekretario de Vatikano, nome de la eklezio alvokis al la kredantoj malagnoski la libron kaj la filmon Kodo da Vinci
- 2007: 71 personoj pereis kaj pli ol 170 vundiĝis dum eksplodo de aŭtomobil-kaptilo en la iraka urbo Karbala
- 2009: Albanio petis aliĝon al Eŭropa Unio
- 2011: Maroko: 17 personoj pereis kaj 21 vundiĝis en bomba atenco kontraŭ restoracio sur la ĉefplaco Ĝemaa el Fna de Marakeŝo
- 2013: Enrico Letta iĝis ĉefministro de Italio
- 2015: Indonezio: sur insulo apud Javo oni pafmortigis 8 kontrabandistoj de narkotaĵoj, en tio 7 fremdlandanojn
- 2016: Lanĉo de unua rakedo el la Orienta Kosmodromo, apud Uglegorsk (Amura regiono) (Rusio), kiu enorbitigis 3 satelitojn
- 2018: Krakovo: pola flegistino Hanna Chrzanowska estis beatigita de papa legato
- Invado de Rusio en Ukrainion de jaro 2022:
- 2022: Usona Kongreso apogis plifaciligon de eksporto de armilaro al Ukrainio
- 2023: en Uman estis trafita per raketoj kolektiva loĝejo - pereis 23 personoj, 10 domoj estis damaĝitaj; Danio donos miliardon da eŭroj por rekonstruo de Ukrainio; Putin subskribis leĝon pri altigo de puno pro ŝtatperfido al ĝismorta malliberigo
- 1908: Svisa esperantisto Hector Hodler fondis "Universalan Esperanto-Asocion" iĝante ties Ĝenerala Direktoro
- 2002: Usonan vikimedianon Chuck Smith, fondinton de la Vikipedio en Esperanto, longe intervjuis la Esperanto-redakcio ĉe Radio Polonia
Naskiĝoj
[redakti | redakti fonton]- 32: Oto, imperiestro de Romio (m. 69)
- 1402: Nezahualcoyotl, reĝo-saĝulo de Tekskoko (Antaŭkolumba Ameriko), filozofo, militisto, arkitekto, kaj naŭatla poeto (m. 1472)
- 1442: Eduardo la 4-a, reĝo de Anglio el dinastio Plantaĝenetoj (Jorkoj) (m. 1483)
- 1545: Ji Sun-sin, korea admiralo dum la japana-korea milito (m. 1598)
- 1566: Joachim Zehner, germana teologo (m. 1612)
- 1602: Tokugawa Yorinobu, japana daimio (m. 1671)
- 1604: Wolfgang Conrad von Thumbshirn, germana diplomato kaj juristo (m. 1667)
- 1676: Frederiko, reĝo de Svedio el dinastio Hesio-Kaselo (m. 1751)
- 1753: Franz Karl Achard, germana kemiisto, fizikisto kaj biologo ellaborinta sukerfabrikadan metodon el sukerbetoj (m. 1821)
- 1758: James Monroe, prezidento de Usono, konata de la doktrino de Monroe (m. 1831)
- 1758: Johann Esaias von Seidel, germana eldonisto (m. 1827)
- 1765: Sylvestre François Lacroix, franca matematikisto, lernanto de Gaspard Monge (m. 1843)
- 1794: Miklós Jósika, hungara barono, verkisto, ĵurnalisto, akademiano (m. 1865)
- 1805: Heinrich Kurz, svisa-germana germanisto kaj sinologo (m. 1873)
- 1845: György Bartók, hungara reformita episkopo, eklezia verkisto (n. 1907)
- 1846: Wilhelm Bock, germana politikisto kaj sindikatisto (m. 1931)
- 1855: José Malhoa, portugala pentristo kaj instruisto (m. 1933)
- 1857: Alberto de Oliveira, brazila poeto, membro de la Brazila Beletristika Akademio (m. 1937)
- 1860: Adine Gemberg, germana instruistino de lingvoj kaj verkistino (m. 1902)
- 1868: Hermann Lietz, germana novigema pedagogo (m. 1919)
- 1874: Jenő Gyalókay, hungara milithistoriisto kaj akademiano (m. 1845)
- 1874: Karl Kraus, aŭstra verkisto, influata de la movado Jung-Wien (m. 1936)
- 1875: Maksimiliano Blassberg, pola kuracisto, fakverkisto en la pola, germana kaj Esperanto, prezidanto de Universala Medicina Esperanto-Asocio (m. nekonata)
- 1887: András Várady, hungara filozofo, verkisto, poeto (m. post dec. 1966)
- 1889: António de Oliveira Salazar, portugala profesoro pri ekonomiko, diktatoro de Portugalio (m. 1970)
- 1900: Bruno Apitz, germana komunista verkisto, kies ĉefverko Nuda inter lupoj, pri la koncentrejo Buchenwald, estis esperantigita de Karl Schulze (m. 1979)
- 1900: Lajos Keresztes, hungara sportisto, olimpika ĉampiono pri luktado (m. 1978)
- 1904: Jan Sztaudynger, pola satiristo, konanto de teatraj pupoj, tradukisto kaj aŭtoro de komikaj poemetoj, esperantigataj de Georgo Handzlik (m. 1970)
- 1906: Kurt Gödel, aŭstra matematikisto-logikisto, konata de la teoremoj de nekompleteco (m. 1978)
- 1908: Oskar Schindler, germana komercisto kaj savinto de multaj judoj dum dua mondmilito (m. 1974)
- 1915: Károly Szász, rumania hungara muzikologo (m. 1989)
- 1919: József Kovács, rumania hungara historiisto (m. 1984)
- 1922: Aranka Gábor, hungara apotekistino kaj profesorino (m. 1981)
- 1924: Kenneth Kaunda, prezidento de Zambio (m. 2021)
- 1926: Harper Lee, usona verkistino (m. 2016)
- 1928: Károly Kazimir, hungara reĝisoro kaj teatrestro (m. 1999)
- 1928: Yves Klein, franca artisto pentrinta en de li inventita bluo, ĉampiono de ĵudo (m. 1962)
- 1928: Eugene M. Shoemaker, usona astronomo, unu el fondintoj de planedoscienco (m. 1997)
- 1936: Tariq Aziz, iraka politikisto kaj diplomato, kristano, konsilanto de Saddam Hussein (m. 2015)
- 1936: Kenneth White, skota verkisto (m. 2023)
- 1937: Saddam Hussein, prezidento de Irako, ekzekutita (m. 2006)
- 1940: Ĵak Lepŭil', franca artisto, kanzonisto, gvidanto de esperantlingva kabaredo La ruza kruĉo, ĉefredaktoro de satira periodaĵo "La Kancerkliniko" kaj de Grand Dictionnaire Français-Espéranto, tradukisto i.a. de la romano Vojaĝo ĝis noktofino
- 1941: Ann-Margret, sveda-usona kantistino kaj aktorino
- 1942: György Gálfalvi, rumania hungara redaktoro, kritikisto
- 1942: Nemere Kovács, rumania hungara lingvistino, redaktorino (m. 2003)
- 1944: Günter Verheugen, germana politikisto, membro de Eŭropa Komisiono
- 1944: Jean-Claude van Cauwenberghe, belga politikisto, ĉefministro de Valonio
- 1947: Christian Jacq, franca egiptologo kaj verkisto pri Antikva Egiptio
- 1948: Terry Pratchett, angla verkisto pri fantasto (m. 2015)
- 1949: István Pál Demény, rumania hungara folkloristo (m. 2000)
- 1950: Jay Leno, usona ŝercisto kaj televida moderatoro
- 1951: Erika Józsa, rumania hungara, aŭstralia komponistino, redaktorino
- 1953: Roberto Bolaño, ĉilia hispanlingva verkisto (m. 2003)
- 1956: Volodimir Litvin, ukraina politikisto, prezidanto de la Verĥovna Rada
- 1967: Kari Wührer, usona aktorino kaj kantistino
- 1974: Penélope Cruz, hispana aktorino, konata de la filmigitaj La Celestina kaj Belle Époque
- 1979: Ágnes Székely, rumania hungara skulptistino, juvelistino
- 1981: Jessica Alba, usona aktorino
Mortoj
[redakti | redakti fonton]- 1327: Baldo degli Ubaldi, itala juristo, profesoro en la Universitato de Bolonjo kaj aliaj (n. 1400)
- 1462: Oldřich I. z Rožmberka, ĉeĥa politikisto, membro de la familio Rožmberk (n. 1403)
- 1611: Martin Hayneccius, germana komediverkisto kaj pedagogo (n. 1544)
- 1683: Daniel Casper von Lohenstein, silezia verkisto kaj juristo
- 1770: Marie Anne de Cupis de Camargo, franc-belga dancistino partopreninta 78 koregrafiojn kaj operojn (n. 1710)
- 1737: Johann Friedrich Struensee, germana medicinisto kaj dana politikisto (m. 1772)
- 1813: Miĥail Kutuzov, rusa feldmarŝalo kontraŭstarinta al la franca invado al Rusio (n. 1745)
- 1819: Aleksandro Baranov, rusa komercisto, unu el koloniistoj de Alasko (n. 1746)
- 1846: Josef Jaroslav Langer, ĉeĥa verkisto, poeto kaj ĵurnalisto, kunkreinto de politika satiro (n. 1806)
- 1849: René-Primevère Lesson, franca kirurgo, naturalisto, ornitologo (n. 1794)
- 1853: Ludwig Tieck, germana verkisto nomata romantikisma Aristofano, esperantigata (n. 1773)
- 1858: Johannes Peter Müller, germana pionira fiziologo, anatomo kaj zoologo, edukisto de Ernst Haeckel, Hermann von Helmholtz, Theodor Schwann, Rudolf Virchow, Wilhelm Wundt (n. 1801)
- 1865: Samuel Cunard, kanada-brita ŝipposedanto, fondinto de la kompanio Cunard Line (n. 1787)
- 1879: Thilo Irmisch, germana botanikisto (n. 1816)
- 1889: Miĥail Saltikov-Ŝĉedrin, rusa verkisto, satiristo kaj publicisto (n. 1826)
- 1897: Péter Rajka, hungara inĝeniero, entreprenisto (n. 1807)
- 1900: Franciŝak Baguŝeviĉ, belorusa prozisto kaj poeto, unu el fondintoj de la moderna belorusa literaturo (n. 1840)
- 1903: Emile Lombard, frua franca esperantisto, doktoro pri filologio promociinta esperanton en sia revuo (n. nekonata)
- 1918: Gavrilo Princip, serba murdisto de la habsburga arkiduko Franz Ferdinand (n. 1894)
- 1920: B. Johss. Klingenberg, norvega kapitano, pacifisto, fondinto de Esperanto-klubo en Oslo, estrarano de Norvega Esperantista Ligo
- 1944: Alim Ĥan, lasta emiro de Buĥara emirlando (n. 1880)
- 1945: Theodor Scheffer, germana historiisto kaj pedagogo, membro de Nacisocialisma Germana Laborista Partio (n. 1872)
- 1945: Clara Petacci, plurjara amatino de Benito Mussolini, filino de persona kuracisto de la papo, propravole pafmortigita (n. 1912)
- 1945: Benito Mussolini, gvidanto de la Itala Socia Respubliko kaj Faŝisma Italio, kunaŭtoro de Lateranaj Traktatoj, faŝisma diktatoro de Italio, ekzekutita (n. 1883)
- 1946: Ernst Sorge, germana glaciologo, instruisto kaj geografo (n. 1899)
- 1960: Anton Pannekoek, nederlanda astrofizikisto, teoriulo de marksismo (n. 1873)
- 1966: Áron Antal, hungara instruisto, verkisto, biografiisto de Fülöp Jákó Imets (n. 1881)
- 1972: Piroska Szenes, hungara ĵurnalistino kaj verkistino (n. 1897)
- 1976: Eugen Roth, germana verkisto ligita kun Munkeno (n. 1895)
- 1977: György Rezes, hungara verkisto, ĵurnalisto, redaktoro (n. 1911)
- 1978: András Balázs, rumania hungara ĵurnalisto (n. 1943)
- 1989: Géza Cziffra, hungara filmreĝisoro, poeto, verkisto (n. 1900)
- 1989: László Tabi, hungara verkisto, ĵurnalisto kaj humuristo (n. 1910)
- 1982: Ernő Kahána, rumania hungara kuracisto (n. 1890)
- 1992: Francis Bacon, irlanda impresionisma artisto kaj pentristo (n. 1909)
- 2001: Irén Orosz, hungara ĵurnalistino, verkistino (n. 1907)
- 2002: Ruth Handler, usona entreprenistino, kreintino de la pupino Barbie (n. 1916)
- 2004: E.L.M. Wensing, nederlanda entreprenisto kaj esperantisto, gvidanto de Esperanto-kursoj, estrarano de UEA kaj honora membro de UEA (n. 1913)
- 2005: Percy Heath, usona ĵaz-kontrabasisto (n. 1923)
- 2012: Matilde Camus, hispana poetino kaj verkistino (n. 1919)
- 2020: Ladislav Hejdánek, ĉeĥa filozofo, kritika disĉiplo de Jan Patočka, unu el publikparolantoj de Ĉarto 77, emerita profesoro de la Universitato de Karolo (n. 1927)
- 2021: Michael Collins, usona kosmonaŭto kaj testopiloto (n. 1930)
Specialaj tagoj kaj festoj
[redakti | redakti fonton]- Barbado: Tago de Herooj
- Pitkarna Insularo: Festo de Bounty
- Romkatolika Kalendaro:
- Valeria de Milano, itala sanktulino (patrino de sanktaj Gervasio kaj Protasio)
- Sankta Petro Chanel, sacerdoto kaj la unua martiro de Oceanio
- Sankta Ludoviko Maria Grignion de Montfort, franca sacerdoto kaj religia verkisto
- Paŭlo de la Kruco, itala teologo, mistikulo, sanktulo (en la nova roma kalendaro la 19-an de oktobro)
- Hanna Chrzanowska, pola flegistino, beatigita
- Monda Sekurec-Tago kaj San-Protekto en Laborejo - proklamita en 2003 de Internacia Organizaĵo de Laboro
Tagoj de semajno
[redakti | redakti fonton]La 28-a de aprilo estas (laŭ gregoria kalendaro):
- Dimanĉo en jaroj: 1585 1591 1596 1602 1613 1619 1624 1630 1641 1647 1652 1658 1669 1675 1680 1686 1697 1709 1715 1720 1726 1737 1743 1748 1754 1765 1771 1776 1782 1793 1799 1805 1811 1816 1822 1833 1839 1844 1850 1861 1867 1872 1878 1889 1895 1901 1907 1912 1918 1929 1935 1940 1946 1957 1963 1968 1974 1985 1991 1996 2002 2013 2019 2024 2030 2041 2047 2052 2058 2069 2075 2080 2086 2097;
- Lundo en jaroj: 1586 1597 1603 1608 1614 1625 1631 1636 1642 1653 1659 1664 1670 1681 1687 1692 1698 1704 1710 1721 1727 1732 1738 1749 1755 1760 1766 1777 1783 1788 1794 1800 1806 1817 1823 1828 1834 1845 1851 1856 1862 1873 1879 1884 1890 1902 1913 1919 1924 1930 1941 1947 1952 1958 1969 1975 1980 1986 1997 2003 2008 2014 2025 2031 2036 2042 2053 2059 2064 2070 2081 2087 2092 2098;
- Mardo en jaroj: 1587 1592 1598 1609 1615 1620 1626 1637 1643 1648 1654 1665 1671 1676 1682 1693 1699 1705 1711 1716 1722 1733 1739 1744 1750 1761 1767 1772 1778 1789 1795 1801 1807 1812 1818 1829 1835 1840 1846 1857 1863 1868 1874 1885 1891 1896 1903 1908 1914 1925 1931 1936 1942 1953 1959 1964 1970 1981 1987 1992 1998 2009 2015 2020 2026 2037 2043 2048 2054 2065 2071 2076 2082 2093 2099;
- Merkredo en jaroj: 1582 1593 1599 1604 1610 1621 1627 1632 1638 1649 1655 1660 1666 1677 1683 1688 1694 1700 1706 1717 1723 1728 1734 1745 1751 1756 1762 1773 1779 1784 1790 1802 1813 1819 1824 1830 1841 1847 1852 1858 1869 1875 1880 1886 1897 1909 1915 1920 1926 1937 1943 1948 1954 1965 1971 1976 1982 1993 1999 2004 2010 2021 2027 2032 2038 2049 2055 2060 2066 2077 2083 2088 2094;
- Ĵaŭdo en jaroj: 1583 1588 1594 1605 1611 1616 1622 1633 1639 1644 1650 1661 1667 1672 1678 1689 1695 1701 1707 1712 1718 1729 1735 1740 1746 1757 1763 1768 1774 1785 1791 1796 1803 1808 1814 1825 1831 1836 1842 1853 1859 1864 1870 1881 1887 1892 1898 1904 1910 1921 1927 1932 1938 1949 1955 1960 1966 1977 1983 1988 1994 2005 2011 2016 2022 2033 2039 2044 2050 2061 2067 2072 2078 2089 2095;
- Vendredo en jaroj: 1589 1595 1600 1606 1617 1623 1628 1634 1645 1651 1656 1662 1673 1679 1684 1690 1702 1713 1719 1724 1730 1741 1747 1752 1758 1769 1775 1780 1786 1797 1809 1815 1820 1826 1837 1843 1848 1854 1865 1871 1876 1882 1893 1899 1905 1911 1916 1922 1933 1939 1944 1950 1961 1967 1972 1978 1989 1995 2000 2006 2017 2023 2028 2034 2045 2051 2056 2062 2073 2079 2084 2090;
- Sabato en jaroj: 1584 1590 1601 1607 1612 1618 1629 1635 1640 1646 1657 1663 1668 1674 1685 1691 1696 1703 1708 1714 1725 1731 1736 1742 1753 1759 1764 1770 1781 1787 1792 1798 1804 1810 1821 1827 1832 1838 1849 1855 1860 1866 1877 1883 1888 1894 1900 1906 1917 1923 1928 1934 1945 1951 1956 1962 1973 1979 1984 1990 2001 2007 2012 2018 2029 2035 2040 2046 2057 2063 2068 2074 2085 2091 2096.