Giovanni Filoteo Achillini

Johano Filoteo Akilino (1466-1538) (naskiĝis en Bolonjo, 1466 - mortis en Bolonjo, en la 13-a de aŭgusto 1538) estis itala humanisto, filozofo, muzikisto, beletristo, teologo kaj poeto.

Joannes Philoteus Achillinus (1466-1538)
gravuraĵo de Marcantonio Raimondi (1475-1534)
Persona informo
Giovanni Filoteo Achillini
Naskiĝo	1466 en Bolonjo,  Italio
Morto	13-a de aŭgusto 1538 en Bolonjo,  Italio
Lingvoj	latina • bolonja dialekto • itala vd
Ŝtataneco	Papa Ŝtato (1506–) Lordship of Bologna (en) (–1506) vd
Familio
Gefratoj	Aleksandro Achillini vd
Parencoj	Claudio Achillini (nepo) vd
Profesio
Okupo	poeto filozofo lingvisto renesanca humanisto verkisto vd
vd	Fonto: Vikidatumoj

Biografio

Li estis frato de la kuracisto Alessandro Achillini kaj praavo de la poeto Klaŭdo Akilino. Li scipovis la grekan, la latinan, teologion, filozofion, muzikon, antikvaĵojn, juro kaj poezio, tamen li ne distingiĝis en ajna specifa fako. En 1504, li publikigis la Kolekton da Grekaj kaj Latinaj Poezioj per diversaj Modernaj Aŭtoroj okaze de la morto de la arda Seraphino Aquilano, kie li inkludis naŭ sonetojn. En tiu sama jaro li elfinis la poemon Viridario, kiu estis publikigita en 1513, miksaĵo da originalaj tekstoj kun aliaj prenitaj el la klasika tradicio. Oftas la polemikoj kaj Filoteo montras sian klerecon, krom mencii altstarajn figurojn de sia epoko.

En 1511, li fondis, en Bolonjo, la "Akademion de la Viridario", kies devizo estis "E spe in spem". Multfoje li vojaĝis al Milano, Urbino kaj Romo, por konatiĝi kun la tiamaj beletristoj, tamen, la centro de la aktiveco mem estis en Bolonjo, kie li ankaŭ plenumis kelkajn publikajn oficojn kaj, foje en 1527, li estis gonfaloniere.

Same bona pro ties poetaj valoroj estas lia verko Il Fidele, publikigita en 1523, kaj komponita de pli malpli cent kantoj kie la poeto, imite de Dante, imagas sin ĉe la kompanio de la personigeco de la fido, sendita de Dio, por instrui al li la teologion kaj ĉiujn tipojn da doktrinoj. Lia imitado de la Komedio ne malpermesas al li pri akuzado al Dante ke ĉi tiu plagiatis, per sia laboro La Kunvivado, la verkon Consesso de alia nekonata bolonjano, Guido Guinizzelli. La vera intenco de Akilino estis aserti la poetikan kaj beletran superecon de la vulgara lingvo uzata de la ĉefa reprezentanto de la Dolĉa Nova Stilo.

Post la polemiko kiu nepre sekviĝis, kaj kiu fariĝis parto de la kuranta beletra debato, li reciprokis, en 1536, pere de la publikigo de siaj Notoj pri la vulgara lingvo, kie li reasertis siajn konvinkojn ke la lingvo vulgara boloniana povus fariĝi kiel modelo pri beletra lingvaĵo por la tuta duoninsulo.

Akilino estis ankaŭ muzikisto kaj kultivis la grekajn kaj latinajn tekstojn. Ligita al la poezioj, li uzis la poetikan formon por doni kiel eble plej grandan beletran dignecon al la elstara klera intereso, kiun li portis dank'al sia edukado kiel scivola sed ne profunda humanisto.

Verkoj

• Epistole ... al magnificentissimo M. Antonio Rudolpho Germanico: ove si narra tutte le sorte di preciose petre, le sibille, la varietà de l'armi antiche et moderne, musici instrumenti, colossi, le nove muse, diverse arbori, cavalcature, antichi et moderni habiti, altri dotti et giocosi tratti, et più miraculosi accidenti - 1500
• Collettanee grece, latine, e vulgari per diuersi auctori moderni, nella morte de lardente Seraphino Aquilano - 1504
• Viridario ouero Giardino - 1513
• Annotationes anatomiae magni Alexandri Achillini Bononiensis - 1520
• Fasciculus medicie [sic]. Praxis tam chirurgis quam etiam physicis maxime necessaria: ... fasciculus medicine nuncupata ... De judiciis urinarum. De flobothomia. De cautellis venarum. De membris genitalibus. De problematibus. De chyrugia. De egritudinibus ..., Joannes de Ketham, Alessandro Achillini, Giovanni Filoteo Achillini, Andrea Arrivabene, Antonio Francesco Arrivabene, Mondino dei Luzzi, Abū Bakr Muhammad ibn Zakarīyā Rāzī, Pietro da Tossignano - 1522
• Il Fidele, Girolamo di Plato, Bologna 1523
• Annotationi della volgar lingua di Gio. Philoteo Achillino - 1536
• Descrittione di tutta l'Italia & isole pertinenti ad essa. Di F. Leandro Alberti Bolognese. Nella quale si contiene il sito di essa, l'origine, & le signorie delle città, & de'castelli ; co'i nomi antichi, & moderni ; i costumi de popoli, & le conditioni, de paesi. Et di più gl'huomini famosi, che l'hanno illustrata ; i monti, i lagi, i fiumi, le fontane, i bagni, le minere, & tutte l'opere maravigliose in lei dalla natura prodotte. Aggiontovi di novo, à suoi luochi, tutto quello, ch'è successo sino l'anno 1577 & tutto ricorretto, Leandro Alberti
• Monarchia S. Romani imperii, sive tractatus de jurisdictione imperiali seu regia, & pontificia seu sacerdotali; deque potestate imperatoris ac papae, cum distinctione utriusque regiminis, politici & ecclesiastici: ex singulari mandato aut permissu imperatorum Romanorum et Graecorum, necnon regum Germaniae, Galliae, Italiae, Hungariae, Angliae, Bohemiae, &c. A catholicis doctoribus concripti atque editi; & nunc iterum ex tenebris producti, recensiti, ac oppositi tractatibus eorum, qui utramque potestatem in spiritualibus & temporalibus aut adulatoriè aut imperitè confundunt; studio atque industriâ Melchioris Goldasti Haiminsfeldii, &c. Cum elencho singulorum tractatuum post praefationem posito: & indice rerum ac verborum memorabilium ad calcem adjecto, Melchior Goldast - 1611

Literaturo

• Bibliothèque Nationale de France
• WorldCat Identities
• CERL Thesaurus
• Personensuche
• The Biographical Dictionary of the Society for the ..., Volumo 1, Societo por la Disvastigado de la Utila Kono (Britio)
• The Life and Pontificate of Leo the Tenth William Roscoe
• The Universal Dictionary of Biography and Mythology: A-clu Joseph Thomas
• Treccani
• Alessandro Achillini (1463-1512) and His Doctrine of "universals" and ... Herbert Stanley Matsen
• Enciclopedia Dantesca

Vidu ankaŭ

• Guido Guinizzelli (1235-1276)
• Dante Alighieri (1265-1321)
• Pietro Pomponazzi (1462-1525)
• Aleksandro Achillini (1463-1512)
• Serafino de' Cimminelli (1466-1500)
• Marcantonio Raimondi (1475-1534)
• Claudio Achillini (1574-1640)