Οξιτανορομανικές γλώσσες
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
| Οξιτανορομανικές γλώσσες | |
|---|---|
| Ταξινόμηση | Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες
|
 | |
Οι οξιτανορομανικές γλώσσες αποτελούν υποκατηγορία των δυτικορομανικών γλωσσών που εντοπίζεται στη σημερινή νότια Γαλλία, την ανατολική Ιβηρική χερσόνησο, τις Βαλεαρίδες Νήσουςκαι της Σαρδηνία. Οι δύο οξιτανορομανικές γλώσσες είναι τα οξιτανικά και τα καταλανικά. Παραδοσιακά έχουν κατηγοριοποιηθεί είτε στις Ιβηρορομανικές (ως ανατολικές Ιβηρορομανικές) είτε στις Γαλατορομανικές.
Οι δύο γλώσσες ιστορικά έχαιραν αμοιβαία κατανόηση και συνεχή επαφή. Προέκυψαν κατά τον πρώιμο μεσαίωνα ενταγμένες στη σφαίρα επιρροή της Αυτοκρατορίας των Φράγκων, σε αντίθεση με τις ιβηρορομανικές που προέκυψαν με βάση το βασίλειο των Αστουριών.[1] Η χαρακτηριστική πολιτική διάσπαση της σημερινής νότιας Γαλλίας και των δύο πλευρών των ανατολικών Πυρηναίων ευνόησε την διαλεκτολογική διάσπαση των οξιτανικών, τα οποία ωστόσο αναδείχθηκαν σε κυρίαρχη λογοτεχνική γλώσσα της δυτικής Ευρώπης του 12ου και 13ου αιώνα. Μετά την αποτυχημένη οξιτανική πολιτική των κόμητων της Βαρκελώνης, η επιβολή του βασιλείου της Γαλλίας απομόνωσε εν μέρει τις δύο γλώσσες, με τα καταλανικά να εξαπλώνονται προς τον νότο και τη Μεσόγειο, και τα οξιτανικά να υποφέρουν μια όλο και μεγαλύτερη περιθωριοποίηση έναντι των γαλλικών. Η εδραίωση των πρώτων ως αυτόνομη γλώσσα επετεύχθη σταδιακά και έφτασε στο απώγειό της με τον Βαλενθιανικό χρυσό αιώνα.
Η απώλεια της πολιτικής και οικονομικής δύναμης των ηγεμόνων του στέμματος της Αραγώνας και η ενσωμάτωση των καταλανόφωνων κτήσεων στην Ισπανική Μοναρχία στις αρχές του 16ου αιώνα είδε αντίστοιχα τα ισπανικά να εισβάλουν στην καταλανική γλωσσική επικράτεια και την καταλανική να παρακμεί και να εξαφανίζεται από τη διοίκηση και τη λογοτεχνία. Η Καταλανική Αναγέννηση του 19ου αιώνα επανέφερε τη χρήση των καταλανικών στη λογοτεχνία· το αντίστοιχο επετεύχθη για τα οξιτανικά με την Οξιτανική Αναγέννηση που πρωταγωνίστησε ο νομπελίστας Φρεντερίκ Μιστράλ στις αρχές του επόμενου αιώνα. Παρά ταύτα, με την υποστήριξη της αστικής τάξης της Καταλονίας και την ίδρυση του Ινστιτούτου Καταλανικών Μελετών, μόνο η πρώτη κατάφερε να αποκτήσει μια σταθερή τυποποίηση και περιφερειακή αναγνώριση και σήμερα να χαίρει σημαντικής υγείας, όντας η μεγαλύτερη μη επίσημη γλώσσα κράτους της Ευρώπης. Αντίθετα, η οξιτανική, έχοντας υποφέρει μια ισχυρότατη διαλεκτοποίηση, σήμερα βρίσκεται υπό σοβαρό κίνδυνο εξαφάνισης.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Miguel Metzeltin, «Nuevos caminos de la lingüística románica». Στο Gargallo και Bastardas (2007) (eds.), Manual de lingüística románica. Ariel, Βαρκελώνη. σελ. 414.