Σύμφυτα
| Σύμφυτα | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Το είδος Tenthredo mesomela
| ||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||
|
Τα σύμφυτα (επιστημονική-λατινική ονομασία Symphyta) είναι έντομα που αποτελούν τη μία από τις δύο υποτάξεις της τάξεως των υμενόπτερων εντόμων (η άλλη υπόταξη είναι τα απόκριτα, που περιλαμβάνουν τις μέλισσες και τα μυρμήγκια). Τα σύμφυτα περιλαμβάνουν περί τα 8.000 είδη που έχουν πλήρως περιγραφεί επιστημονικώς, που ταξινομούνται σε περισσότερα από 800 γένη. Στην πραγματικότητα τα σύμφυτα είναι παραφυλετική ομάδα, αποτελούμενη από αρκετούς ανεξάρτητους βασικούς κλάδους των υμενόπτερων, ο νεότερος εκ των οποίων ταυτίζεται με τα απόκριτα, που αναπτύχθηκαν σε ξεχωριστή υπόταξη.
Η κυριότερη διαφορά ανάμεσα στα σύμφυτα και τα απόκριτα είναι ότι τα ενήλικα δεν έχουν την περίφημη «μέση της σφήκας»: η μέση περιοχή που ενώνει την κοιλία με τον θώρακα είναι ευρεία. Μερικά σύμφυτα μιμούνται στην εμφάνιση τις σφήκες και τις μέλισσες, με τον ωοαποθέτη (ιδιαιτέρως εμφανή στα σύμφυτα) να μοιάζει πολύ με κεντρί. Το μήκος διαφέρει αρκετά από γένος σε γένος, με τα περισσότερα είδη να βρίσκονται μεταξύ 2,5 και 20 χιλιοστά του μέτρου και το μεγαλύτερο γνωστό να φθάνει τα 55 χιλιοστά. Οι προνύμφες μοιάζουν με κάμπιες, αλλά μπορούμε να τις ξεχωρίσουμε από τις πραγματικές κάμπιες (λεπιδόπτερα έντομα|) από τον αριθμό των ποδίσκων και την απουσία αγκιστριδίων στους ποδίσκους των προνυμφών των συμφύτων. Η μεγάλη πλειονότητα των συμφύτων είναι φυτοφάγα έντομα, ενώ τα μέλη της υπεροικογένειας Orussoidea είναι παρασιτοειδή.
Τα σύμφυτα τρώγονται από πτηνά, άλλα έντομα και μικρά θηλαστικά. Οι προνύμφες μερικών ειδών έχουν αναπτύξει άμυνες όπως η απέκκριση ερεθιστικού υγρού και η συσσώρευση σε μεγάλους αριθμούς για ασφάλεια. Τα απόκριτα είναι ξενιστές για άλλα παρασιτοειδή, συνήθως για υμενόπτερα και για μερικά δίπτερα.
Τα ενήλικα σύμφυτα είναι βραχύβια, καθώς δεν ζουν περισσότερο από εννέα ημέρες, αλλά το στάδιο της προνύμφης μπορεί να διαρκέσει επί αρκετούς μήνες ή και έτη, αναλόγως του είδους. Συχνό είναι το φαινόμενο της παρθενογένεσης, με θηλυκά που παράγουν γονιμοποιημένα ωάρια χωρίς να ζευγαρώσουν με αρσενικά, αν και πολλά είδη έχουν αρσενικά. Τα ενήλικα έντομα τρέφονται με γύρη, νέκταρ, χυμούς φυτών, άλλα έντομα (μερικά πίνουν και το αίμα προνυμφών, τη λεγόμενη αιμόλυμφο). Τα στοματικά μέρη του κάθε είδους είναι προσαρμοσμένα στο αντίστοιχο είδος θρέψεως.[1]
Τα σύμφυτα περνούν από πλήρη μεταμόρφωση κατά τη διάρκεια της ζωής τους (ολομετάβολα έντομα), με 4 διακριτά στάδια στον βίο τους: αβγό, προνύμφη, νύμφη και ενήλικο έντομο (το λεγόμενο και ακμαίο). Το θηλυκό σύμφυτο τρυπά με τον ωοαποθέτη του βλαστό ή άλλο μέρος ενός φυτού (ή, στην περίπτωση των Orussoidea, το σώμα άλλου εντόμου) και αποθέτει τα αβγά του σε ομάδες. Μετά την εκκόλαψή τους, οι προνύμφες τρέφονται με το γύρω τους υλικό και όταν πλησιάζουν την ενηλικίωση αναζητούν ένα προστατευμένο μέρος για να γίνουν χρυσαλλίδες, συνήθως τον φλοιό κάποιου δέντρου, αλλιώς κατεβαίνουν στο έδαφος. Μεγάλοι πληθυσμοί ειδών όπως το Diprion pini («σύμφυτο του πεύκου») μπορούν να προκαλέσουν σημαντική ζημιά σε δάση, ενώ άλλα, όπως το Rhadinoceraea micans, κοινώς «σύμφυτο της ίριδας» είναι πολύ βλαπτικά για την καλλιέργεια καλλωπιστικών φυτών. Μεγάλες και απότομες αυξήσεις πληθυσμού των προνυμφών μπορούν να αποφυλλώσουν ολόκληρα δέντρα, με αποτέλεσμα μέχρι και τον θάνατό τους. Τα σύμφυτα μπορούν να ελεγχθούν από τον άνθρωπο με τη χρήση εντομοκτόνων, φυσικών θηρευτών τους, παρασίτων τους, ή και μηχανικών μεθόδων.
Τα πρώτα σύμφυτα εμφανίσθηκαν πριν από περίπου 250 εκατομμύρια έτη, κατά την Τριάσιο περίοδο. Η αρχαιότερη οικογένεια, οι ξυελίδες, συνεχίζει να υπάρχει μέχρι και σήμερα. Πριν από πάνω από 200 εκατομμύρια έτη πριν μια εξελικτική γραμμή των συμφύτων ανέπτυξε έναν παρασιτοειδή τρόπο ζωής, με σαρκοφάγες προνύμφες που έτρωγαν τα αβγά ή τις προνύμφες άλλων εντόμων. Σήμερα τα σύμφυτα συναντώνται σε όλες σχεδόν τις ηπείρους, με τη μεγαλύτερη ποικιλομορφία στο Βόρειο Ημισφαίριο.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Blank, S.M.· Schmidt, S.· Taeger, A. (2006). Recent Sawfly Research Synthesis and Prospects. Keltern Γερμανίας: Goecke und Evers. ISBN 978-3-937783-19-2.
- Capinera, J.L. (2008). Encyclopedia of Entomology (2η έκδοση). Dordrecht: Springer Science & Business Media. ISBN 978-1-4020-6242-1.
- Goulet, H.· Huber, J.T. (1993). Hymenoptera of the World: An Identification guide to families (PDF). Ottawa: Agriculture Canada. ISBN 978-0-660-14933-2. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 5 Μαρτίου 2016.
- Ross, H.H. (1937). A Generic Classification of the Nearctic Sawflies (Hymenoptera, Symphyta). Urbana: University of Illinois. doi:10.5962/bhl.title.50339. hdl:2142/27324.
- Schedl, Wolfgang. (2016). Hymenoptera, Unterordnung Symphyta: Pflanzenwespen. Walter de Gruyter. ISBN 978-3-11-085790-0.
- Smith, D.R. (1969). Nearctic Sawflies I. Blennocampinae: Adults and Larvae (Hymenoptera: Tenthredinidae) (Technical Bulletin 1397). Washington, D.C.: US Department of Agriculture.
- Smith, D.R. (1969). Nearctic Sawflies II. Selandriinae: Adults and Larvae (Hymenoptera: Tenthredinidae) (Technical Bulletin 1398). Washington, D.C.: US Department of Agriculture.
- Smith, D.R. (1971). Nearctic Sawflies III. Heterarthrinae: Adults and Larvae (Hymenoptera: Tenthredinidae). Washington, D.C.: US Department of Agriculture. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (Technical Bulletin 1420) στις 21 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2018.
- Smith, D.R. (1979). Nearctic Sawflies IV. Allantinae: Adults and Larvae (Hymenoptera: Tenthredinidae) (Technical Bulletin 1595). Washington, D.C.: US Department of Agriculture.
- Wagner, M.R.· Raffa, K.F. (1993). Sawfly Life History Adaptations to Woody Plants. San Diego, California: Academic Press. ISBN 978-0-12-730030-6.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Τα σύμφυτα στα Wikispecies
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Symphyta στο Wikimedia Commons- Τα σύμφυτα στην Encyclopædia Britannica
- «Sawflies: a close relative of wasps» στον ιστότοπο του CSIRO
- Symphyta - Sawflies, Horntails, and Wood Wasps στον BugGuide
- Ταξινομική των υμενοπτέρων – Chrysis.net
- ECatSym - Ηλεκτρονικός Παγκόσμιος Κατάλογος των συμφύτων – ψηφιακή εντομολογική πληροφόρηση